مجارستان
معنی کلمه مجارستان در فرهنگ فارسی
معنی کلمه مجارستان در دانشنامه عمومی
مرزهای کنونی مجارستان حدوداً با تعریف سال ۱۹۲۰ در پیمان صلح تریانون همخوانی دارد که به موجب آن ۷۱ درصد از خاک و ۵۸ درصد از جمعیت ( شامل ۲۳ درصد از جمعیت مجار ) کشور جدا شد. در بین دو جنگ، مجارستان با امید بازنگری در تعریف مرزهایش و با دوستی آلمان به نیروهای محور پیوست و بعد واردِ جنگ جهانی دوم شد که باعث تلفات و صدمات گسترده ای شد. در معاهدات صلح ۱۹۴۷ پاریس، مرزهای امروزی کشور تعریف شدند. پس از جنگ، مجارستان برای چهار دهه به یکی از کشورهای اقماری شوروی به نام جمهوری خلق مجارستان بدل شد. در جریان انقلاب ۱۹۵۶، مجارستان توجه جهانی پیدا کرد که به سرعت سرکوب شد. مجارستان از ۲۳ اکتبر ۱۹۸۹ با جمهوری پارلمانی دموکراتیک اداره می شود.
در قرن ۲۱ام مجارستان یک کشور با قدرت متوسط است. بر اساس برآورد صندوق بین المللی پول مجارستان از بین ۱۹۱ کشور، ۵۸امین قدرت اقتصادی جهان بر اساس تولید ناخالص داخلی به شمار می رود. به عنوان کشوری عضو سازمان همکاری و توسعهٔ اقتصادی نیز جزء کشورهای پردرآمد با استاندارد بالای زندگی است. مجارستان از سال ۲۰۰۴ عضو اتحادیه اروپاست و از سال ۲۰۰۷ در منطقهٔ شنگن قراردارد. همچنین مجارستان از اعضای: سازمان ملل متحد، ناتو، سازمان تجارت جهانی، بانک جهانی، بانک سرمایه گذاری زیربنایی آسیا، شورای اروپا، گروه ویشگراد و بسیاری دیگر است.
مجارستان با تاریخ و فرهنگ غنی آن شناخته می شود و مشارکت های گسترده ای در حوزه های هنر، موسیقی، ادبیات، علوم، فناوری و ورزش داشته است. بر اساس آمار سازمان جهانی گردشگری مجارستان یازدهمین کشور محبوب اروپاست و در سال ۲۰۱۷ تعداد گردشگرانی که از آنجا دیدن کردند، ۱۵٬۷۸۵٬۰۰۰ گزارش شده است. از جاذبه های گردشگری فراوان آن می توان به هِویز بزرگ ترین چشمه آب گرم جهان، بالاتون بزرگ ترین دریاچه اروپای مرکزی و پارک ملی هورتوبادْی بزرگ ترین مرتع اروپا که میراث ثبت شده در فهرست جهانی یونسکوست، نام برد.
معنی کلمه مجارستان در دانشنامه آزاد فارسی
ساختمان پارلمان مجارستان، بوداپست
ساختمان پارلمان مجارستان، بوداپست
موقعیت. جمهوری مجارستان در اروپای مرکزی و در شرق کشور اتریش جای دارد. از شمال به اسلوواکی، از شمال شرقی به اوکراین، از شرق و جنوب شرقی به رومانی، از جنوب به صربستان و کروآسی، و از غرب به اسلوونی و اتریش محدود می شود. مساحت این کشور ۹۳,۰۳۰ کیلومتر مربع و شهر بوداپست پایتخت آن است.سیمای طبیعی. کشور مجارستان تقریباً بیضی شکل است و درازای آن از شرق به غرب حدود ۵۰۰ کیلومتر و حداکثر پهنای آن از شمال به جنوب حدود ۳۱۵ کیلومتر است. رودخانۀ دانوب۱، که بخشی از مرز این کشور و جمهوری اسلوواکی را تشکیل می دهد، در ۵۰کیلومتری شمال شهر بوداپست تغییر جهت می دهد، روبه جنوب از میان جلگۀ نسبتاً هموار مجارستان می گذرد و سرزمین مزبور را به دو بخش شرقی و غربی تقسیم می کند. بخش شرقی، موسوم به جلگۀ بزرگ مجارستان۲، یا آلفولد بزرگ۳، فروبومان۴ تقریباً همواری است که تا مرز کشور رومانی در شرق و صربستان در جنوب گسترده است. ارتفاعات ماترا۵ که با بلندای ۱,۰۱۴ متر بخشی از رشته کوه های کارپات۶ محسوب می شود نیز نواحی شمالی آن را فراگرفته است. کوه ککش۷، بلندترین نقطۀ مجارستان، نیز در همین قسمت قرار دارد و رودخانۀ تیسا۸ و ریزابه های متعدد آن مانند کوروش۹، اِگِر۱۰، و نوگرادی۱۱ آن را مشروب می کنند. بخش غربی رود دانوب یا ماورای دانوب۱۲ در مقایسه با بخش شرقی، چهرۀ متفاوت تری دارد. جنوب آن را کوه های مِچِک۱۳ فراگرفته و کوه های پوشیده از جنگل باکونی۱۴، با ارتفاع ۶۱۰ متر، نواحی شمالی آن را تشکیل داده است و جلگۀ آلفولد کوچک۱۵، که تا جنوب کشور اسلوواکی و نواحی شرقی اتریش ممتد است، در شمال غربی آن جا دارد. رودخانه های رابا۱۶، مارتسال۱۷ و کاپوش۱۸ آن را مشروب می کنند و دریاچۀ بالاتون۱۹، بزرگ ترین دریاچۀ اروپای مرکزی، مهم ترین عارضۀ آبی آن است. کشور مجارستان از نظر اداری به نوزده بخش۲۰ تقسیم می شود و شهرهای مهم آن عبارت اند از بوداپست، پِچ۲۱، میشکولتس۲۲، سِگِد۲۳، و دِبرِتسِن۲۴. اقلیم مجارستان قاره ای مرطوب است. تابستان هایش گرم و زمستان های آن سرد است. تابستان فصل بارندگی و وزش طوفان های تُندَری۲۵ است و آسمان پاییز آن صاف و بی ابر و بهار آن کوتاه و مرطوب است. میانگین دمای شهر بوداپست در دی ماه ۰.۷- درجۀ سانتی گراد، در تیرماه۲۱.۵ درجۀ سانتی گراد و میانگین بارندگی سالانۀ آن ۶۲۵ میلی متر است.حدود ۲۰ درصد از مساحت مجارستان، به ویژه اراضی ماورای دانوب و کوه های آن، پوشیده از جنگل های بلوط و راش و دیگر درختان برگ ریز۲۶ است. خرگوش صحرایی، روباه، گرگ، گراز و پرندگانی چون مرغابی، حواصیل، درنا، و لک لک نیز حیات وحش این کشور را تشکیل داده اند.
اقتصاد. حدود سه پنجم از اراضی مجارستان قابل کشت است و از نظر تولید موادغذایی کشوری خودکفاست. غلات، چغندرقند، گل آفتابگردان، ذرت، انگور، سیب، و سیب زمینی محصولات کشاورزی و گاو، گوسفند، خوک، ماکیان، دام های آن را تشکیل می دهند. جنگل داری صنعت سلولزسازی مجارستان را رونق خاصی بخشیده و زغال سنگ لیگنیت۲۷، که بیشتر به مصرف سوخت نیروگاه های حرارتی و تولید الکتریسیته می رسد، همراه با نفت و گاز طبیعی، بوکسیت، منگنز، اورانیوم، و آهن منابع زیرزمینی آن محسوب می شوند. مجارستان کشوری صنعتی است و تولید مواد شیمیایی، ابزارهای دقیق و مهندسی، تجهیزات حمل و نقل، صنایع سبک، موادغذایی، نوشابه، اتومبیل، رایانه و فرآورده های نفتی ازجمله فعالیت های صنعتی این کشور است. پس از فروپاشی کمونیست دولت مجارستان سیاست خصوصی سازی را به طور جدّی پیگیری کرده و داد و ستد این کشور با اتحادیۀ اروپا روبه افزایش نهاده است. مجارستان از نظر کاربرد انرژی هسته ای و تولید الکتریسیته، وضعیت ممتازی دارد و میزان تولید الکتریسیته آن حدود ۳۶میلیارد کیلووات ساعت است که ۴۰درصد از آن به شیوۀ انرژی هسته ای تأمین می شود.
حکومت و سیاست. نظام حاکم بر مجارستان، جمهوری چندحزبی با یک نهاد قانون گذاری است. مجلس شورای ملی مجارستان ۳۸۶ نماینده دارد که مردم آنان را برای دوره های پنج ساله انتخاب می کنند. رئیس جمهور کشور را نیز این مجلس برای پنج سال برمی گزیند.
مردم و تاریخ. جمعیت مجارستان ۹,۹۸۶,۰۰۰ نفر (۲۰۱۱) و تراکم نسبی آن۱۰۷.۳نفر در کیلومتر مربع است. رشد سالانۀ جمعیت این کشور۰.۲- درصد است و ۹۰ درصد از آنان را مجارها تشکیل می دهند.۶۴.۳ درصد از مردم در شهرها زندگی می کنند و زبان رسمی آنان مجاری است. مجارستان در روزگار گذشته، محل سکونت اقوام گوناگون بود و مجارهای صحرانشین که در استپ های ولگا به پرورش اسب اشتغال داشتند، در قرن ۹م در درّۀ رود تیسا ساکن شدند. قدیس استفان، که سرپرستی آنان را برعهده داشت، در ۱۰۰۱م به ترویج آیین مسیح پرداخت و مغولان در ۱۱۷۲م سرزمین آنان را، که به مجارستان موسوم شده بود، اشغال کردند. شارل اول در ۱۳۰۸م سلسلۀ آنژون را تأسیس کرد و پسرش، لوئی اول، مجارستان را به اوج عظمت و اقتدار رساند. در ۱۴۵۸م بوسنی، صربستان، والاکیا۲۸، و مولداوی ضمیمۀ مجارستان شد. نواحی جنوبی این سرزمین در ۱۵۱۳ به اتریش ملحق شد و در ۱۵۲۶ سراسر آن تحت سلطۀ ترکان عثمانی قرار گرفت. بوداپست در ۱۶۸۶ از تصرف ترکان خارج شد و از ۱۶۹۹ تا ۱۷۳۹ سراسر آن به اتریش ضمیمه گردید. اتریشی ها که خواهان تحمیل زبان و فرهنگ خود به مجارها بودند، با مقاومت آنان روبه رو شدند و مجارستان پس از جنگ با اتریش در ۱۸۴۹ اعلام استقلال کرد. اتریش در ۱۸۶۶ استقلال این سرزمین را به رسمیت شناخت و به دنبال ائتلاف اتریش و مجارستان، امپراتوری اتریش ـ مجارستان تأسیس شد. پس از جنگ جهانی اول، مجارستان از امپراتوری مزبور جدا و در ۱۹۱۸ به یک کشور مستقل مبدل شد. این کشور در جنگ جهانی دوم به آلمان نازی پیوست، در پایان جنگ به تصرف ارتش سرخ درآمد و به بلوک کمونیست ملحق شد؛ حزب کمونیست قدرت را در دست گرفت و جمهوری خلق مجارستان را تأسیس کرد. مجارها که از دخالت اتحاد جماهیر شوروی و حمایت از حزب کمونیست مجارستان ناراضی بودند، در ۱۹۵۶ دست به شورش زدند و ارتش سرخ، پس از کشتاری خونین، مجارستان را اشغال کرد. با ایجاد فضای باز سیاسی در مارس ۱۹۸۹، ۱۰۰هزار تن مجاری در بوداپست راه پیمایی کردند و برگزاری انتخابات آزاد و جدا شدن از دنیای کمونیست را خواستار شدند؛ درپی آن، پارلمان مجارستان در اکتبر همان سال نظام جمهوری چندحزبی را برای ادارۀ کشور برگزید. مجارستان در ۱۹۹۰ از پیمان ورشو خارج شد و در ۱۹۹۹ به عضویت سازمان پیمان آتلانتیک شمالی درآمد.Danube RiverGreat Hungarian PlainGreat Alfoldlow landsMatra HighlandsCarpathian MountainsKekesTiszaKorosEgerNogradiTransdanubiaMecsekBakonyLittle AlfoldRabaMarcalKaposBalatoncountyPecsMiskolcSzegedDebrecenthunderstormdeciduousligniteWalachia
جملاتی از کاربرد کلمه مجارستان
در ژوئیه ۱۹۱۴ جنگ جهانی اول بین تفاهم مثلث (بریتانیا، فرانسه و امپراتوری روسیه) و قدرت‌های مرکز (آلمان، اتریش-مجارستان و مدتی بعد امپراتوری عثمانی) در اروپا آغاز شد.
در مجارستان یک کالج بین‌المللی با نام ابن سینا وجود دارد.
همدست وی کاروی آنتال در سال ۲۰۰۴ در مرز رومانی و مجارستان دستگیر و به دو سال و نیم زندان محکوم شد. همدست دیگر او، گابور اوربان، به هشت سال حبس محکوم شد.
اشغال چکسلواکی از سوی آلمان از ۱۹۳۸ تا ۱۹۴۵ اتفاق افتاد. پس از الحاق اتریش به آلمان هدف بعدی آدولف هیتلر چکسلواکی بود که پس از جنگ جهانی اول و با تحمیل پیمان سن ژرمن به امپراتوری اتریش-مجارستان استقلال خود را به دست آورده بود. چکسلواکی دارای رژیمی دموکراتیک بود و از ایالات مختلفی شکل گرفته بود که شامل سه میلیون آلمانی‌زبان کوههای سودت نیز می‌شد.
رضا افضلی نماینده وزن ۷۴ کیلوگرم در دور نخست با نتیجه ۵ بر صفر از سد گابور هاتوس، نفر سوم المپیک لندن از مجارستان گذشت و گام به مرحله دوم گذاشت. وی در دور دوم با ۶ بر ۴ مغلوب اشرف علی‌یف، دارنده مدال برنز ۲۰۱۱ جهان از آذربایجان شد و از حضور در یک‌چهارم نهایی بازماند که با توجه به شکست حریفش در نیمه‌نهایی، افضلی از گردونه مسابقات کنار رفت.
۳) رتبه پنجم دسته پر وزن (مجارستان، ۱۹۶۲)