مثالب

بس کنم زین مثالب تو کنون که ز اندیشهٔ منست افزون

پس چون ضعیفی افتد میان دو قوی، توان دانست که حال چون باشد، و آنجا معایب و مثالب‌ ظاهر گردد و محاسن و مناقب‌ پنهان ماند. و حکما تن مردم را تشبیه کرده‌اند بخانه‌یی که اندر آن خانه مردی و خوکی و شیری باشد و بمرد خرد خواستند و بخوک آرزوی و بشیر خشم، و گفته‌اند ازین هر سه هر که به نیروتر خانه او راست. و این حال را بعیان‌ می‌بینند و بقیاس‌ می‌دانند، که هر مردی که او تن خویش را ضبط تواند کرد و گردن حرص و آرزو بتواند شکست، رواست که او را مرد خردمند خویشتن‌دار گویند، و آن کس که آرزوی وی بتمامی چیره تواند شد، چنانکه همه سوی آرزوی گراید و چشم خردش نابینا ماند، او بمنزلت خوک است، همچنانکه آن کس که خشم بر وی دست یابد و اندر آن خشم هیچ سوی ابقا و رحمت نگراید، بمنزلت شیر است.

عدم النجاح فلم یلن لسمیدع جنب المثالب جانب الایام

و آنجا که من نباشم، گویی مثالب من نیکست کت نیاید زین کار شرمساری

چون علم ذات او ز مثالب شده جدا چون عقل شخص او ز معایب شده بری

یا زین دین الله زدت مکارما نفضت بهن مثالب الایام

چو مدحش نخوانی فصاحت فضیحت چو نامش نگویی مناقب مثالب

چند از این جری بر مثالبشان روح بادا جدا ز قالبشان