متولی. [ م ُ ت َ وَل ْ لی ] ( ع ص ) دوستی دارنده. ( آنندراج ) ( غیاث ). دوست و دوستی دارنده با کسی. ( ناظم الاطباء ). || کار پذیرنده. ( دهار ). کسی که کاری به خود گیرد و به کار کسی اقدام نماید و امری را به گردن گیرد. ( ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ). بر سر کار باشنده. ( آنندراج ). سرکار و مباشر و بر سرکار. ( ناظم الاطباء ). که اداره کارهای مؤسسه و سازمان به عهده گیرد : و ذکر آن کسانی که متولی و مباشر مساحت بوده اند از عمال و غیرعمال بر اختلاف روایات. ( تاریخ قم ص 101 ). || دارای ولایت و ولایت داده شده و حاکم و والی. ( ناظم الاطباء ). ولی. والی. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). || ( اصطلاح فقهی ) در فقه اسلامی متولی کسی است که برحسب صفات و مشخصاتی که واقف در وقف نامه ذکر کرده است و در هر عصر و زمانی به اداره امور وقف موافق نظر واقف می پردازد. معمولاً حق الزحمه وی در وقف نامه ها یک عشر از درآمدموقوفه است. عمل و سمت متولی در اداره موقوفه بنام «تولیت » خوانده میشود. ( از تاریخچه وقف در اسلام ، تألیف دکتر شهابی ص 3 ) : مدرسان و شیخ الاسلامان و پیش نمازان و قضاة و متولیان. ( تذکرة الملوک چ 2 ص 2 ). بلکه شرعاً هر کس را واقف اوقاف متولی و صاحب اختیار قرار داده باشد. ( تذکرة الملوک چ 2 ص 3 ). - متولی منصوب ( یا متصدی ) ؛ اگر موقوفه ای مجهول التولیه باشد کسی که قبل از وضع قانون اوقاف ، از طرف حاکم شرع معین میشد و پس از اجرای قانون اوقاف از طرف اداره کل ( سازمان ) اوقاف برای اداره موقوفه انتخاب میگردد بنام متولی منصوب یا متصدی خوانده میشود. ( تاریخچه وقف در اسلام دکتر شهابی ص 3 ). - متولی منصوص ؛کسی که در وقف نامه نام او برده شده و یا صفات و مشخصاتی برای متولی ذکر شده که با فرد معینی منطبق گردداز قبیل ارشد، اکبر، اعلم ، اتقی و اورع اولاد یا اعلم علمای محل و یا پیشنماز مسجد جامع و نظایر آن. ( تاریخچه وقف در اسلام دکتر شهابی ص 3 ). || برگشته و روبروی گردانیده. ( ناظم الاطباء ) ( از منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ). و رجوع به تولی شود. متولی. [ م ُ ت َ وَل ْ لی ] ( اِخ ) ابوسعد عبدالرحمن بن مأمون نیشابوری ( 426 - 478 هَ. ق. ) مردی فقیه و عالم به اصول بود. در نیشابور متولد شد و به مرو علم آموخت و در مدرسه نظامیه بغداد به تدریس پرداخت و در همانجا نیز درگذشت. او راست : تتمةالابانة، کتابی در «فرائض » به اختصار و نیز کتابی در «اصول دین » به اختصار ( از اعلام زرکلی ، ج 2 ص 504 ).
۱. کسی که کاری به عهدۀ او سپرده شده، سرپرست، کارگردان. ۲. سرپرست املاک موقوفه. ۳. جانشین.
معنی کلمه متولی در فرهنگ فارسی
سرپرست، جانشین، کارگردان، کسی که کاری بعهده اوسپرده شده ( اسم ) ۱ - کسی که ادار. امور موسسه یا کاری را بعهده گرفته . ۳ - آنکه ادار. امور بقعه ای از بقاع متبرکه را بعهده دارد . ۳ - سرپرست املاک موقوفه : ... مدرسان و شیخ الاسلامان و پیش نمازان و قضاه و متولیان ... توضیح کسی است که بر حسب صفات و مشخصاتی که واقف در وقف نامه ذکر کرده است در هر عصر و زمانی بادار. امور وقف موافق نظر واقف می پردازد . معمولا حق الزحم. وی در وقف نامه ها یک عشر از در آمد موقوفه است . عمل و سمت متولی در ادار. موقوفه بنام تولیت خوانده میشود . معمولا واقفان تا خود زنده هستند متولی موقوفه نیز میباشند . در اکثر وقف نامه ها تولیت در اعقاب و فرزندان واقف نسلی پس از نسل دیگر معین میگردد . در بعضی وقف نامه ها نیز از همان آغاز امر بواسط. اینکه واقف فرزندی نداشته و یا از فرزندان خود ناراضی بوده است تولیت در غیر اولاد و خاندان واقف قرار داده شده است . در بعض دیگر از موقوفات مهم نیز برای اینکه کسانی نتوانند بملک موقوفه تجاوز کنند تولیت بسلطان وقت تفویض شده است از قبیل قسمت اعظم موقوفات آستان قدس رضوی و موقوفات مدرس. سپهسالار ناصری در تهران . یا متولی منصوب یا متصدی . اگر موقوفه ای مجهول التولیه باشد کسی که قبل از وضع قانون اوقاف از طرف حاکم شرع معین میشد و پس از اجرای قانون اوقاف از طرف ادار. کل ( سازمان ) اوقاف برای ادار. موقوفه انتخاب میگردد بنام متولی منصوب یا متصدی خوانده میشود. یا متولی منصوص . کسی است که در وقف نامه نام او برده شده و یا صفات و مشخصاتی برای متولی ذکر شده که با فرد معینی منطبق گردد از قبیل : ارشد اکبر اعلم اتقی و اورع اولاد یا اعلم علمای محل و یا پیشنماز مسجد جامع و نظایر آنها .
جملاتی از کاربرد کلمه متولی
یکی از اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران است که دولت را متولی اصلی فراهم سازی و مدیریت همه امکانات و نهادهای اقتصادی قرار میدهد. به عقیده کارشناسان این اصل مهمترین عامل برای انتقال بخش بزرگی از اقتصاد ایران از مالکیت خصوصی قبل از انقلاب به مالکیت بنیادها و نهادهای انقلابی و ایجاد یک اقتصاد فرادولتی شده است که برخلاف اقتصادهای دولتی حتی توسط دولتها قابل پایش و کنترل نیست.
و در خبر است که وحی آمد به عیسی (ع) که چون در دل بنده نگرم نه دنیا بینم نه آخرت، دوستی خویش آنجا بنهم و متولی حفظ وی باشم. و ابراهیم ادهم گفت، «بارخدایا! دانی که بهشت نزدیک من بر پشه ای نیرزد در جنب محبت تو که مرا ارزانی داشتی دانستی که مرا به ذکر خویش دادی». و رابعه را گفتند، «رسول را چگونه دوست داری؟» گفت، «صعب، ولکن دوستی خالق مرا از دوستی مخلوقان مشغول کرده است». و عیسی (ع) را پرسیدند که از اعمال کدام فاضلتر؟ گفت، «دوستی خدای و رضا بدانچه وی می کند». و در جمله چنین اخبار و حکایات بسیار است و به قرینه احوال این قوم به ضرورت معلوم شد که لذت معرفت و دوستی وی از بهشت بیشتر است، باید که اندر این تامل کنی.
امامزاده شاه طاهر مربوط به دوره صفوی است و آقای سید عبدالله حسینی دوست به عنوان متولی اثر مذکور میباشد و در شهرستان فیروز کوه، بخش مرکزی، روستای مشهد فیروزکوه واقع شده و این اثر در تاریخ ۷ مهر ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۶۳۴۲ بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
در اواخر عمر و پس از مرگ بهاءالدین محلاتی، پسرش مجدالدین محلاتی متولی امور او بود. مجدالدین محلاتی مسجد ولی عصر در خیابان داریوش شیراز را به پایگاه خود بدل کرد.
نخستین دبستان اسکو در سال ۱۳۲۸ قمری ساخته شد. ساختمان اولیهٔ این دبستان، در واقع قدیمیترین مکتبخانهٔ شهر اسکو بود؛ بنایی در کنار مسجد جامع شهر، که چهار حجره داشت. تاریخ دقیق بنای مکتب مزبور به درستی معلوم نیست، اما طبق تحقیقات انجام شده توسط غلامحسین حقانی، به احتمال زیاد هنگام ساخت مسجد جامع، آن را ایجاد کرده بودند. زمانی (در حدود سال ۱۲۵۰ هجری قمری) ملا رسول اسکویی در این مکتب شاگردان بسیاری داشت. پس از فوت وی در سال ۱۲۹۲ قمری، پسرش ملا علی خوشنویس، مکتبدار و متولی تعلیم و تربیت دانشآموزان شد.
إِنَّما وَلِیُّکُمُ اللَّهُ وَ رَسُولُهُ ای انّما والیکم و موالیکم و متولیکم اللَّه و رسوله.
یک مسئله نظری که مختص اخلاق رسانه ای است، هویت مشاهده گر و مشاهده شدهاست. مطبوعات یکی از محافظان اصلی در یک جامعه دموکراتیک برای بسیاری از آزادیها، حقوق و وظایف مورد بحث سایر حوزههای اخلاق کاربردی است. در اخلاق رسانه ای، تعهدات اخلاقی متولیان امر با شدت بیشتری در پیش زمینه قرار میگیرند. چه کسی از نگهبانان محافظت میکند؟ این سؤال در زمینه اخلاق حقوقی نیز مطرح میشود.
و گفت: ولی آن بود که از حال خود فانی بود و به مشاهدهٔ حق باقی بود و حق تعالی متولی اعمال او بود و او را به خود هیچ اختیار نبود و با غیرش قرار نبود.
محمد آقا امامی معروف به محمد امامی کاشانی (۱۰ مهر ۱۳۱۰ – ۱۲ اسفند ۱۴۰۲) روحانی شیعه ایرانی، متولی و مدیر مدرسه عالی شهید مطهری، نماینده تهران در مجلس خبرگان رهبری در دورههای ۱ تا ۵ و امام جمعه موقت تهران از ۸ آبان ۱۳۶۰ تا اسفند ۱۴۰۲ بود.