مای

معنی کلمه مای در لغت نامه دهخدا

مای. ( اِ ) در بعضی ولایتها مادر را گویند که والده باشد. ( برهان ). مادر و والده را گویند. ( ناظم الاطباء ). منجی ، «مایا» ( مادر ). گبری ، «مایه » ( مادر ). ( حاشیه برهان چ معین ). || ( فعل نهی ) مخفف میای باشد که منع از آمدن است. ( برهان ) ( از انجمن آرا ). کلمه فعل یعنی میا که نهی از آمدن باشد. ( ناظم الاطباء ) :
ز برهان و حجت سپر ساز و جوشن
به میدان مردان برون مای عریان.ناصرخسرو ( از انجمن آرا ).
مای. ( اِ ) یا ماه قیصری. اول آن مطابق است با اول ایار ماه رومی و سیزدهم ماه مه فرانسوی و بیست و چهارم اردیبهشت ماه جلالی. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ).
مای. ( اِ ) جانوران خزنده را گویند مطلقاً همچو مار و زلو و انواع کرمها و مانند آن. ( برهان ) ( آنندراج ) ( ناظم الاطباء ). مار ( فهرست ولف ) . مار و مور و ملخ. حکیم فردوسی گفته :
بدو گفت خسرو درست آمدی
همیشه ز تو دور دست بدی
توئی پهلوان جهان کدخدای
به فرمان تو مرغ و ماهی و مای .( از فرهنگ جهانگیری چ لکنهو ص 217 ).
مای. ( اِخ ) جایگاه جادوان باشد. ( لغت فرس اسدی چ اقبال ص 524 ). نام شهری بوده در هندوستان که موضع ساحران و جادوان بوده همچو بابل. ( برهان ).شهری است در هند و ظاهراً همین «مؤو» است. ( فرهنگ رشیدی ). جای جادوان باشد چون بابل. ( صحاح الفرس ). نام شهری به هند که مردم آن به سحر و جادو مشهور بوده اند و نسبت بدان مایی باشد. ( یادداشت به خط مرحوم دهخدا ). شهری در هندوستان. ( از فهرست ولف ) :
برفت یار و رهی ماند در بیابانی
که حد آن نشناسد به جهد جادوی مای.دقیقی ( از فرهنگ رشیدی ).ستاره شناسان و گند آوران
ز هر کشوری آنکه دیدم سران
ز قنوج وز دنبر و مرغ و مای
برفتند بازیج هندی زجای.( شاهنامه چ بروخیم ج 5 ص 1416 ).ز زابلستان تا به دریای سند
همه کابل و دنبر و مای هند.فردوسی.سوی کشور هندوان کرد رای
سوی کابل و دنبر ومرغ و مای.فردوسی.همه کابل و دنبر و مای هند
ز دریای چین تا به دریای سند.( شاهنامه چ بروخیم ج 1 ص 144 ).وز آن روی کابل شه از مرغ و مای
جهان کرد پر گرد رزم آزمای.اسدی.از دل و جان رفت باید سوی خانه ایزدی

معنی کلمه مای در فرهنگ فارسی

سرزمین نام قدیم ناحیه ای از ایران بین جبال زاگرس و کویر نمک که قوم ماد در آن سلسله پادشاهی ماد را تشکیل دادند . در تاریخ از دو ماد نام بمیان آمده : ۱ - ماد بزرگ یا عراق عجم . ۲ - ماد کوچک یا آذربایجان .
آب، میائ جمع ، مائ معین: آب پاک و روان ، مائی: آبگین
( فعل ) دوم شخص مفرد نهی از آمدن میا نیا .
مبالغه کردن در کاری

معنی کلمه مای در ویکی واژه

~ نام دیگر کشور یا قوم ماد.
در شاهنامه از سرزمین‌های متقدم و قدیمی است احتمالا به یکی از چهار ایالات هندوان اطلاق می‌شده است. سوی کشور هندوان کرد رای ..... سوی کابل و دنبر و مرغ و مای
نام کردی برای مردان.
مای در کردی نو مادی نیز تلفظ می شود.
از این اسم ترکیب های نیز ساخته می شود مانند : مایخان - مایزان - مایدشت ( ماهی دشت در استان کرماشان )

جملاتی از کاربرد کلمه مای

شاها هر چند وایه جوی آمده ام دانی که چه مایه نغزگوی آمده ام
گر گندمی ز خالت افتد به دست آدم آسان نماید او را پای از ارم کشیدن