معنی کلمه ماتریالیسم در لغت نامه دهخدا
- ماتریالیسم تاریخی ؛ ماتریالیسم تاریخی عبارت است از بسط و توسعه اصول ماتریالیسم دیالکتیک به بررسی زندگی اجتماعی. تطبیق اصول ماتریالیسم دیالکتیک بر پدیده های زندگی اجتماعی وبررسی جامعه و تاریخ آن. ( فرهنگ فارسی معین ).
- ماتریالیسم دیالکتیک ؛ ماتریالیسم دیالکتیک برخلاف ماتریالیسم مکانیست ، روح و طبیعت را یک مجموع اصلی می شمارد و تفکر و درک را نتیجه تکامل تدریجی و جهش کیفی ماده و محصول ماده تکامل یافته یعنی مغز می داند. ( فرهنگ فارسی معین ).
- ماتریالیسم مکانیست ؛ مکتبهای گوناگون فلسفه ماتریالیسم تا دوران مارکس و انگلس را ماتریالیسم مکانیست می نامند زیرا آنها حرکت پدیده ها را ساده و مکانیستی می پنداشتند و تغییرات جهشی و کیفی پدیده ها و روابط و تأثیرات متقابل آنها را در نظر نمی گرفتند چون مارکس و انگلس ماتریالیسم را از شکل مکانیستی درآورده و آن را به قالب دیالکتیکی ریختند از اینرو ماتریالیسم مارکس و انگلس و پیروان آنها را ماتریالیسم دیالکتیک می خوانند. ( از فرهنگ فارسی معین ).