معنی کلمه لون در لغت نامه دهخدا
لون. [ ل َ ] ( ع اِ ) رنگ. گونه چون زردی و سرخی و مانند آن. ( منتهی الارب ). مطلق رنگ. ( برهان ). رنگ. ( ترجمان القرآن جرجانی ). فام.رنج. ( لغت محلی شوشتر ذیل کلمه رنج ). بَوص. بُوص. ردع. نجار. نُجار. ( منتهی الارب ). فام و گون در کلمات مرکبه ، چون لعل فام و لعلگون. ج ، الوان :
گفتم که مشک ناب است آن جعد زلف تو
گفتا به بوی و لون عزیز است مشک ناب.عنصری.و ده تخت جامه مرتفع از هر لونی. ( تاریخ بیهقی ).
ز بهر دیدن جانت همی چشمی دگر باید
که بی لون است چشم سر نبیند جز همه الوان.ناصرخسرو.لون انقاس داشت پشت زمین
رنگ زنگار داشت روی هوا.مسعودسعد.بسا شبا که در او رشک بر دو رنگ آورد
ز گونه می و از لون ساغر آتش و آب.مسعودسعد.دارد بگاه آنکه کنی رنگش آزمون
باشد به بوی چونکه کنی بویش امتحان
لون عقیق و گونه یاقوت و رنگ لعل
بوی عبیر و نکهت مشک و نسیم بان.جوهری زرگر.مکن به لون سیه دیگ را شکسته ، ببین
که از دهان کدام اژدها برون آمد.خاقانی.مهر به زوبین زرد دیلم درگاه توست
ماه به لون سیاه هندوی بام تو باد.خاقانی.بقای شاه جهان باد تا دهد سایه
زمین بشکل صنوبر فلک به لون سداب.خاقانی.حالی به وداع از اشک هر دو
لون شفق ارغوان ببینم.خاقانی.او به نزد من همی ارزد دو کون
من به جانش ناظرستم تو به لون.مولوی.مختلف اللون ؛ رنگارنگ. التقاع ؛ رنگ بگردیدن. ( تاج المصادر ). رُبشه ؛ اختلاف لون. لون ٌ لؤلؤی ، لون ٌ لؤلؤان ؛ مروارید رنگ. ( منتهی الارب ). صاحب کشاف اصطلاحات الفنون آرد: بالفتح و سکون الواو. غنی ٌ عن التعریف و ماقیل من انه کیفیة تتوقف ابصارها علی ابصار شیئی آخر هو الضوء بیان لحکم من احکامه قال بعض القدماء من الحکماء لا حقیقة لشی من الالوان اصلا بل کلها متخیلة. و انما یتخیل البیاض من مخالطة الهواء المضئی للاجسام الشفافة المتصغره جداً کمافی زَبد البحر و الثلج و الزجاج المدقوق ناعماً و السوا یتخیل بضد ذلک. و هو عدم غور الهواء و الضوء فی عمق الجسم. و منهم من قال : الماء یوجب السواد ای تخیله لماء یخرج الهواء فان الهواء اذا ابتلت مالت الی السواد. و قیل السواد لون حقیقی لاتخیلی فانه لاینسلخ عن الجسم البتة بخلاف البیاض فان الابیض قابل للالوان کلها. و القابل لها یکون خالیاً عنها. و من اعترف بوجودهما قال هما اصلان و البواقی من الالوان یحصل بالترکیب فانهما اذا خلطا و حدهما حصلت الغبرة و اذا خلطا مع ضوء کفی الغمام الذی اشرقت علیه الشمس و الدخان الذی خالطه النار حصلت الحمرة. ان غلبت السواد علی الضوءِ فی الجملة و ان اشتدت غلبته حصلت القتمة و مع غلبة الضوء علی السواد حصلت الصفرة و ان خالط الصفرة سواد مشرق فالخضرة و الخضرة اذا خلطت مع بیاض حصلت الزنجاریة و مع سواد حصلت الکراثیة الشدیدة و الکراثیة ان خلط بها سواد مع قلیل حمرة حصلت النیلیة ثم النیلیة ان خلطا حمرة حصلت الارجوانیه و علی هذا فقس ؛ و قال قوم من المعترفین بالالوان ، الاصل فیها خمسة. السواد و البیاض و الحمرة و الصفرة و الخضرة فهذه الوان بسیطة و یحصل البواقی بالترکیب و المحققون علی انها کیفیات متحققة. و قد تکون متخیلة کما فی بعض الصور المذکورة و اما ان الالوان البسیطة خمسة ( کذا ) او اقل او اکثر فمما لم یقم علیه دلیل. ( فائدة ) قال ابن سینا و کثیر من الحکماء انما یحدث اللون فی الجسم بالفعل عند حصول الضوء فیه و انه غیر موجود فی الظلمة بل الجسم فی الظلمة مستعدلان یحصل فیه اللون المعین عند الضوءَ و المشهور بین الجمهوران الضوء شرط لرؤیته لالوجوده فی نفسه فان رؤیته زائدة علی ذاته المتیقن عدم رؤیته فی الظلمة و اما عدمه فی نفسه فلا و هو مختارالامام. کذا فی شرح المواقف فی المبصرات.