در گیاه شناسی لَبچه ( انگلیسی: Labellum ) به بخشی از گل های ارکیده یا اختر می گویند که برای جذب حشراتی که گل را گرده افشانی می کنند استفاده می شود. لبچه در این گیاهان به عنوان سکویی برای فرود این حشرات عمل می کند. لبچه ها بخش تغییریافته گلبرگ هستند و از دیگر گلبرگ ها و کاسبرگ ها به خاطر اندازه بزرگ و شکل نامنظم خود قابل تمایز هستند. در خیلی از موارد گلبرگ ها و کاسبرگ های گل ارکیده هم شکل هستند و بنابراین لبچه ها در این حالت به آسانی قابل تشخیص هستند. لبچه در ارکیده ها همان گلبرگ میانی تغییر شکل یافته ای است که در روبه روی پرچم بارور جای گرفته و شکل آن معمولاً بسیار با بخش های دیگر گلپوش متفاوت است. به لبچه، رَفچه هم گفته اند.
جملاتی از کاربرد کلمه لبچه
حملهٔ شیمیایی به حلبچه که به کشتار حلبچه یا جمعهٔ خونین نیز شناخته می‌شود، یک نسل‌کشی مردم کرد بود که در ۱۶ مارس ۱۹۸۸ به وسیلهٔ بمباران شیمیایی توسط نیروهای دولتی عراقی در شهر حلبچهٔ کردستان عراق در طی روزهای پایانی جنگ ایران و عراق روی داد.
استان اربیل (به کردی سورانی: پارێزگای هه‌ولێر) یکی از استان‌های هجده‌گانه کشور عراق، واقع در منطقه خودگردان کردستان است. اربیل به همراه استان‌های دهوک، حلبچه و سلیمانیه چهار استان کردستان عراق را تشکیل می‌دهند. ساکنان این استان کردهای اهل سنت هستند
مرکز آن شهر حلبچه است و بیشتر ساکنان آن کردهای سنی مذهب هستند.
کردستان عراق میان نه استان واقع شده‌است؛ که از این میان حکومت اقلیم کردستان بر چهار استان اربیل، سلیمانیه، دهوک و به تازگی استان حلبچه از استان سلیمانیه جدا و مستقل شده‌است و نیز قسمت‌هایی از استان‌های نینوا و دیاله چیرگی دارد. همچنین حکومت کردستان درخواست پیوستن استان کرکوک و بخش‌های بزرگ‌تری از استان‌های نینوا، دیاله و صلاح‌الدین و واسط را کرده‌است.
یک نیم دلم کلبچه یک نیم کباب یک نیمه در آتش و دگر نیمه در آب
کردستان عراق شامل استان‌های اربیل، سلیمانیه، حلبچه، موصل، دهوک، کرکوک و همچنین شهر خانقین سکونت دارند.
ار دوگاه‌حلبچه، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان کنگاور در استان کرمانشاه ایران است.
در ۱۷ تیر ۱۴۰۲ طی دیداری میان هیئت‌های تجاری و سرمایه‌داران استان کرمانشاه و استان‌های سلیمانیه، حلبچه و منطقهٔ گرمیان کردستان عراق در استانداری کرمانشاه که در حاشیهٔ جشنوارهٔ بین‌المللی اسب کُرد در کرمانشاه برگزار شد، توافق شد که به منظور رونق بازار اسب کُرد و توسعهٔ صنعت پرورش آن، یک بازارچهٔ مشترک در منطقه تأسیس شود.
استان حلبچه از استان‌های تازه تأسیس و کردنشین عراق است که در منطقه خودگردان کردستان قرار دارد. حلبچه به همراه استان‌های اربیل، دهوک و سلیمانیه چهار استان کردستان عراق را تشکیل می‌دهند.
مواد اولیه و تجهیزات تولید از منابع مختلفی تأمین شدند. دولت عراق توان بومی گسترده‌ای برای ساخت سلاح داشت. علائم موجود روی بقایای بسیاری از بمب‌هایی که در حلبچه پیدا شده‌اند، نشان می‌دهد که ساخت اتحاد شوروی سابق بوده‌اند. داده‌های موجود از مشارکت ۸۵ شرکت آلمانی، ۱۹ شرکت فرانسوی، ۱۸ شرکت بریتانیایی و ۱۸ شرکت آمریکایی حکایت دارند.
استان دهوک (به کردی: پارێزگەها دھۆکێ) (به عربی: محافظة دهوك) از استان‌های کردنشین کشور عراق است که در شمال این کشور و در منطقه خودگردان کردستان قرار دارد.زبان مردم این استان، کردی کرمانجی می‌باشد. ریشه واژه دهوک از کلمه کُردی _ فارسی ده یا روستا گرفته شده است و دهوک به معنی ده کوچک است. استان دهوک به همراه استان‌های اربیل، حلبچه و سلیمانیه چهار استان اقلیم نیمه‌خودمختار کُرد عراق را تشکیل می‌دهند.
