لئیم

معنی کلمه لئیم در لغت نامه دهخدا

لئیم. [ ل َ ] ( ع ص ) ناکس. شرط. با لئامت. سفله. پست. معور. ماحل. فرومایه. دنی الاصل. ثعل. جبز. ( منتهی الارب ). وجم. ( المنجد ) :
قرب حق دیدی اول و کردی
قتل و قربان نفس دون لئیم.ناصرخسرو.هر که... بر لئیم بد گوهر اعتماد روادارد سزای او این است. ( کلیله و دمنه ).
عیار لئیمان شناسی بلی
شناسد عیار آنکه وزّان بود.خاقانی.این بود خوی لئیمان دنی
بد کندبا تو چو نیکوئی کنی
با لئیمی چون کنی قهر و جفا
بنده ای گردد تو را بس با وفا
که لئیمان در جفا صافی شوند
چون وفا بینند خود جافی شوند.مولوی.با پسر قول زشت و فحش مگوی
تا نگردد لئیم و فاحشه جوی.اوحدی. || خسیس. بخیل. مقابل کریم. شحیح النفس. لچر. با لئامت. جبز. مبرم.برَم. ج ، لِئام و لؤماء و لؤمان. ( منتهی الارب ). صاحب غیاث اللغات گوید، فرق لئیم و بخیل آن است که لئیم نه خود خورد و نه دیگری را دهد و بخیل آن که خود خورد و دیگری را ندهد - انتهی :
ابر بارنده شنیدم که جواد است جواد
ابر باد و کف آن خواجه لئیم است لئیم.فرخی.در لئیمان به طبع ممتازی
در خسیسان به فعل بی جفتی
منظرت به ز مخبر است پدید
که بتن زَفتی و بدل زُفتی.علی قرط اندکانی ( از لغت نامه اسدی ).لئیم را از دیدار کریم... ملال افزاید. ( کلیله و دمنه ). کیست که... با لئیمان حاجت پردازد و خوار نشود. ( کلیله و دمنه ).
در یوسفی زن که کنعان دل را
ز صاع لئیمان عطائی نیابی.خاقانی.دزدی گدائی را گفت شرم نداری دست از برای جوی سیم پیش هر لئیم دراز کردن. ( گلستان ).
لئیم زاده چو منعم شود ازو بگریز
که مستراح چو پرگشت گنده تر گردد.ابن یمین.رضاعة؛ لئیم و بخیل شدن. مسفسف ؛ مرد کم عطا و لئیم. اَحرد؛ بخیل لئیم. || مانند. همتا. لِیام.ج ، اَلاَّم ، لِئام. ( منتهی الارب ).

معنی کلمه لئیم در فرهنگ معین

(لَ ) [ ع . ] (ص . ) فرومایه ، پست .

معنی کلمه لئیم در فرهنگ عمید

۱. بخیل.
۲. ناکس، فرومایه.

معنی کلمه لئیم در فرهنگ فارسی

( صفت ) ۱- فرومایه سفله ناکس : هر که ... بر لئیم بد گوهراعتماد روا داد سزای او این است . ۲- بخیل خسیس مقابل کریم : لئیم رااز دیدار کریم ...ملال افزاید جمع : لئام .

معنی کلمه لئیم در ویکی واژه

فرومایه، پست.

جملاتی از کاربرد کلمه لئیم

هیچ غم نیست اگر دزد لئیم افکند رخنه به بستان یتیم
آن دل بازتر از دست کریمم یارب چون پسندی که شود تنگتر از چشم لئیم
چو نازِ نان ز لئیمان کشم، حذر زین نان چو ناز نان کشم از نزد نازنینان به
او تیغ میزند که لئیمان چنین کنند من صبر می کنم که کریمان چنین کشند
وقتی کریم در حجاب باشد پس فضل کریم بر لئیم چیست
با مردم کریم بپیوند و دوست باش وز مردم لئیم چو از دشمنان ببر
نه بر سرم ز کریمان دهر منت لطفی نه بر دلم ز لئیمان شهر گرد ملالی
نیست این وادی چنین سهل ای سلیم سهل پنداری تو از جهل ای لئیم
این بود خوی لئیمان دنی بد کند با تو چو نیکویی کنی
همت او خسیس و طبع لئیم همه آفاق را حریف و ندیم
ز ابنای جهان ناید گشاد کار محتاجان که دست این لئیمان، پای خواب آلوده را ماند