قیروان. [ ق َ رَ ] ( معرب ، اِ ) کاروان. ( منتهی الارب ) ( برهان ). معرب کاروان است. عرب از قدیم این کلمه را بکار میبرده است. ( از معجم البلدان ). عمده یک کاروان یا یک سپاه. ( حاشیه برهان چ معین ) ( دزی ج 2 ص 431 ). قفل و قافله. ( از اقرب الموارد ) ( قطر المحیط ). || جیش و لشکر. ( آنندراج از ابن خلکان از ابن قطاع ). || معظم رمه و گله. ( منتهی الارب ) ( از اقرب الموارد ) ( قطر المحیط ). || جماعتی ازاسبان. ( از اقرب الموارد ) ( قطر المحیط ). || شهر عمده مرکز ساخلو. ( حاشیه برهان چ معین از دزی ج 2 ص 431 ). || قیروان تا به قیروان ؛ از مشرق تا به مغرب. ( فرهنگ فارسی معین ) : شاهی که عرض لشکر منصور اگر دهد از قیروان سپاه کشد تا به قیروان.سعدی ( از فرهنگ فارسی معین ). قیروان. [ قیرْ ] ( اِ ) اطراف مجموعه عالم را گویند. ( برهان ) ( آنندراج ). || مشرق و مغرب. ( برهان ). رجوع به ماده قبل شود. قیروان. [ ق َ رَ ] ( اِخ ) شهری است بزرگ که در زمان معاویةبن ابی سفیان بصورت شهر درآمده و مسلمانان در آن سکونت کرده اند. این شهر در اقلیم سوم قرار دارد. طول آن 31 درجه و عرض آن 30 درجه و 40 دقیقه است. گروهی از دانشمندان و محدثان بدان منسوبند. ( از معجم البلدان ).
ولایتی است در لیبی در حدود کشور مصر بمساحت ۶۹۷۳٠٠ کیلومتر مربع . منطقه ایست صحرایی دارای واحه های فراوان . کوه اخضر در شمال آن واقع است . از شهرهای آنست : بنغازی و طبرق . ( اسم ) مغرب ( ذکر جزئ و اراده کل )یا قیروان تا قیروان . از مشرق تا بمغرب : شاهی که عرض لشکر منصور اگر دهد از قیروان سپاه کشد تا بقیروان . شهری است بزرگ که در زمان معاویه بن ابی سفیان بصورت شهر در آمده و مسلمانان در آن سکونت کرده اند .
معنی کلمه قیروان در دانشنامه عمومی
قیروان ( به عربی: القَیرَوان ) از شهرهای مهم و تاریخی کشور تونس است. این شهر مرکز استان قیروان در تونس است و نخستین شهری است که مسلمانان در سال ۶۷۰ میلادی در تونس بنا نهادند. قیروان در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. قیروان معرب واژه پارسی کاروان می باشد و چون این شهر بر سر کاروان های زیادی بوده این لقب را به آن داده اند. در سال پنجاه هجری قمری اولین کاروان خراسانیان ایرانی وارد افریقیه شدند و بعدها شهر تاریخی قیروان که همان کاروان است را بنا نهادند. از آن زمان، برطبق قاموس ابن منظور قفصی تونسی، بیش از هشتصد کلمهٔ فارسی معرب در زبان عربی و لهجهٔ تونسی وارد شد که از جملهٔ آن ها دینار و شیرین و شیراز و دیوان و برید و مانند آن هاست. منوچهری در بیتی شهر قیروان را می ستاید: • فاس • تلمسان • کوردوبا • قاهره • سمرقند • تیمبوکتو • بورسا
معنی کلمه قیروان در دانشنامه آزاد فارسی
قَیْرَوان مسجد و مناره مسجد و مناره مسجد و مناره مسجد و مناره (در مآخذ اسلامی قَموده و قَمونیه) شهر مقدس مسلمانان در کشور تونس، واقع در جنوب شهر تونس. جمعیت آن ۱۰۲,۶۰۰ نفر است (۱۹۹۴). تولیدات اصلی آن عبارت اند از فرش، کالاهای چرمی، و وسایل مسی. بنابر گفته ها، در ۵۰ق (۶۷۱م)، عقبه بن نافع این شهر را بنیاد نهاد و بعد از مکه و مدینه، از محل های زیارتی مهم به شمار می رود. در ۵۰کیلومتری جنوب غربی سوس، زیارتگاه قدیمی زایران مسلمانان، قرار دارد. یک قلعه و چند مسجد دارد. زمانی که مسجد جامع شهر ساخته می شد، پایتخت سلسلۀ اغالِبَه (اغلبیان یا بنواغلب) (۸۰۰ـ۹۰۹ م) بود. این مسجد بهترین نمونه از معماری اسلامیِ نخستین در افریقای شمالی به شمار می رود.
معنی کلمه قیروان در دانشنامه اسلامی
[ویکی اهل البیت] شهر قیروان در تونس قرار دارد. در زمان معاویة بن ابی سفیان به صورت شهر درآمده و مسلمانان در آن سکونت کرده اند. این شهر در اقلیم سوم قرار دارد. طول آن 31 درجه و عرض آن 30 درجه و 40 دقیقه است. گروهی از دانشمندان و محدثان بدان منسوبند. شهر قیروان به ساختن سجاده معروف است. پایه و اساس شکل تمام مسجدهای جامع را که در آفریقای شمالی ساخته شده می توان در مسجد بزرگ قیروان در تونس دید. دانشگاه قیروان مشهور است و بنای آن به قرن نهم می رسد. این شهر را عقبة ابن نافع در سال 51 ه.ق بنا نمود تا مردم عرب در آن سرزمین برای سپاه خود مرکزی استوار داشته باشند. بلاذری می گوید: چون خلافت بر معاویة بن ابی سفیان هموار گشت، وی معاویه بن حدیج سکونی را بر مصر ولایت داد و او در سال پنجاه هجری عقبة بن نافع فهری را به افریقیه گسیل داشت. به روایتی دیگر، عقبه را خود معاویه بر مغرب ولایت داد. به هر صورت، وی با چهار هزار تن از مسلمانان به غزای افریقیه رفت و آن را فتح کرد و خطه قیروان افریقیه را ترسیم کرد. قیروان جنگلی از اشجار و درختان گز بود که به دلیل وجود درندگان و مارها و کژدمهای کشنده امکان زندگی در آن نبود. عقبة آن خارستان را از وجود درندگان و گزندگان پاک و در آن، مسجد جامعی بنا کرد. این شهر مقر فرمانروایان اسلامی در غرب آفریقا تا سال 800 بود، پایتخت فاطمی های اول در 909 بود. در "بحارالانوار" حدیثی از پیامبر اسلام صلی الله علیه و آله نقل شده که در آن از "قیروان" به عنوان منبری از منبرهای بهشت نام برده شده است. شهری که نامش را از واژه فارسی "کاروان" گرفته و در اشعار حافظ و مولانا و دیگر شعرای بزرگ ایرانی وارد شده است. اهمیت قیروان در جهان اسلام به دلیل موقعیت جغرافیایی و تاریخی اش و عالمان و محدثانی که در این شهر پرورش یافته اند، پررنگ است.
معنی کلمه قیروان در ویکی واژه
کاروان، قافله، گروه اسبان.
جملاتی از کاربرد کلمه قیروان
زیادةالله اول مسجد برزگ قیروان را ساخت و احمد مسجد بزرگ تونس را تجدید بنا نمود. افزون بر این آثار بسیار برای آبیاری و کشاورزی در مناطق جنوب افریقیه که چندان حاصل‌خیز نبود، ساخته شد.
خسته ز پیش تیغ تو و نعل رخش تو خونش به نهروان شد و گردش به قیروان
استان قیروان یکی از ۲۴ استان کشور تونس است که مرکز آن شهر قیروان است.
از طرف دیگر در قیروان دولت ابراهیم بن اغلب قوت گرفته بودند، که در سال ۱۹۵ هجری عمران بن خالد التمیمی علیه او شورش کرده اما این شورش به شکست انجامید و سرانجام در سال ۱۹۶ هجری ابراهیم بن اغلب وفات نموده و پسرش جانشین او شد.
چو آمد به نزد شه قیروان ورا دید خندان و روشن روان
با چشم پر سرشک اندر هوا نهاد میغی برنگ قیر ز دریای قیروان
الوسلاتیه (به عربی: الوسلاتیة) یک منطقهٔ مسکونی در تونس است که در استان قیروان واقع شده‌است. الوسلاتیه ۱۰٬۷۸۳ نفر جمعیت دارد.
السبیخه (به عربی: السبیخة) یک منطقهٔ مسکونی در تونس است که در استان قیروان واقع شده‌است. السبیخه ۸٬۱۰۴ نفر جمعیت دارد.
چو ایدر رسیدی به روشن روان ز فر تو این کشور قیروان
من در شب سیاهم نام من آفتاب من در مرنجم و سخن من به قیروان
از باشگاه‌هایی که در آن بازی کرده‌است می‌توان به باشگاه فوتبال القیروانیه، باشگاه فوتبال آفریقایی، باشگاه فوتبال المعب تونس، و باشگاه فوتبال الجرجیسی اشاره کرد.
ابن شرف با نام کامل ابوعبداالله مو بن‌عمد بن سعید بن احمد بن شرف الجودهمی القیروانی، در سال ۱۰۰۰ میلادی (۳۹۰ ق) در قیروان به دنیا آمد.
گردد ز گرد رخشش چو قیر قیروان گر هیچ گونه قصد سوی قیروان کند
نیمه کن شب را و بگریز از میان از قفا میکن نظر تا قیروان
العلا (به عربی: العلا ) یک منطقهٔ مسکونی در تونس است که در استان قیروان واقع شده‌است.
تکیه ز دبر تخت شاهیچون سلیمان و گرفت صیت اقبالش جهان را قیروان تا قیروان
ابوعثمان المغربی از عارفان نامی ناحیه قیروان مغرب (تونس کنونی) بوده که در سال ۳۶۷ هجری قمری به شهر نیشابور آمد. وی وابسته به مکتب جنید بغدادی بود و در زندگی خود با عناوین شیخ حرم و طاووس حرم خوانده می‌شد. وی در برخی منابع عرفانی با نام شیخ ابوعمران مغربی معرفی شده‌است.
نام او مشهور گشت از مرز چین تا قیروان بنده گشت او را هر آن خسرو که نام او شنید
ز شهر قیروان ملک تو باشد تا حد ماچین ز مرز باخترعدل تو باشد تا حد خاور
این مجسمه‌های بزرگ در اواسط قرن نوزدهم در معبد آپولو در قیروانی لیبی به وسیله حفاری کاوشگران بریتانیایی و باستان شناسان آماتور کاپیتان رابرت مرداک اسمیت و فرمانده (ادوین ای پرچر) کشف شد. مجسمه در ۱۲۱ قطعه شکسته یافت شد و قطعات بعداً در موزه بریتانیا دوباره بهم وصل شد که نسبتاً دست نخورده بود و فقط دست راست و دست چپ آن از بین رفته بود.
