قفقازی
جملاتی از کاربرد کلمه قفقازی
نفوذ قفقازی‌ها و نیز وقوع رویدادهای سیاسی در جوامع ارمنی عثمانی، به ویژه نسل‌کشی ارمنیان از سوی سلطان عبدالحمید دوم در نیمه دههٔ ۱۸۹۰ که به فرار تعداد زیادی پناهنده به سلماس و ارومیه انجامید.
آسی‌ها در نیمه راه بخش عمده رشته‌کوه قفقاز، زندگی می‌کنند و تنها راه کوهستانی به نام گردنه در الان از میان آن می‌گذرد؛ بنابراین، از میان طوایف قفقازی، آسی‌ها هستند که در شمال و جنوب، و در دو سوی رودخانه زندگی می‌کنند. عده‌ای هم در دشت تِرِک، اقامت دارند.
زبان آبخازی زبان ساکنان بومی جمهوری آبخاز(جزو کشور گرجستان) است. این زبان جزو زبان‌های قفقازی و گروه قفقازی شمالی می‌باشد.
اولین تالار نمایش را در رشت «آوِدیس هوردانانیان» ساخت. او برای یادبود فرزندش مدرسه‌ای برای ارمنیان رشت بنا کرد که مجهز به سِن و تالار نمایش بود. در این تالار، ارمنیان قفقازی ای که به رشت می‌آمدند، ارمنیان گیلان و سایر گروه‌های تئاتری نمایش اجرا می‌کردند. تا ۱۹۰۰ میلادی این تالار تنها تالار تئاتر رشت بود.
در مورد منشأ قوم بربر نیز همان اختلافات و تعدد دیدگاه‌ها وجود دارد. احتمال دارد این مردم همان مردمان یا بقایای تمدن کارتاژ یا فنیقی‌ها باشند. در شمال آفریقا بربرها نسبت به عرب‌ها سفیدپوست‌تر هستند. بعضی طوایف آن‌ها از نظر شکلی به قفقازی‌ها شبیه هستند. البته بربرهای مالی رنگ پوست تیره‌تری دارند.
پیش از این و در سال‌های اولیهٔ جنگ داخلی سوریه، منبج جمعیت زیادی از مسلمانان عرب، کرد و قفقازی را در خود جای داده بود که بسیاری از آن‌ها به دنبال دستور نقشبندیه صوفی بودند. زندگی اجتماعی-سیاسی این شهر تحت سلطهٔ قبایل اصلی آن بود. رهبران قبیله‌ای به عنوان میانجی و قاضی مناقشات بزرگ در منبج خدمت می‌کردند، در حالی که نیروهای امنیتی دولت تا حد زیادی به جرائم کوچک رسیدگی می‌کردند. این شهر در مقایسه با شهرهای بزرگ مسلمانان سنی در حومهٔ حلب نسبتاً لیبرال بود.
شواهد ژنتیک‌شناسی نشان می‌دهد که آذری‌ها از نظر نژادی شبیه همسایگان قفقازی خود هستند و در طول تاریخ آریایی زبان و ترک زبان شده‌اند
عراق از حدود ۱۰٬۰۰۰ سال پیش از میلاد (به همراه آسیای کوچک و سرزمین شام) یکی از مراکز فرهنگ پیش‌نوسنگی نژاد قفقازی (نوسنگی پیش‌ازسفال آ) شناخته می‌شود که در آن برای نخستین بار کشاورزی و گله‌داری پدید آمد. دورهٔ نوسنگی بعدی (نوسنگی پیش‌ازسفال ب) در این منطقه با خانه‌های مستطیلی قابل تشخیص است. مردم در زمان نوسنگی پیش‌ازسفال از ظروف سنگی، سنگ گچ و آهک استفاده می‌کردند. در این منطقه ابزارهای ساخته‌شده از مواد آتشفشانی مربوط به آناتولی یافت شده که مدرکی دال بر وجود روابط تجاری ابتدایی می‌باشد.
در قلمرو اوستیای شمالی نخست قبایل قفقازی زندگی می‌کردند. برخی از اَلان‌های کوچ‌نشین در قرن ۷ در منطقه مستقر شدند و پادشاهی آلانیا را تشکیل دادند. اهالی این پادشاهی سرانجام توسط مبلغین بیزانس به مسیحیت گرویدند.
الفبای آلبانیای قفقاز یا الفبایی برای گارگیان‌ها، الفبایی مورد استفاده مردم آلبانیای قفقاز سرزمینی باستانی در بخش‌هایی از داغستان و جمهوری آذربایجان امروزی بود. این الفبا در کنار الفبای گرجی تنها الفباهایی هستند که توسط گویشوران زبان‌های قفقازی توسعه داده‌شده. زبان ارمنی سومین زبان بومی قفقاز است که الفبای خاص خود را دارد اما این زبان از خانواده زبان‌های هند و اروپایی است.