فیروزه
معنی کلمه فیروزه در لغت نامه دهخدا

فیروزه

معنی کلمه فیروزه در لغت نامه دهخدا

فیروزه. [ زَ / زِ ] ( اِ ) پیروزه. فیروزج. یکی از سنگهای آذرین که ترکیب آن عبارت از فسفات ئیدراته ٔآلومینیوم طبیعی است و وزن مخصوصش بین 2/62 تا 2/83است و سختی آن مساوی شیشه یعنی برابر با 6 است. فیروزه به مناسبت رنگ آبی درخشانی که دارد در شمار سنگهای گرانبها شناخته میشود. همیشه بی شکل است و در حالت طبیعی رگه های قهوه ای یا سفید مشاهده میشود. شکست فیروزه ناصاف است و معمولاً رنگش در برابر رطوبت یا خشکی هوا و در ارتفاعات تغییر میکند. مرغوبترین نوع فیروزه دارای رنگ آبی آسمانی و مخصوص ایران است و در محلی موسوم به معدن در نزدیکی نیشابور وجود دارد. در ترکیه و هند نیز معادن فیروزه موجود است که رنگهای آنها غالباً آبی مایل به سبز یا سبز زیتونی و سبز مایل به زرد است. پیروزه. فیروزج. حجرالظفر. حجرالغلبه. حجرالعین. حجرالجاة. ( فرهنگ فارسی معین ) :
فرنگیس را دید بر تخت عاج
نهاده به سر بر ز فیروزه تاج.فردوسی.یکی گرز فیروزه دسته به زر
فرود آن زمان برگشاد از کمر.فردوسی.تهمتن نشست از بر ژنده پیل
اَبَر تخت فیروزه مانند نیل.فردوسی.امیر یک انگشتری فیروزه - نام امیر نبشته بدانجا - به دست خواجه داد. ( تاریخ بیهقی ).
نار چون بیجاده گردد سیب چون مرجان شود
آب چون فیروزه گردد خاک چون مینا شود.قطران.لاله گهر سوده و فیروزه گل
یک نفسه لاله و یک روزه گل.نظامی.انگشت خوبروی و بناگوش دلفریب
بی گوشوار و خاتم فیروزه شاهد است.سعدی.- فیروزه بادامی ؛ فیروزه ای که بشکل بادام و بشکل حباب بود. ( آنندراج ). که بشکل حباب و بشکل بادام است. ( فرهنگ فارسی معین ).
- فیروزه بواسحاقی ؛ پیروزه بواسحاقی. فیروزه منسوب به معدن نیشابور. بعضی تصور کرده اند که فیروزه بواسحاقی وجود ندارد و مأخوذ از همین بیت حافظ است که اشاره به ممدوح وی شیخ ابواسحاق اینجوست ولی قرنها پیش از حافظ فیروزه بواسحاقی را میشناختند. در بیت حافظ هم ایهام است به دو معنی :
الف - خاتم شاه شیخ ابواسحاق.
ب - فیروزه مخصوص بواسحاقی که نامبردار بوده. ( فرهنگ فارسی معین ) :
راستی خاتم فیروزه بواسحاقی
خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود.حافظ.- فیروزه حبابی ؛ فیروزه ای بشکل حباب.

معنی کلمه فیروزه در فرهنگ معین

(زِ ) (اِ. ) پیروزه ، از سنگ های گران بهای معدنی به رنگ آبی آسمانی .

معنی کلمه فیروزه در فرهنگ عمید

نوعی کانی قیمتی به رنگ آبی آسمانی یا سبز که در جواهرسازی کاربرد دارد.

معنی کلمه فیروزه در فرهنگ فارسی

۱ - قصبه حزو بخش شیروان شهرستان قوچان واقع در کنار مرز ایران و شوروی و آن محدود است از مشرق به قراول تپه و کاروان رو از شمال به کوه آقارضا از جنوب به کوه چومیان و کوه سانسور و از مغرب به کوه گونی در ۸٠ کیلومتری شمال شرقی شیروان کوهستانی و سردسیر حدود ۴۵٠٠ تن سکنه رودخانه محصول غلات میوه شغل زراعت و کسب . ۲ -دهی است از دهستان مرکزی بخش حومه شهرستان بجنورد در ۱۵ کیلومتری جنوب غربی بجنورد سراه شوسه عمومی بجنورد- اسفراین جلگه و معتدل ۱٠٠٠ تن سکنه رودخانه محصول غلات بنشن میوه شغل زراعت و مالداری .
پیروزه:یکی ازسنگهای قیمتی برنگ آبی آسمانی که ازمعدن استخراج میشود، بیشترنگین انگشترمیکنند
( اسم ) ۱ - یکی از احجار آذرین که ترکیب آن عبارت از فسفات ئیدراته آلومینیوم طبیعی است . وزن مخصوص بین ۲ / ۶۲ تا ۲ /۸۳ است و سختیش برابر شیشه یعنی مساوی با ۶ می باشد . فیروزه به مناسبت رنگ آبی درخشانی که دارد بزودی در بین احجار کریمه شناخته می شود . همیشه بی شکل است . و در حالت طبیعی در آن رگه های قهوه یی یا سفید رنگ مشاهده می گردد . شکست فیروز ناصاف است و معمولا رنگش در برابر رطوبت یا خشکی هوا و در ارتفاعات تغییر می کند . مرغوبترین نوع فیروزه رنگ آبی آسمانی خوش رنگ می باشد که مخصوص ایران است و در محلی موسوم به معدن در نزدیک نیشابور وجود دارد . در ترکیه و هند نیز معادن فیروزه موجود است که رنگهای آن غالبا آبی مایل به سبز یا سبز زیتونی و سبز مایل به زرد است پیروزه فیروزج حجرالظفر حجرالغلبه حجرالعین حجرالجاه یا فیروزه بادامی . فیروزه ای که به شکل حباب و یا بادام است. یا فیروزه بو اسحاقی ( بوسحاقی ) . پیروزه بو اسحاقی فیروزه منسوب بمعدن نیشابور : راستی خاتم فیروزه بو اسحاقی خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود . ( حافظ ۱۴۱ ) توضیح بعضی تصور کرده اند که فیروزه بواسحاقی وجود خارجی نداشته و ماخوذ از همین بیت حافظ است که اشاره بممدوح وی شیخ ابواسحاق اینجوست ولی باید دانست که قرنها پیش از حافظ فیروزه بوسحاقی را می شناختند در بیت حافظ هم ایهام است بدو معنی : الف - خاتم شیخ ابواسحاق ب - فیروزه مخصوص بواسحاقی که نامبردار بوده . یا فیروزه رگدار . قسمی فیروزه ناصاف و قیمتی : قدر می خواهی ز مردم چون فلک ناصاف باش هست از آن فیروزه رگدار را قیمت گران . یا فیروزه زنده . فیروزه خوش رنگ مقابل فیروزه مرده . یا فیروزه کهن ( کهنه ) . فیروزه قدیمی که خوشرنگ و گرانبها تر است . یا فیروزه مرده . فیروزه بد رنگ مقابل فیروزه زنده ۲ - برنگ فیروزه کبود . یا خیمه فیروزه . ۱ - سرا پرده نیلی ۲ - آسمان : بالای هفت خیمه فیروزه دان ز قدر میدانگهی که هست در آن عسکر سخاش .

معنی کلمه فیروزه در فرهنگ اسم ها

اسم: فیروزه (دختر) (عربی، فارسی) (طبیعت) (تلفظ: firuze) (فارسی: فيروزه) (انگلیسی: firuze)
معنی: پیروزه، نوعی کانی قیمتی حاوی مس و فسفر، دارای رنگ آبی یا سبز، دارای رنگ آبی یا سبز که در جواهر سازی به کار می رود، گهری گران بها و آسمانی رنگ، [فیروزه در پهلوی، Pirojak و معرب آن «فیروزج» است، نام آن به فارسی به معنیِ نصر ( پیروزی ) است و به همین جهت آن را «حجرالغلبه» گویند و «حجرالعین» هم نامند، زیرا دفع شراز دارنده ی خویش می کند و مشهور است که صاعقه را نیز دفع می کند، ( از حاشیه ی برهان، به اهتمام دکتر معین ص]، دارای رنگ آبی یا سبز که در جواهر سازی به کار می رود یا گُهری گران بها و آسمانی رنگ، پیروزه نام سنگی قیمتی به رنگ آبی یا سبز

معنی کلمه فیروزه در دانشنامه عمومی

فیروزه یک کانی کمیاب و ارزشمند به رنگ های طیف فیروزه ای ( آبی روشن تا سبز ) و از ردهٔ فسفات است. این کانی به دست فیروزه تراشان شکل داده می شود و به عنوان نگین برای انگشتر، گردنبند، گوشواره و دیگر جواهرات به کار می رود. فیروزه مانند بسیاری از جواهرات کدر دیگر، با معرفی جایگزین های نوین و مواد مصنوعی به بازار، از لحاظ اقتصادی نسبت به گذشته کم ارزش تر شده.
ترکیب آن فسفات آبدار طبیعی آلومینیم با فرمول شیمیایی Cu ( II ) Al6 ( PO4 ) 4 ( OH ) 8·4H2O است و در دستگاه کج وجهی متبلور می شود، با مس آبی رنگ ( فیروزه ای ) است و به عنوان جواهر به کار می رود.
معیار سنجش جهانی کیفیت سنگ فیروزه بر اساس رنگ، سنگ فیروزه معدن نیشابور می باشد.
بهترین فیروزه به حداکثر سختی موس کمی کمتر از ۶ یا کمی بیشتر از شیشه پنجره می رسد. آزمایش بلورنگاری پرتوی ایکس نشان می دهد که دستگاه بلوری آن سه شیب است و با سختی کمتر پوکی آن بیشتر می شود. جلای فیروزه معمولاً مومی تا زیر شیشه ای است و شفافیت آن معمولاً کدر است، اما ممکن است در مقاطع نازک، نیمه شفاف باشد. رنگ فیروزه به اندازه سایر خواص این کانی متغیر است، از سفید تا آبی پودری تا آبی آسمانی و از سبز آبی تا سبز مایل به زرد متغیر است. رنگ آبی به مس ایدیوکروماتیک نسبت داده می شود در حالی که رنگ سبز ممکن است نتیجه ناخالصی های آهن باشد. ( جایگزین شده به جای مس ) :   29  با سختی کمتر، وزن مخصوص کمتری ( ۲٫۶۰–۲٫۹۰ ) و تخلخل بیشتر به وجود می آید. این خصوصیات به اندازه دانه بستگی دارد. رنگ به اندازه سایر خواص مواد معدنی متغیر است، از سفید تا آبی پودری تا آبی آسمانی و از سبز آبی تا سبز مایل به زرد متغیر است. رنگ آبی را به مس ایدیوکروماتیک نسبت می دهند در حالی که ممکن است رنگ سبز ناشی از ناخالصی آهن ( جایگزین آلومینیوم ) یا کم آبی باشد.
ضریب شکست فیروزه ( که توسط نور سدیم، ۳/۵۸۹ نانومتر اندازه گیری می شود ) تقریباً ۱٫۶۱ یا ۱٫۶۲ است. این یک مقدار متوسط است که به عنوان یک خواندن واحد در یک انکسار سنج هندسی دیده می شود، به دلیل طبیعت تقریباً بی نظیر پلی کریستالی فیروزه. قرائت ۱٫۶۱–۱٫۶۵ ( تجزیه مجدد دوتایی ۰٫۰۴۰، مثبت دو محوره ) از کریستال های نادر منفرد گرفته شده است. یک طیف جذبی نیز ممکن است با یک طیف سنج دستی بدست آید، که یک خط در ۴۳۲ نانومتر و یک باند ضعیف در ۴۶۰ نانومتر را نشان می دهد ( این امر با نور منعکس شده قوی دیده می شود ) . در زیر اشعه ماورا بنفش موج بلند، فیروزه ای ممکن است گاهی اوقات سبز، زرد یا آبی روشن را فلورس کند. تحت اشعه ماورا بنفش و اشعه ایکس موج کوتاه بی اثر است.
فیروزه (بجنورد). فیروزه ( بجنورد ) روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان بجنورد در استان خراسان شمالی ایران است. در این روستا مردم تات ساکنند که به زبان تاتی گویش خراسانی تکلم می کنند. همچنین بزرگترین مجتمع تفریحی توریستی بوم گردی خراسان شمالی به نامدالان فیروزه و اولین پل معلق خصوصی شرق کشور توسط جوان برتر استان میثم فیروزه در این روستا واقع می باشد راه دسترسی آسفالت با فاصله ۱۱ کیلومتر از مرکز شهر بجنورد از مسیر جاده اسفراین دو راهی بش قارداش و روستا های خوش منظر و مطرانلو و ارک و کچرانلو می گذرد دارای محصولات باغی گردو گیلاس و گلابی بسیار مرغوب و محصولات دیم از قبیل گندم عدس و جو و نخود میباشد که اکثر زمین های دیم در محدوده گازه که توسط زمین های دیم گریوان و قره باشلو و مهنان محصور است زمین ها و باغات آبی دارای حق ابه از رودخانه گریوان می باشند در این روستا پرورش ماهی قزل الا سردابی هم انجام می شود بخشی از امنیت تصویری روستا توسط دوربین مداربسته شرکت ژیلوان فیروزه تامین می شود مسجد روستا محل برگزاری مراسمات مذهبی میباشد در شب تاسوعا گردهم ایی بزرگ برای مراسم مذهبی انجام می شود نطر به این که بخش اعظم فیروزه ای ها در بجنورد و شهر های اطراف سکونت دارند در این شب خودشان را به روستا می رسانند که در این مراسم شرکت کنند
این روستا در دهستان آلاداغ قرار دارد و براساس سرشماری مرکز آمار ایران در سال ۱۳۸۵، جمعیت آن ۳۹۳ نفر ( ۹۹خانوار ) بوده است. اما جمعیت واقعی این روستا بیش از ۱۰هزار نفر می باشد که به دلیل نزدیکی با شهر بجنورد به صورت فصلی و در تابستان ساکن روستا و دیگر فصول سال جمعیت ۳۹۳ نفر می باشد
این منطقه با مساحت حدود ۴۳۷۴٫۹ هکتار ( ۴۳٫۷۵ کیلومتر مربع ) ، در فاصله حدود ۱۶ کیلومتری جنوب شهر بجنورد، با ارتفاع حدود ۱۳۵۰ متر از سطح دریا قرار گرفته و دارای عرض جغرافیایی ۳۷ درجه و ۱۹ دقیقه تا ۳۷ درجه و ۲۳ دقیقه شمالی و طول جغرافیایی ۵۷ درجه و ۱۰ دقیقه تا ۵۷ درجه و ۱۷ دقیقه شرقی است.
از نظر توپوگرافی دارای موقعیت دره ای و به طور کلی در دامنه های شمالی مجموعه رشته کوه آلاداغ واقع شده است که در این بین قله هایی که دارای ارتفاع بیشتری نسبت به بقیه هستند، بیشتر جلب توجه می کنند. این منطقه در دامنه های شمالی کوه خرمن دره ( با ارتفاع حدود ۱۹۳۰ متر ) ، دامنه های شرقی کوه گنگونه ( با ارتفاع حدود ۱۸۵۱ متر ) و دامنه های غربی کوه قاری ( با ارتفاع حدود ۱۷۲۹ متر ) واقع شده است.
فیروزه (ترکمنستان). فیروزه ( ترکمنی: Firjuza، روسی: Фирюза ) نام روستایی در استان آخال در ترکمنستان است. این روستا تا قبل از پیمان آخال بخشی از خاک ایران بود. این روستا تا اواخر سده ۱۹ ( میلادی ) در اختیار ایران بود و ساکنان آن کردهای کرمانج بودند. کردهای فیرزه از ایل جلالی بودند. دولت ترکمنستان جدیداً جهت تغییر دموگرافی دست به تغییر ترکیب جمعیتی این منطقه و تخلیه روستا از ساکنانش زده است.
در قرارداد ۲۸ مه ۱۸۹۳ این روستا با دو قطعه زمین به نام های حصار و قلعه عباس آباد که در تصرف روسیه بود تعویض گردید. هر چند بعدها و در ضمن عهدنامه ۱۹۲۱ شوروی تعهد داد این روستا به ایران باز پس داده شود ولی این اتفاق هیچ وقت انجام نگرفت.
فیروزه از پایتخت ترکمنستان، عشق آباد، نزدیک به ۴۰ کیلومتر فاصله دارد. این روستا که در ۱۲ کیلومتری مرز ایران واقع است، از شهرستان شیروان به خوبی دیده می شود. این روستا از جنوب با منطقه حفاظت شده گلول و سرانی و روستای نامانلو، از شمال و شرق با شهر عشق آباد و از غرب با روستای خیرآباد و روستای رباط ارتباط دارد.
فیروزه منطقه ای ییلاقی در شمال کوه کپه داغ در کشور ترکمنستان است. در مقایسه با مناطق اطراف آب و هوای معتدلی دارد و از دیرباز پذیرای بزرگان منطقه بوده است. در زمان شوروی ویلاهای ییلاقی بسیاری برای سران حزب کمونیست در این منطقه ساخته شد. امروز هم فیروزه محلی برای گذران تعطیلات آخر هفته و تابستانی شهرنشینان منطقه است.
از سدهٔ ۱۶ به بعد به علت کمبود آب، قبایل پراکندهٔ ترکمن بیشتر به مناطق جنوب نظیر تجن و مرو در نزدیکی رودخانهٔ اترک آمدند. با این حال این قبایل تحت نفوذ حاکم خراسان یا حاکم بخارا و خیوه قرار داشتند. تا اوایل سدهٔ ۱۹ فرمانبرداری ترکمن ها از والی خراسان و خان خیوه نوسان داشت اما با تضعیف حکومت قاجار هر از گاهی به خراسان حمله می کردند و به غارت و چپاول می پرداختند. در زمان ناصرالدین شاه قاجار حاکم خراسان به جنگ ترکمن ها رفت ولی در جنگ ( در سال ۱۸۶۱ میلادی ) شکست خورد و حاکمیت ایران بر این منطقه از میان رفت. دولت قاجار ایران که استیلای خود را بر منطقه از دست رفته دید با امضای قرارداد آخال در سال ۱۸۸۱میلادی فرارود و ترکمنستان امروزی را رسماً به روس ها واگذار کرد و متاسفانه مرزهای امروز شمال شرقی را پذیرفت.
یکی از مهم ترین و زیباترین مناطقی که در قرارداد آخال به روسیه واگذار شد روستای زیبا و خوش آب و هوای فیروزه بود. پس از انقلاب کمونیستی اکتبر ۱۹۱۷ دولتمردان نو روسیه چون در جستجوی هویت و آبروی بین المللی بودند و حال و هوای آرمان خواهانه داشتند قراردادهای ستمگرانه روسیه تزاری با ایران را لغو کردند و در سال ۱۲۹۹ هجری خورشیدی برابر با ۱۹۲۱ میلادی عهدنامه ای میان ایران و شوروی به نام عهدنامهٔ مودت و دوستی ایران و شوروی به امضاء رسید. در این عهدنامه آمده بود که چون روسیه تمایل دارد که حق حاکمیت ایران حفظ شود تمام قراردادها و معاهداتی که دولت تزاری روسیه با ایران منعقد کرده و حق ملت ایران را ضایع کرده لغو می کند.
فیروزه (جماعت). فیروزه جماعت و شهرکی در جنوب غربی کشور تاجیکستان است که در ناحیهٔ ناصرخسرو ولایت ختلان قرار دارد.
فیروزه (سیرجان). فیروزه روستایی در دهستان شریف آباد بخش مرکزی شهرستان سیرجان استان کرمان ایران است.
بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۶۴۹ نفر ( ۲۰۱خانوار ) بوده است.
معنی کلمه فیروزه در فرهنگ معین
معنی کلمه فیروزه در فرهنگ عمید
معنی کلمه فیروزه در فرهنگ فارسی
معنی کلمه فیروزه در فرهنگ اسم ها
معنی کلمه فیروزه در دانشنامه عمومی
معنی کلمه فیروزه در دانشنامه آزاد فارسی

معنی کلمه فیروزه در دانشنامه آزاد فارسی

فیروزه (turquoise)
کانیِ فسفات بازی مس آلومینیم آ ب دار، با فرمولCuAl۱۶ (PO۴)۴ (OH)۸۵ H۲O به رنگ سبز مایل به آبی، آبی، یا سبز یافت می شود و از گوهرسنگ های قیمتی است. فیروزه در استرالیا، مصر، اتیوپی، فرانسه، آلمان، ایران، ترکستان، مکزیک، و جنوب غربی ایالات متحده امریکا استخراج می شود.

معنی کلمه فیروزه در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] فیروزه، نوعی جواهر و سنگ قیمتی می باشد.
از آن به مناسبت در بابهای صلات ، خمس و تجارت نام برده اند.
احکام فقهی فیروزه
۱. ↑ جامع عباسی، ص۳۴۷؛ ۲. ↑ وسائل الشیعة، ج۷، ص۱۴۳
...

معنی کلمه فیروزه در ویکی واژه

turchese
پیروزه، از سنگ‌های گران بهای معدنی به رنگ آبی آسمانی.

جملاتی از کاربرد کلمه فیروزه

لبش حقه نوش‌داروی عهد فروزندهٔ چرخ فیروزه مهد
بزیر گنبد فیروزه گون طاق هر آن چیزی که تو بینی در آفاق
تزیینات بدنهٔ بیرونی گنبد کبود به‌شکل قطاربندی و فرم‌های هندسی و سه ردیف مقرنس ساده‌است و دیوارهای داخلی آن دارای تزیینات نقاشی به‌رنگ فیروزه‌ای بوده که در گذر زمان از بین رفته و فقط بخش کمی از آن‌ها باقی مانده‌است.
رویِ خاکیّ و نمِ چشمِ مرا خوار مدار چرخ فیروزه طربخانه از این کَهگِل کرد
غافل بزیر گنبد فیروزه بگذشت سال عمر ز هفتادت
زان پیش که خاک ما فلک کوزه کند بازیچه دور چرخ فیروزه کند
جز خط فیروزه تو بر دو لب بر صف جانها شده فیروز نیست
جز بحکم تو نتابد شعله آیینه رنگ جز بامر تو نگردد گنبد فیروزه فام
چون لبش آمدعقیق آسا خطش فیروزه فام گه مقیم اندر یمنگاه درنشابورم نمود
از پس پشت یکی سلسله کهسار کبود پیش رو دشتی هموار ز فیروزهٔ تر
فیروزه‌ای نام مجموعه‌ای از رنگ‌های بین طیف سبز و آبی است؛ شبیه سنگ فیروزه.
گر به گوشم کم رسد از هودجت بانگ درای زنگ مهر و ماه ازین فیروزه محمل برکنم