معنی کلمه فیروزه در لغت نامه دهخدا
فرنگیس را دید بر تخت عاج
نهاده به سر بر ز فیروزه تاج.فردوسی.یکی گرز فیروزه دسته به زر
فرود آن زمان برگشاد از کمر.فردوسی.تهمتن نشست از بر ژنده پیل
اَبَر تخت فیروزه مانند نیل.فردوسی.امیر یک انگشتری فیروزه - نام امیر نبشته بدانجا - به دست خواجه داد. ( تاریخ بیهقی ).
نار چون بیجاده گردد سیب چون مرجان شود
آب چون فیروزه گردد خاک چون مینا شود.قطران.لاله گهر سوده و فیروزه گل
یک نفسه لاله و یک روزه گل.نظامی.انگشت خوبروی و بناگوش دلفریب
بی گوشوار و خاتم فیروزه شاهد است.سعدی.- فیروزه بادامی ؛ فیروزه ای که بشکل بادام و بشکل حباب بود. ( آنندراج ). که بشکل حباب و بشکل بادام است. ( فرهنگ فارسی معین ).
- فیروزه بواسحاقی ؛ پیروزه بواسحاقی. فیروزه منسوب به معدن نیشابور. بعضی تصور کرده اند که فیروزه بواسحاقی وجود ندارد و مأخوذ از همین بیت حافظ است که اشاره به ممدوح وی شیخ ابواسحاق اینجوست ولی قرنها پیش از حافظ فیروزه بواسحاقی را میشناختند. در بیت حافظ هم ایهام است به دو معنی :
الف - خاتم شاه شیخ ابواسحاق.
ب - فیروزه مخصوص بواسحاقی که نامبردار بوده. ( فرهنگ فارسی معین ) :
راستی خاتم فیروزه بواسحاقی
خوش درخشید ولی دولت مستعجل بود.حافظ.- فیروزه حبابی ؛ فیروزه ای بشکل حباب.