فورانی

ابرهای گاز داغی که در فوران‌های تاج خورشیدی از خورشید خارج می‌شوند، طوفانی از ذرات یونیزه پرانرژی را تشکیل می‌دهند که می‌تواند ماهواره‌ها را بسوزاند، شبکه‌های انتقال برق و مخابرات را با اختلال روبرو کند و فضانوردان را به کام مرگ بفرستد. پیش‌بینی این طوفان‌ها کار آسانی نیست، زیرا هر فورانی در تاج خورشیدی به وقوع طوفان ذرات منجر نمی‌شود. اخترشناسان حدس می‌زنند چاشنی وقوع این طوفان، جهت‌گیری میدان مغناطیسی ابر فوران یافته باشد.

این فوران در دو مرحله انجام شد و دو روز به طول انجامید. ابتدا، فورانی پلینیایی به مدت ۱۸ تا ۲۰ ساعت موجب بارش سنگ و خاکستر بر روی دامنهٔ جنوبی کوه کرد و شهر پمپیی را به زیر ۲٫۸ متر خاکستر فرو برد. آنگاه، فورانی دیگر از نوع پله‌ای رخ داد و بهمنی از توده‌های داغ گاز و خاکستر جوشان زمین‌های اطراف را در بر گرفت. این بهمن‌ها موجب خفگی و سوختگی افرادی شد که در شهرهای اطراف آتشفشان باقی‌مانده بودند، و این شهرها را به زیر لایه‌ای از خاکستر دفن کرد. شهرهای هرکولانوم و اوپلونتیس بیش‌ترین مقدار این بهمن‌ها را دریافت کردند.

آتشفشان کوریاکسکی پس از فورانی در ۱۹۵۶-۷ به‌مدت ۵۲ سال خاموش بود تا آنکه بار دیگر در اواخر دسامبر سال ۲۰۰۸ بیدار شد و تلی از بخار و خاکستر را به آسمان فرستاد. بنا بر گزارش‌ها ستونی متراکم از خاکستر به ارتفاع ۴ کیلومتر که گستره‌ای بیش از ۶۰ کیلومتر در شمال شرقی آتشفشان را در برمی‌گرفت از کوریاکسکی به بیرون پرتاب شد و ستونی باریکتر نیز در همان جهت تا ۱۴۰ کیلومتری کوه گسترش یافت. پیش از این رویداد تنها علائمی که نشان از فعالیت دوبارهٔ کوریاکسکی می‌داد صدای انفجاری شدید و وقوع دو زمین‌لرزه در ۵ کیلومتری آتشفشان در روز ۲۳ دسامبر بود. کوریاکسکی آخرین بار در سال ۲۰۰۹ فوران کرد.

سانتا ماریا مکان وقوع یکی از بزرگترین و انفجاری‌ترین فوران‌های آتشفشانی در سدهٔ بیستم بود. این آتشفشان که تا پیش از فوران فاجعه‌بارش در سال ۱۹۰۲ برای دست کم ۵۰۰ تا چندین هزار سال غیر فعال بود در روز ۲۵ اکتبر اآن سال و به‌دنبال مجموعه‌ای از زمین‌لرزه‌های شدید در فاصلهٔ ماه‌های ژانویه تا اکتبر در منطقهٔ کارائیب و آمریکای مرکزی به‌شدت فوران کرد. این زمین‌لرزه‌ها و فعالیت‌های گستردهٔ آتشفشانی بی‌شک هشداری بود بر فورانی قریب‌الوقوع اما به‌دلیل عدم فوران سانتا ماریا برای مدتی طولانی و نبود پیش‌زمینه به این نشانه‌های هشداردهنده توجهی نشد.

آکاتنانگو دارای دو قلهٔ اصلی است که بلندترینشان پیکو مایور نام دارد. شکل گیری این آتشفشان در طی سه دورهٔ فورانی و مدت‌ها پس از تشکیل تفرای احتمالاً۸۵٬۰۰۰ سالهٔ چوکویوس روی داده‌است. در حدود ۴۳٬۰۰۰ سال پیش آتشفشان قدیمی آکاتنانگو در جنوب این تفرا فرو ریخت که در نتیجهٔ آن نهشته‌ای از بهمن واریزه به وجود آمد که بخش وسیعی از جلگهٔ ساحلی اقیانوس آرام را پوشاند. قلهٔ شمالی آتشفشان موسوم به یِپوکاپا در حدود ۲۰٬۰۰۰ سال پیش شکل گرفت و پس از آن رشد قلهٔ جنوبی موسوم به قلهٔ مرکزی یا پیکو مایور آغاز و این قله به بلندترین مخروط آکاتنانگو بدل شد.