فروتر

سخن گر برتر از عرش مجیدست فروتر پایهٔ شعر فریدست

درین حضرت آنان گرفتند صدر که خود را فروتر نهادند قدر

چون نقش نگین‌، مسند اقبال‌ میارای ای خفته فروتر ز زمین این چه نشست است

جلال دولت و دین یونس ایکه جاه تر است مقام برتر کیوان فروترین پایه

در وی که هیچ دیده ندیدست ناپسند آخر چرا فرشته ز شیطان فروتر است

از آنکه چرخ نهم برترین مقام وی است که چاکران تو را شد فروترین خرگاه

سپهر قالب معراج و همتش به بسود شمرد خویشتن از وی فروترین مایه

ابوعبدالله محمد بن احمد بن یوسف خوارزمی کاتب. در حدود ۹۷۶ میلادی برآمد، دائرةالمعارف‌نویس ایرانی. در ۹۷۶ میلادی مفاتیح‌العلوم را به عربی نوشت که از لحاظ اهمیتش برای مطالعهٔ علم و فرهنگ اسلامی آن روزگار از الفهرست و رسائل اخوان‌الصفا فروتر نیست. این کتاب برحسب اصطلاحات فنی طبقه‌بندی شده؛ موٴلف علوم را به دو مقالت کرده: مقالت اول در علم شریعت و علوم عربی مرتبط با آن، و مقالت دوم در علوم مردم غیرعرب (یونانی، سریانی، ایرانی، هندی). مقالت اول شامل فقه، کلام، نحو، کتابت (شامل اصطلاحات اداری)، شعر و عروض، و اخبار است. مقالت دوم شامل فلسفه (این قسمت حاوی طبقه‌بندی علوم است)، منطق، طب، حساب، هندسه، نجوم، موسیقی، مکانیک (حیل)، و کیمیاست.

وین فروتر پایهٔ جاه تو باشد ای امیر وهم کوته بین من را باد خاک اندر دهان

مالک ملک باستان بارگهش در آسمان بام ورا ز نردبان چرخ فروترین پله

به عزت هر آنکو فروتر نشست به خواری نیفتد ز بالا به پست