فردوس
معنی کلمه فردوس در لغت نامه دهخدا

فردوس

معنی کلمه فردوس در لغت نامه دهخدا

فردوس. [ ف ِ دَ ] ( معرب ، اِ ) بهترین جای در بهشت. ( ترجمان جرجانی ترتیب عادل بن علی ). بهشت. ج ، فَرادیس. ( منتهی الارب ). بهشت را گویند. ( برهان ). دکتر معین در تعلیقات بر این کلمه نویسد: معرب از ایرانی. در اوستا دو بار به کلمه پایری دئزه برمیخوریم و آن مرکب است از دو جزء: پیشاوند پیری یا پایری به معنی گرداگرد و پیرامون ، دئزا از مصدر دئز به معنی انباشتن و روی هم چیدن و دیوار گذاشتن است. در زمان هخامنشیان در «ایران زمین بزرگ » و در سراسر قلمرو آنان به خصوص در آسیای صغیر «پئیری دئز»ها، یا فردوس ها، که باغهای بزرگ و «پارک »های باشکوه پادشاه و خشثرپاونها ( حاکمان ) و بزرگان ایران بوده شهرتی داشته است. این محوطه هاچنانکه مکرر کزنفون در «کورش نامه » و «انباز» و نیز پلوتارخس مینویسند درختان انبوه و تناور داشتند و آب در میان آنها روان بود. چارپایان بسیار برای شکار در آنها پرورش می یافتند. شاهنشاهان هخامنشی خشثرپاونهای خود را در ایجاد اینگونه باغها در قلمرو حکومت خود تشویق میکردند. اینگونه پارکها که در سرزمین یونان وجود نداشت ناگزیر انظار یونانیان را متوجه خود کردو آنان نیز همان نام ایرانی را به صورت پرادیزس به کار بردند. در اکدی متأخرپردیسو و در عبری پردس و در آرامی و سریانی نیز همین کلمه با اندک تفاوتی و در ارمنی پاردس همه از ریشه ایرانی هستند. کلمه پردس در زبان عبری پس از مهاجرت یهودیان به بابل در قرن ششم ق.م. به عاریت گرفته شده و چندین بار در قسمتهای مختلف توراة به کار رفته. در بخش های قدیم توراةیعنی آن قسمتی که پیش از قرن پنجم ق.م. نوشته شده ، بهشت و دوزخ مفهوم روشن و صریحی ندارد. کلمه فردوس که دو بار در قرآن آمده از دین یهود و عیسوی به اسلام رسیده است. مفسران قرآن متفقاً «فردوس » را به معنی باغ و بستان گرفته اند اما اختلافشان در این است که آن چه نوع باغ و بوستان یا جنت و حدیقه ای است ؟ گفته شد که در توراة چندین بار «پاردس » عبری به کار رفته ، این کلمه در آنجا هم به معنی باغ و بستان آمده اما به تدریج در نوشته های یهود مفهوم معنوی و روحانی گرفته به معنی بهشت یا جای پاداش ایزدی و اقامتگاه نیکان و پاکان به کار برده شد. «پاردس » را مترادف «گان » عبری استعمال کردند به معنی باغ عدن. در ترجمه یونانی توراة که در سال 283 یا 282 ق.م. نوشته شده کلمات عبری گان و پاردس هر دو بدون امتیاز از یکدیگر در یونانی به «پرادیزس » گردانیده شده است ، یعنی همان کلمه ای که در روزگار هخامنشیان نویسندگان یونانی مانند کزنفون در برابر «پئیری دئزه » انتشار دادند و همان کلمه است که اکنون در تمام زبانهای اروپائی باقی است : فرانسوی : پارادی ، انگلیسی : پارادایس ، آلمانی : پارادیس ... استاد بنونیست اصل لغت «پئیری دئزه » را از زبان مادمیداند، زیرا اگر اصل آن پارسی باستان می بود، می بایست «پری دیدا» شده باشد. پالیز فارسی نیز از ریشه همین کلمه است. ( از حاشیه برهان چ معین ) :

معنی کلمه فردوس در فرهنگ معین

(فِ دُ ) ۱ - باغ ، بوستان . ۲ - بهشت .

معنی کلمه فردوس در فرهنگ عمید

۱. باغ، بستان.
۲. بهشت.
* فردوس اعلا: [قدیمی] فردوس برین، بهشت.

معنی کلمه فردوس در فرهنگ فارسی

۱ - شهری است در خراسان : و آن محدود است : از شمال بشهرستان گناباد و کویر نمک از مشرق بدهستان نیم بلوک و دهستان پسکوه ( بخش قاین ) از جنوب ببخش خوسف و دشت لوط و از مغرب بکویر نمک . هوای شهرستان در قسمت بخش حومه و دهستان های مصعبی برون مهوید نسبه معتدل و در بخشهای بشرویه و طبس گرمسیر است . آب مزروعی بطور کلی از قنوات استفاده میشود . رودخانه های محلی دارد که فقط در مواقع بارندگی در آنها آب جاری میگردد مانند رودخانه یخاب و رود پشو که هر دو از کوههای بشرویه سرچشمه میگیرند . در اطراف قری و قصبات معادن متعدد موجود است که هنوز استخراج نشده اند و فقط معدن روی که در ۱۸ کیلومتری جنوب فردوس واقع است دارای ساختمانی است که ماموران اداره معادن آنرا محافظت میکنند. معدن نفت در زمینهای بین قلعه و هور و نصر آباد ( دهستان دستگردان ) بطور محسوس نمایان است ولی هنوز استخراج نشده . صنایع دستی عمده آن شهرستان قالی چادرشب کرباس و برک بافی موجود است . شهرستان فردوس از سه بخش بنام حومه بشرویه طبس تشکیل شده جمع قری و قصبات آن ۴۵۳ و مجموع نفوس شهرستان۵۵ ۸۷۸ تن است . ۲ - بخشی است در شهرستان مزبور و آن مرکب از ۶ دهستان است : خانکوک برون مهوید مصعبی سرایان سه قلعه . حدود آن ازین قرار است : از شمال شرقی و شمال بدهستان کاخک و بخش بجستان ( شهرستان گناباد ) از مغرب ببخش بشرویه از جنوب ببخش خوسف (شهرستان بیرجند ) . بخش دهستانهای مهوید سرایان و مصعبی کوهستانی و هوای آنها معتدل است ولی دهستان سه قلعه و قرایی که در جلگه واقع شده اند گرمسیرند . محصول غت پنبه مختصر زعفران میوه و خشکبار جمع قرای آن ۵۶ ده کوچک و بزرگ و جمعیت آنها حدود ۱۸ ۵۹۴ تن است . ۳ - شهر فردوس مرکز شهرستان مذکور است و نام قبلی آن [تون] بود در سر راه شوسه عمومی استان هشتم و استان نهم قرار گرفته است و تا مشهد ۴۳۶ کیلومتر و تا گناباد ۷۲ کیلومتر فاصله دارد . این شهر در دامنه کوههای کت و در جلگه واقع است . در قدیم اهمیت بیشتری داشت و در عهد مغول ویران گردید . از آثار تاریخی آن خرابه ارکی است که در زمان عمرولیث صفاری در وسط شهر بنا شده و آن در زمان شاه طهماسب مرمت گردیده. در محل ارک سابق تپه ای وجود دارد که در زمان حمله هکو از کشته های آنها تپه ای ساخته تخت او را بر روی آن قرار دادند و آن تپه بتخت هوکو معروف است . شهر فردوس دارای ۹۸۲۹ تن سکنه است . آب مشروب شهر از قنوات تامین میشود و بناباظهار مطلعان محل ۱۸۷ آب انبار در آن ساخته شده که ۷ تای آنها بزرگ اند و وقتی که در زمستان پر شوند کفاف یک سال اهالی را میدهند .
باغ، بستان، بهشت، درعربی نیزفردوس میگویندبه معنی بستان وجنت
۱ - باغ بوستان جمع : فرادیس ۲ - بهشت .
منسوب به فردوس که نام شهری است

معنی کلمه فردوس در فرهنگ اسم ها

اسم: فردوس (دختر) (عربی، فارسی) (تاریخی و کهن، مذهبی و قرآنی) (تلفظ: ferdos) (فارسی: فِردوس) (انگلیسی: ferdos)
معنی: بهشت، نام چند جا و مکان، شهرستانی در جنوب غربی استان خراسان رضوی، ( در عربی فردَوس ) ( معرب از فارسیِ پردیس )، معرب از فارسی، پردیس بهشت

معنی کلمه فردوس در دانشنامه عمومی

فردوس (کویت). شهر فردوس ( به عربی: الفردوس ) در استان فروانیه در کشور کویت واقع شده است. جمعیت این شهر ۴۲٫۸۲۷ نفر است.

معنی کلمه فردوس در دانشنامه آزاد فارسی

رجوع شود به:بهشت

معنی کلمه فردوس در دانشنامه اسلامی

[ویکی اهل البیت] باغی که جامع همه گونه درختان گل و میوه باشد. بهترین جای بهشت.
این کلمه دوبار در قرآن آمده است:
از امیرالمؤمنین (ع) روایت است که هر که یک شب کامل را به تلاوت قرآن و رکوع و سجود و ذکر خدا بسر برد خداوند تبارک و تعالی به ملائکه بفرماید: ای فرشتگانم! بنده ام را بنگرید که شبی را محض خوشنودی من زنده داشته، او را در فردوس جای دهید...
[ویکی الکتاب] معنی فِرْدَوْسِ: بهشت - بالای بهشت (در مورد این کلمه هم ضمیر مذکر استفاده می شود وهم مؤنث و به طوری که گفته شده کلمهای است رومی به معنای بستان و بعضی هم گفتهاند کلمهای است سریانی به معنای تاکستان و اصل آن فرداس بوده ، و بعضی دیگر گفتهاند کلمهای است سریانی و به معنای ...
تکرار در قرآن: ۲(بار)
«فردوس» در اصل ـ به گفته بعضی ـ یک لغت رومی است، بعضی آن را عربی و بعضی اصل آن را فارسی می دانند و به معنای «باغ» است، یا باغ مخصوصی که تمام نعمت ها و مواهب الهی در آن جمع است و لذا، می توان آن را به عنوان «بهشت برین» (بهترین و برترین باغ های بهشت) نامید.
. . این لفظ بیشتر از دوبار در قرآن نیامده است. در مجمع از زجاج نقل کرده: فردوس باغی است شامل مزایا و محاسن تمام باغ‏ها. گروهی گفته‏اند فردوس دره هائی است که انواع علف‏ها در آن می‏روید. گفته‏اند آن لغت رومی است منقول به عربی ما آن را در اشعار عرب نیافتیم جز در شعر حسان که گفته: فَاِنَّ ثَوابَ اللَّهِ کُلَ مُوَّحِدٍ جِنانٌ مِنَ‏الْفِرْدَوْسِ فیها یُخَلِّدُ طبرسی خود فرموده: فردوس باغی است که در آن میوه، گل و سایر اسباب تمتع و لذت جمع است. در کشاف گفته: «اَلْفِرْدَوْسُ: هُوَ الْبُسْتانُ الْواسِعُ الْجامِعُ لِاَصْنافِ الثَّمَرِ» در قاموس آن را باغی که جامع میوه‏های تمام باغات است گفته و نیز دره‏ها...که زجاج نقل کرده. قول اقرب نیز قول قاموس است. به نظر نگارنده: مراد از ذکر این کلمه بیان وسعت نعمت‏های بهشتی است و اینکه تمام وسائل راحتی در آن جمع است که فرموده: . و جمله «جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ» مثل «جَنَّاتُ النَّعیم» است. که راغب نعیم را نعمت کثیره معنی کرده و مثل «جنات عدن - جنات المأوی» در آیه «کانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلاً» فردوس صفت جنات و مونث آید مثل «هبات وافرة» یعنی بهشت‏های واسع و پر نعمت منزل آنهاست.
[ویکی فقه] فردوس (قرآن). یکی از نامهای بهشت موعود، فردوس است.
فردوس، یکی از نامهای بهشت موعود است. ان الذین ءامنوا وعملوا الصـلحـت کانت لهم جنت الفردوس نزلا. «اما کسانی که ایمان آوردند و کارهای شایسته انجام دادند، باغهای بهشت برین محل پذیرایی آنان خواهد بود.» الذین یرثون الفردوس هم فیها خــلدون. «(وارثانی) که بهشت برین را ارث می برند، و جاودانه در آن خواهند ماند.»
← باغ مخصوص
۱. ↑ کهف/سوره۱۸، آیه۱۰۷.
فرهنگ قرآن، مرکز فرهنگ و معارف قرآن، برگرفته از مقاله «فردوس».
...

جملاتی از کاربرد کلمه فردوس

اسماعیل فردوسی‌پور، در روز ۲۶ بهمن ۱۳۸۵ در بیمارستان ساسان تهران درگذشت و در شهر فردوس به خاک سپرده شد.
خوش بود فردوس و نعمت های آن زاهد ولی نعمتی چون می نه و جایی به از میخانه نیست
اقبال به فرهنگ ایرانی بسیار علاقه داشت و همین امر باعث شده‌است که برخی ملی‌گرایان، او را «ایرانی‌ترین غیرایرانی» یا «فردوسیِ برون‌مرز» بنامند.
آب‌انبار برون ، آب‌انباری است مربوط به دوره قاجار که که در روستای برون از توابع دهستان برون بخش مرکزی شهرستان فردوس واقع شده‌است.[۱] این اثر در تاریخ ۲۴ مرداد ۱۳۸۵ با شمارهٔ ثبت ۱۵۸۷۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
بر سر کوت ندارم سر و پروای بهشت زانک فردوس برین بی تو نیرزد به خسی
یا رب این بوی طرب از طرف فردوس است یا نسیمی است که از روز وصالش رسدم
فردوس اعلی گر می دهندم باشد که من بی جانان نخواهم
آورد از طوف حریمش صفا نکهت فردوس برین بر مشام
من از کجا وبهشت برین مگر رضوان به درد وداغ تو فردوس را بیاراید
«إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَ عَمِلُوا الصَّالِحاتِ» ایشان که بگرویدند و نیکیها کردند، «کانَتْ لَهُمْ جَنَّاتُ الْفِرْدَوْسِ نُزُلًا (۱۰۷)» بهشتهای فردوس نزل ایشانست که آنجا فرود آیند.
عارفان میخانه را فردوس اعلی گفته اند اهل معنی داند این کز روی معنی گفته اند
ما جنت و فردوس ندانیم ولیکن دانیم که در جنت ازین حور نباشد
دل او تا نشود خالی فردوس از هور بیکی لحظه مبادا شده خالی ز سرور