فدیه

آن فدیه و این هدیه و آن ‌گوهر و این ‌گنج آن‌باره و این‌باره و آن افسر و این‌گاه

در رنجم از چندین هنر، مانند طاوسان نر تن فدیهٔ مقبول پر، جان برخی رنگین ذنب

اما با آمدن اسلام روند یادگیری به واسطه ارتباط با سایر دولت‌ها، تأسیس دیوان‌های مختلف و به وجود آمدن شغل‌های اداری سرعت بیشتری به خود گرفت و پیامبر اسلام مردم را به این مهم تشویق می‌کرد و به آن اهمیت می‌داد؛ در جنگ‌ها مانند جنگ بدر کسانی را که می‌توانستند خواندن و نوشتن بیاموزند در برابر آموختن به دیگران آن‌ها را آزاد می‌کرد و این فدیه آزادی نامسلمانان بود

وَ عَلَی الَّذِینَ یُطِیقُونَهُ فِدْیَةٌ قراءة مدنی و ابن ذکوان از شامی مضاف است فدیة طعام و قراءة هشام از شامی و نافع با جمع مساکین باقی فِدْیَةٌ طَعامُ مِسْکِینٍ میگوید و ایشان که روزه توانند که دارند و خواهند که ندارند هر روز درویشی را فدیه دهند از طعام باز خریدن را، و این در ابتداء اسلام بود که هر کس درین مخیر بود، اگر خواستی روزه داشتی، و اگر نه بگشادی و هر روز را مدّی بدرویشی دادی.

آن کعبه‌یی که فدیه برندش ز هر طرف این‌کعبه‌ای‌که هدیه نهندش به هرکنار

اما خداوند ویرا از آتش برهانید و آتش بر او سرد و سلامت ساخت. کارد از پشت بر گردن پدرم نیز نهاده شد تا کشته شود و خداوند فدیه اش داد.

وفا به فدیه وی چون نداشت آنزروسیم که در خلاص شوهر نمایدش تقدیم

به نقل از واژه‌نامه دین روم باستان «پیشکش یا فدیه به معنای انجام عملی است که چیزی را به یک الوهیت تقدیم می‌کند. عقیده بر این بود که فدیه قوا و صفات موجودات الهی را تقویت می‌کند و آنها را متمایل می‌کند که در عملی متقابل به شخصی که فدیه را تقدیم کرده بود، سود و منفعت برساند.»

نفس خویش بفدیه بر سر دست گیر، قدر خویش اندک کن تا علوت دهیم. گریستن گیر تا پیش از آن که کسی که بایدت بگریاند، بینی، زشتی های خویش محو کرده باشی.

پیش آمد اسیر بهر گشاد خواست زو فدیه تا شود آزاد

فدیه او ز مال او دادند پای او هم ز بند بگشادند

پیمان صلح ۱۶۴۸ پیمان وستفالی که به جنگ سی ساله خاتمه داد این قانون را بنا نهاد که در پایان دوران تخاصم اسیران جنگی می‌بایست بدون هرگونه بها یا فدیه آزاد شوند. آنها باید بتوانند به وطن خود بازگردند.

که یادگاری مادر نموده است روان برای فدیه شور بدیده گریان