غنم

کنون که گرگ ز بیم تو با غنم سازد بیا برای خدا این سگ از میان برگیر

گرگ است دهر و ما غَنَم و عدل او شبان از گرگ بی‌گزند بود با شبان غنم

الا صوموا فان الصوم غنم شراب الروح یشربه الصیام

وجهی دیگر گفته‌اند در معنی آیت و مثل الذین کفروا فی دعائهم الاصنام کمثل الناعق بغنمه میگوید مثل کافران که بت را میخوانند. و آن را می‌پرستند همچون شبانست که گوسپند را میخواند، گوسپند چه داند! و چه دریابد که شبان چه میگوید! و از آن خواندن با شبان چیست جز رنجی و عنائی؟ همین است مثل کافر که بت را میخواند، چون بت نشنود و در نیابد در دست وی جز عنائی و بلائی چیست؟ إِنْ تَدْعُوهُمْ لا یَسْمَعُوا دُعاءَکُمْ. پس صفت کافران کرد و گفت: صمّ یعنی عن الایمان، بکم عن القرآن، عمی عن معرفة الرحمن و عظمته، فهم لا یعقلون شیئا مما جئت به و لا بما یراد بهم.

کافتاده بود ازین پیش این چرخ شیر زخم با جان و مال و جاهم چون گرگ در غنم

کجا نبرد بود در فتد میان سپاه چو گرگ گرسنه کاندر فتد میان غنم

انصاف بده تا در انصاف تو بازست غمخوارتر از گرگ شبان نیست غنم را

وَ مَثَلُ الَّذِینَ کَفَرُوا... الایة.... پارسی مثل سان و صفت است چنانک گفت مَثَلُ الْجَنَّةِ، مَثَلُهُمْ فِی التَّوْراةِ، وَ لِلَّهِ الْمَثَلُ الْأَعْلی‌ و تقدیر الآیة: مثل واعظ الّذین کفروا کمثل الّذی ینعق ای یصیح بالغنم میگوید صفت آن کس که کافر را پند دهد و بر دین حق خواند همچون صفت آن شبانست که بانگ بر گوسپند میزند گوسپند از آن بانگ شبان چه فهم کند، و چه منفعت گیرد؟ کافر را با واعظ حق همان مثل است، از آنک رب العزة قفل بیگانگی بر دل وی زده، و مهر شقاوت بدان نهاده، نه پند بشنود نه حق دریابد، همانست که جای دیگر گفت: أَمْ تَحْسَبُ أَنَّ أَکْثَرَهُمْ یَسْمَعُونَ أَوْ یَعْقِلُونَ إِنْ هُمْ إِلَّا کَالْأَنْعامِ....

نام او عبدالرحمان بن صخر از فرزندان ثعلبه بن سلیم بن فهم بن غنم ابن دوس یمانی و از قبیله دوس بن عدنان بن عبدالله بن زهران بن کعب بن حارث بن کعب‌بن عبدالله بن مالک بن نصر سنوءه ابن ازد بود. ازد از بزرگترین و معروف‌ترین قبیله‌های عرب است که به ازد بن غوث بن نبت بن مالک بن کهلان از عرب‌های قحطانی منسوب است.

نفس چه می پروری؟ فکر دل زار کن راست نیاید به هم، گرگ و غنم داشتن

شادمانه سوی صحرا راندند سافروا کی تغنموا بر خواندند