غبطه

منگر اندر غبطهٔ این بیع و سود بنگر اندر خسر فرعون و ثمود

فریب جاه نخواهیم خورد و غبطه مال گدای فقر مقید بمال و جاهی نیست

و فی روایة اخری: یقول اللَّه تعالی المتحابّون فی جلالی لهم منابر من نور یغبطهم النبیون و الشهداء.

حسد تیورک غبطه پژمان بود جگر خون دل دان و اندوه دود

در احیاء است که حجاج هنگام مرگ می گفت: خداوندا بر من ببخشای، هر چند که گویند تو بر من نخواهی بخشود. عمر بن عبدالعزیز از این که وی این چنین کلامی گفته بود، شگفت زده و در غبطه بود.

هرگز مرا ز داشتن خلق رشک نیست زان غبطه میخورم که چرا من نداشتم

و این است مراد، از آنچه از حضرت رسول صلی الله علیه و آله و سلم مروی است که «حسد نیکو نیست مگر بر دو کس: یکی مردی که خدا او را مالی داده باشد و همه آن را در راه خدا صرف کند و دیگری مردی که خدا علمی به او کرامت فرموده باشد و او به آن عمل کند و مردم را تعلیم کند» و سبب غبطه بردن بر شخصی، محبت آن بر نعمتی است که از برای او حاصل است.

و مخفی نماند که حسد آن است که کسی طالب زوال نعمتی از برادر دینی خود باشد و اگر زوال آن را نخواهد و لیکن مثل آن را از برای خود خواهد این منافسه و غبطه است و بر آن مذمتی نیست، بلکه آن در امور پسندیده است.

من لم یمت غبطه یمت هرما للموت کاس و المرء دائقها

ز آب صافی او غبطه میخورد کوثر به لطف روضهٔ او رشگ میبرد رضوان