علیت

است در معیار گرانجر. علیت گرانجر حاصل کار کلیو گرانجر است که جایزه نوبل اقتصاد را برای او به ارمغان آورد.

است در معیار گرانجر. آزمون علیت گرانجر برای بیش از دو سری زمانی توسط مدل اتورگرسیو برداری انجام می‌گیرد.

ارتباط احتمالی میان ماری‌جوانا و روان‌پریشی موضوعی بحث‌برانگیز است، چرا که تحقیقات علمی همبستگی میان این دو را نشان می‌دهند، اما نمی‌توانند هیچ علیتی برای تأثیرگذاری ماری‌جوانا بر سلامت روان در بلندمدت بیان کنند.

حسن بن سهل گفت: سه چیز بی سه چیز دیگر تباه بود. دینی که بدانش متحلی نبود، قدرتی که به فعلیت درنیاید و مالی که بذل نشود.

مصرف مزمن ماری‌جوانا در دوران نوجوانی، زمانی که مغز هنوز در حال رشد است، در درازمدت با ضریب هوشی پایین و نقص‌های شناختی همبستگی دارد. با این حال مشخص نیست که آیا مصرف ماری‌جوانا باعث ایجاد مشکلات می‌شود یا اینکه علیت برعکس است. مطالعات اخیر نشان داده که کسری ضریب هوشی در برخی از افراد قبل از مصرف مزمن ماری‌جوانا وجود داشته، که نشان می‌دهد که ضریب هوشی پایین ممکن است خود علت اعتیاد به ماری‌جوانا باشد.

اعلیت کلّ یومٍ عند الصباح نوراً نقعُ الظلام جلی من غرّة النهاری

به عقیده متکلمان شیعه معجزه منافاتی با اصل علیت ندارد. معجزه، کاری برخلاف عادت است که علت آن، یا علت طبیعی ناشناخته است یا علت فراطبیعی یا ترکیبی از هر دو است.

از موارد مناقشه آمیز دیگر در این زمینه میتوان به علیت معکوس (یا علیت پس‌رونده) و مساله‌ی تعریف زمان و تکامل زمانی در فیزیک مدرن اشاره کرد.

ممیت و محیی اندر فاعلیت حیات و موت اندر قابلیت

وجود حق بود موجود مطلق هیولانیست در فعلیت حق

الست آمد ظهور فاعلیت بلی باشد نمود قابلیت

در ضمن ممکن است علیت بین دو متغیر، معکوس تشخیص داده شود؛ یعنی در حالی که در واقعیت متغیر الف علت پدیده ب است، در ساخت مدل ما به اشتباه از متغیر الف به عنوان متغیر وابسته و از ب به عنوان متغیر توضیح دهنده استفاده کنیم. از لحاظ آماری هیچ آزمونی وجود ندارد که بتواند جهت واقعی علیت را به ما بشناساند با این حال کلایو گرانجر تکنیکی، که به آزمون علیت گرانجر معروف شده‌است، ابداع کرد که ادعا می‌کند می‌تواند چیزهایی دربارهٔ رابطه علی بین دو متغیر فاش کند.

تأثیر فاعلیت او را بحد خویش هر قابلیتی پی فعل و اثر گرفت

غیر امکان و قوّه، چیزی نیست ذوق فعلیت وتمیزی نیست

غرض اسمیست اندر فاعلیت مقابل باز هم در قابلیت

یکی اندر مقام فاعلیت دگر باشد بوصف قابلیت

چهارچوب‌های متداول برای استنباط علّی مدل‌سازی معادلات ساختاری و مدل علیت روبین هستند. [نیازمند منبع]

در آمار مسائل علیت به‌این‌گونه مطرح می‌شوند: