عتاب

معنی کلمه عتاب در لغت نامه دهخدا

عتاب. [ ع ِ ] ( ع مص ) خشم گرفتن. || خشم گرفتن همدیگر را. || ناز کردن. || خشمگینی پیدانمودن. || یاد کردن خشم را. ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). || ملامت کردن. ( منتهی الارب ) ( اقرب الموارد ) :
با بخت در عتابم و با روزگار هم
وز یار در حجابم و از غمگسار هم.خاقانی.عتاب از حد گذشته جنگ باشد
زمین چون سخت گردد سنگ باشد.نظامی.هر آینه در معرض خطاب آیند و در محل عتاب. ( گلستان ).
- عتاب کردن ؛ سرزنش کردن. ملامت کردن :
کسان عتاب کنندم که ترک عشق بگوی
بنقد اگر بکشد عاشق این سخن بکشد.سعدی.
عتاب. [ ع ُت ْ تا ] ( اِخ ) نام شخصی است که مخترع خارا بوده و آن پارچه ای است موجدار که از ابریشم میبافند. ( برهان ). رجوع به عتابی شود.
عتاب. [ ع َت ْ تا ] ( اِخ ) ابن اسیدبن ابی العیص بن امیة. از والیان اموی و از قریش و از مردم مکه و صحابه است. وی مردی شجاع ، عاقل و از اشراف عرب بود. رسول ( ص ) در عام الفتح او را بر مکه گماشت و ابوبکر نیز او را ابقاء کرد و تا به سال 13 هَ. ق. که درگذشت بدان شغل بماند. بعض مورخان گویند وی تااواخر خلافت عمر در ولایت مکه باقی بود و بنابر این وفاتش در اوائل سال 23 بوده است. ( از الاعلام زرکلی ).
عتاب. [ ع َت ْ تا ] ( اِخ ) ابن ورقاء الریاحی. از شجاعان و از امیران عرب است و از امرای مصعب بن زبیر است. او را امارت اصفهان داد و به جنگ خوارج ری فرستاد به ری برفت و با خارجیان جنگی سخت کرد و ری را به قهر تصرف کرد و سپس حجاج او را به جنگ شیب بن یزید فرستاد و او با لشکریان بسیار از مردم شام و عراق با شیب نبرد کرد. و سرانجام در جنگی به سال 77 هَ. ق. به دست عامربن عمر تغلبی کشته شد. ( از الاعلام زرکلی ).

معنی کلمه عتاب در فرهنگ معین

(عِ ) [ ع . ] (مص م . ) ۱ - خشم گرفتن . ۲ - سرزنش کردن .

معنی کلمه عتاب در فرهنگ عمید

۱. ملامت کردن، سرزنش.
۲. گفتن کلمه ای از روی خشم به کسی، خشم گرفتن، درشتی کردن.

معنی کلمه عتاب در فرهنگ فارسی

خشم گرفتن وملاکردن، سرزنش کردن، درشتی کردن، گفتن کلمهای ازروی خشم بکسی
۱ - ( مصدر ) خشم گرفتن . ۲ - ناز کردن. ۳ - ملامت کردن . ۴ - ( اسم ) قهر غضب . ۵ - ملامت . یا عتاب وخطاب . سرزنش ملامت .
ابن ورقائ الریاحی از شجاعان و از امیران عربست و از امرا مصعب بن زبیر است او را امارت اصفهان داد و به جنگ خوارج ری فرستاد به ری برفت و با خارجیان جنگی سخت کرد و ری را بقهر تصرف کرد و سپس حجاج او را به جنگ شیب بن یزید فرستاد و او با لشکریان بسیار از مردم شام و عراق با شیب نبرد کرد و سرانجام در جنگی بسال ۷۷ قمری بدست عامر بن عمر تغلبی کشته شد

معنی کلمه عتاب در ویکی واژه

خشم گرفتن، سرزنش کردن. گفت حافظ لغز و نکته به یاران مفروش.....آه ازین لطف به‌انواع عتاب آلوده
اشاره همراه با تعجب یا نگرانی به موضوع یا پدیده‌ای مانند سیل، باران یا هر چیز دیگر. عتاب از یک حرف به معنی تعجب یعنی عَ و تاب به معنی تاب و توان یا طاقت است، شکل گرفته.

جملاتی از کاربرد کلمه عتاب

بنمود چشم مست و به رمزم عتاب کرد کاخر چنین بود غمت از ناتوان ما
ز جا برخاست ساقی گردشی زد جام نرگس را قیامت بر سرم آورد از ناز و عتاب امشب
همی نماید کان با کفت عتابی خوش که کرد جود تو یکبارگی مرارسوا
… از عالم بهائی دعوت می‌کنیم که به ساخت مقامی پردازد که محلّ استقرار ابدی آن رمس... گردد. این بنا در مجاورت باغ رضوان، در زمینی که به قدوم [بهاءالله] متبرّک گردیده، ساخته خواهد شد و بدین ترتیب مرقد... عبدالبهاء در مسیر آن هلالی که اعتاب مقدّسه در عکّا و حیفا را به هم متّصل می‌نماید قرار خواهد گرفت. تکمیل نقشه‌های معماری در حال پیشرفت است و در ماه‌های آینده اطّلاعات بیشتری را در این زمینه... در میان خواهیم گذاشت.
اگر به نوش عتاب آیدت بخاک بریز و گر به نیش خطاب آیدت بذوق بنوش
الحق الحق بدانچه کردستم در خور هر عتاب و هر جنگم
نعوذبالله اگر کردگار در محشر به کرده تو کند با تو در خور تو عتاب
برخی تحلیلگران از وقایع این روز با عنوان «یکشنبهٔ سیاه» یاد کردند. این وقایع با عتاب شدید رهبر جمهوری اسلامی روبرو شد.
گر ز نفسست این صفات ناصواب باز گیری،باز گردانی عتاب
دُرد و صاف: لطف و قهر، عنایت و عتاب، محبت و محنت محبوب را گویند.
گر عتابی ز سر ناز برفت مرو از جای که صحبت برجاست
مفسران شیعه بخش دوم آیه ۳۳ سوره احزاب را با بخش اول آن متفاوت و جدا گزارش کرده‌اند و برای این جدایی دلایلی چون تغییر لحن آیه تطهیر که تا پیش از آن به صورت عتاب‌آمیز و خطاب به زنان محمد به همراه ضمیرهای مؤنث بوده، به لحنی کرامت‌بخش با ضمیرهای مذکر و خطاب به اهل بیت پیامبر و معترضه بودن بخش دوم نسبت به آیات قبل و بعد و همین‌طور وجود روایات متواتر، را متذکر شده‌اند. در میان مفسران سنی مذهب، جدا بودن دو بخش آیه ۳۳ احزاب محل اختلاف است.
و گفت: «تو را بشارت می‌دهم که رسول‌خدا کنیزش را بر خود حرام کرده است و خداوند ما را از دست او راحت کرد.»[آیه ۳۵] در این هنگام آیات اول سوره تحریم نازل شد (ای پیامبر چرا چیزی را که خدا بر تو حلال کرده به خاطر جلب رضایت همسرانت بر خود حرام می‌کنی…) و پیامبر را به خاطر این‌که حلال خدا را حرام کرده، عتاب نموده، بعد دستور می‌دهد سوگندش را بشکند.
لیکن آن دولت میسر چون نشد آمدم با طالع بد در عتاب
شاخه دیگر بنی امیه از طریق اسید، فرزند ابوالعیص بن امیه ادامه یافت که دو فرزندش عتاب و خالد در فتح مکه اسلام آوردند. از دیگر شاخه‌های مشهور بنی امیه فرزندان عاص و سعید بن عاص هستند که برخی از ایشان در دوره عثمان و دیگر اعضای این خاندان در حوادث تاریخی نقش داشتند و به مناصب مهم دست یافتند از طریق ابوعمر بن امیه نیز شاخه دیگری پدید آمد و عقبة بن ابی معیط و فرزندش، ولید از مشهورترین اعضای این شاخه هستند شاید کم‌اهمیت‌ترین شاخه این خاندان بازماندگان سفیان بن امیه بودند که شمارشان اندک بود و در حوادث نقش چندانی نداشتند.
گفتم از خط دل او نرم شود، زین غافل که خط سبز زند زهر به شمشیر عتاب
ام رومان (با نام کامل زینب بنت عامر بن عویمر بن عبد شمس بن عتاب الکنانیة)، (درگذشته ۶ هجری) همسر ابوبکر و مادر عایشه و عبدالرحمن بن ابی بکر بود. ام رومان اصالتاً اهل مصر بود و ابوبکر او را از بندر اسکندریه به عربستان آورده بود.