عاقله

مالک شش جهت و عاقله هفت اقلیم که چو عقل ایمن و فارغ ز فساد و فتن است

کجاست عاقله دور مهر و مه که کند به تازیانه ادب آفتاب و کیوان را

پاسخت این است کاندر شرع ما شد صغیران رادیت بر عاقله

ای خدا باشد دیت بر عاقله می کند هرکس عمل بر شا کله

قاسر جان و جهان عاقله کون و مکان برد از کون و مکان جان جهان رخت به در

شعلهٔ رای تو باد عاقلهٔ مهر و ماه فضلهٔ خوان تو باد مائدهٔ انس و جان

عاقله راکش به امانت ستود قافله سالار مدارک نمود

عاقلهٔ آسمان که نزد وقوفش نیک و بد روزگار جمله یقین است

ملک و دولت را به قبض و بسط رایش مقتدا دین و ملت را به حل و عقد عقلش عاقله

وَ إِنْ کانَ مِنْ قَوْمٍ بَیْنَکُمْ وَ بَیْنَهُمْ مِیثاقٌ و اگر آن کشته مؤمن از گروهی باشد که عهد دارند با رسول خدا، یعنی که اهل ذمّت باشند، هم کفّارت واجب شود و هم دیت. و این دیت بقوم وی دهند که عاقله وی هم ایشانند.