طبیعی

رو به آتش کرد شه «کای تندخو آن جهان سوز طبیعی خوت کو؟

چون کمالات طبیعیش آمد از قوت به فعل با توأش بربست عهد آن گوهر قدسی جناب

تا کی لافی ز «طبیعی دون» تا کی باشی به رهش مفتون؟

ولی بنزد خرد ز اکتساب تربیتست حیات روح طبیعی و روح حیوانی

(سخن سپس از قول اندر حرکت، اندر نفس واجب آمد گفتن، از بهر آنکه حرکت اندر جسم طبیعی و اندر جسم نفسانی پیداست و به قولی که اندر حرکت گفتیم، ظاهر کردیم که مر جسم را به ذات خویش حرکت نیست، پس واجب شد که ظاهر کنیم که نفس جوهری است که حرکت مطلق مر او راست و آن جوهر به ذات خویش زنده است و مکان صورت هاست و دانش پذیر است و پس از فنای شخص به انحلال او، به ذات خویش قایم است و خداوند علم است و جسم نیست. آن گاه هر که خواهد مر این جوهر را نفس گوید و خواهد نامی دیگر نهدش.)

از طبیعی و هندسی و نجوم همه در دست او چو مهرهٔ موم

تو را ای جوانبخت از اقبال بادا در انجام عمر طبیعی جوانی

جودش نه حیائی ست طبیعی و حقیقی است علت نپذیرد که به تکلیف حیا کرد