معنی کلمه طاوسی در لغت نامه دهخدا
- گل طاوسی ؛ گلی است زردرنگ با عطری ملایم. برگش باریک ، ساقش نازک و تابان. در اغلب خانه ها در فصل بهار متجلی است. قندول.
- مروحه طاوسی ؛ بادبیزنی که از پر طاوس یا از پارچه طاوسی رنگ ساخته شده باشد : بار دیگرملک بدیدن او رغبت کرد. عابد را دید... سرخ و سپید برآمده... و بر بالش دیبا تکیه زده. و غلام پری پیکر با مروحه طاوسی بالای سر بخدمت ایستاده. ( گلستان ).
|| ( اِ ) نوعی از جامه های رنگین. قسمی جامه ملون. اسم جامه یا پارچه ای. قسمی لباس :
مرا جامه خاصه خویش دادی
چه باشد مرا بیش از این افتخاری
چو طاوس رنگین مرا جلوه دادی
به طاووسئی چون شکفته بهاری.فرخی.طاوسی پوشان باغ از یکدیگر گشتند دور
بر هوا هست از سیه پوشان قطار اندر قطار.امیرمعزی ( از آنندراج ).|| ( ص نسبی ) سبز زرین. سبز دینارگون : آنچه بد است. ( از سماروغ ) آن است که سیاه بود، یا سبز، یا طاوسی. ( ذخیره خوارزمشاهی ). برنگ پرطاوس : و بعضی وسمه تنها برنهند و رنگ او طاوسی آید. و رنگ وسمه هندی زودتر گیرد، و تمامتر آید، لکن طاوسی تر آید. و رنگ وسمه کرمانی کمتر و دیرتر گیرد، لکن سیاهتر بود، و تطویس او کمتر بود. ( ذخیره خوارزمشاهی ) و رجوع به «پرطاوس » شود || نوعی مرواریداست که سفیدی او با سیاهی و سبزی و سرخی ممزوج بود.( جواهرنامه ). || یاقوت که طاوسی رنگ باشد.قالوا ان اجوده الطاوسی. ( الجماهر بیرونی ). || آنکه بچند رنگ زند .
طاوسی. [ وو ] ( اِخ ) شمس الدین ایوب. شاعری معاصر علاءالدین محمدبن جلال الدین حسن بن محمدبن حسن بن محمدبن بزرگ امید هفتمین پادشاه اسمعیلیان ایران بود که از سال 483 تا سال 654 هَ. ق. یعنی صد و بیست و یک سال فرمانروائی کردند. طاوسی علاءالدین را مرثیه گفت و این دو بیت از آن است :
چون بوقت قبض روحش دید عزرائیل مست
برد سوی قمطریرا تا خمارش بشکند
کاسه داران جهنم آمدندش پیش باز
تا بساط دوستکامی در کنارش بشکنند.( از تاریخ گزیده ص 526 و 519 ).
طاوسی. [ وو ] ( اِ ) از نوع گیاهان دولپه ای و طایفه سه برگچه ای هاست. گیاهی علفی یا درختچه ای است و دارای گونه های مختلف میباشد. گونه های آن طاوسی معمولی یا ژنیست تنکتوریا است که برگهای آن ساده هستند. و دیگر طاوسی بالدار یا ژنیستاساژیتالیس که تقریباً بدون برگ و ساقه آن پهن و بالدار است. و گونه دیگر آن طاوسی جاروبی که خامه گل آن مارپیچی است. و برگهای آن بسیار کوچک هستند و ساقه ٔآن سبز و نرم است و عمل کربن گیری به توسط آن انجام میگیرد. طاوسی اسپانیولی ؛درختچه ای است دارای شاخه های کشیده و استوانه ای شکل وگلهای بزرگ زردرنگ که برای زینت کاشته میشود. ( از کتاب دو لپه ایها تألیف دکتر زاهدی استاد دانشگاه ).