شکیل

حیران تو در حسن صور بهره نگیرد آئینه چه لذت برد از عکس شکیلی

خنده‌آور موکبی تشکیل می‌شد زان که بود لر ز پیش و تو زپس وندر پیت چندین گدا

(و گوییم که پیش از این یاد کردیم اندر قولی که بر فاعل و منفعل گفتیم، که اندر آفرینش مردم به خط خدای تعالی طاعت او – سبحانه – بر مردم نبشته است، از بهر آنکه بر طبایع طاعت نبات نبشته است و بر نبات و طبایع طاعت حیوان نبشته است و بر حیوان و نبات و طبایع مردم نبشته است، و مسخر بودن طبایع مر قوت نامیه را که اندر نبات است و مسخر بودن نبات مر قوت حسی را که اندر حیوان است و مسخر بودن این سه رتبت مر قوت ناطقه را که اندر مردم است، بر درستی این قول گواهان ظاهرند. و چو اندر مردم قوت عاقله موجود است و مر این تسخیرات را همی بیند که بر این فرودینان اوفتاده است مر این برینان را – با آنکه همه اندر یافتن تصویر و ترکیب و تشکیل و تحریک به یک مرتبت اند و مر خویشتن را با آن فرودینان همی بدین روی به یک منزلت یابد – مر او را ظاهر است که این پادشاهی مر او را بر آن دیگران نه از ذات اوست، بل که از آفریدگار اوست و آفریدگار ایشان است.)

ز چار طبع تو تا چون شکیل دربندی اگر نبوسی پای خران چرا شایی؟

نهی بپای عدو بر اجل بشکل شکیل که هست زخم ترا شیر شرزه شکل شکال

وربنگاری بدست، پای ورا بی شکیل هم قصب السبّق کلک، او ببرد از میان

شکیل پای ستوران شده سرزلفی کز او گره بجز از دست شانه نگشوده

برون کند خرد از خرده گاه لهو شکیل فرو کشد طرب از طره جای عیش لگام

ز تشکیلش مجسطی سخت آسان ز تشکیک وی اقلیدس هراسان