معنی کلمه شکل در لغت نامه دهخدا
- شکل بدیهی الانتاج ؛ آن است که حد اوسط در صغری محمول باشد و در کبری موضوع ، به شرط آنکه صغری موجبه باشد خواه کلیه خواه جزئیه ، و کبری کلیه باشد خواه موجبه باشد خواه سالبه. بدان که شکل مرکب باشد از دو قضیه و قضیه به معنی جمله است پس قضیه اول را صغری گویند و قضیه دوم را کبری نامند. لفظ مکرر که در آخر صغری و وسط کبری واقع شود آنرا حد اوسط گویند، چون حد اوسط را دو رکنی از شکل نتیجه حاصل آید و موضوع به معنی مبتدا است و محمول به معنی خبر و شکل بدیهی الانتاج شکل اول باشد از اشکال اربعه. مثال شکل اول یعنی شکل بدیهی الانتاج : کل انسان حیوان ، و کل حیوان جسم ؛ و نتیجه این است : کل انسان جسم.و مثال شکل ثانی : کل انسان حیوان و لا شی من الحجر بحیوان ؛ و نتیجه این است : لا شی من الانسان بحجر. مثال شکل ثالث : کل انسان حیوان و کل انسان ضاحک ؛ و نتیجه این است : و بعض الحیوان ضاحک. مثال شکل رابع: کل انسان حیوان ، و کل ناطق انسان ؛ و نتیجه اش این است : بعض الحیوان ناطق. ( غیاث ) ( آنندراج ).