معنی کلمه شهرستان رودبار در دانشنامه عمومی
به سبب وجود رودهای فراوان به ویژه رود «سفید رود» در این ناحیه، آن را «رودبار» نامیدند که به معنی سرزمین رودها می باشد. «بار» در کلمه رودبار به مفهوم ساحل و اراضی کنار رود می باشد. واژهٔ رودبار معانی متعددی دارد، مانند: «جایی که در آن رودخانه بسیاری جاری باشد» یا «ساحل رود» یا «کنار رود».
شهرستان رودبار جنوبی ترین، وسیع ترین و متنوع ترین شهرستانِ استان گیلان در کشور ایران است. مرکز این شهرستان شهر رودبار است. شهرستان رودبار بخاطر داشتن باغ های زیتون شهرت فراوانی دارد. رودبار، از شمال به بخش سنگرشهرستان رشت، از جنوب شرق به بخش رودبار الموت غربی از استان قزوین، از خاور به شهرستان سیاهکل و شهرستان رودسر و از باختر به شهرستان شفت و از غرب و جنوب غرب به شهرستان طارم استان زنجان و بخش طارم سفلی استان قزوین می رسد.
شهرستان رودبار یکی از ۱۶ شهرستان استان گیلان ایران است. مرکز این شهرستان شهر رودبار است. این شهرستان رودبار به چهار بخش مرکزی و ۹ دهستان مشتمل بر ۲۲۲ آبادی ( روستا - مزرعه–مکان ) تشکیل شده است.
مردم رودبار به گویش رودباری سخن می گویند. تات زبانان رودبار در دو منطقهٔ عمارلو و خورگام زندگی می کنند. در عمارلو: مرکز بخش عمارلو جیرنده است و علاوه بر آن روستاهای انبوه، کلیشم، خرم کوه، ویه، ناوه، لایه، نوده فاراب، یکنم، ایینه ده، پاکده، داماش، بیورزین، پارودبار، اسکابن، کرماک به زبان تاتی تکلم می کنند. در خورگام: در بخش خورگام مرکز بخش یعنی بره سر و روستاهای ناش، اسطلخ کوه، چیچال، لیاول علیا، چلوانسرا، قوشه لانه، سه پستانک، گرزنه چاک، کشکش به زبان تاتی تکلم می کنند. زبان گیلکی دارای سه گویش اصلی بیه پس و بیه پیش و گالشی است اما علاوه بر این به دلیل تغییر جزئی لهجه هر شهر با شهر دیگر، در اتنولوگ برای زبان گیلکی چند لهجه یا زیرگویش تعیین شده است که عبارتند از: رشتی، رودباری، صومعه سرایی، لاهیجانی، لنگرودی، رودسری، بندرانزلی و فومنی. مردم رودبار به زبان گیلکی با لهجه رودباری سخن می گویند. گیلکی رودباری در جنوب گیلان، در رستم آباد، رودبار، منجیل و. . . رایج است. دکتر ایوب رسایی، رودباری را همراه با رشتی و فومنی به عنوان زیر مجموعه های گویش غربی زبان گیلکی دسته بندی می کند. استیلو گویش رودباری را در دسته بندی جدیدی با عنوان تاتی مانندها «tatoid» قرار داده است که گویشی از زبان تاتی می باشد. گویش های تاتی گونه در اصل زبان تاتی بودند که به دلیل تأثیرات شدید زبان های کاسپین و زبان فارسی تمام ویژگی های زبان تاتی را از دست داده اند. در ایرانیکا نوشته شده مردم رودبار به زبان تاتی سخن می گویند که نسبت به گویش مردم دهستان شاهرود در شهرستان خلخال کمی متفاوت است. کردهای رشوند که توسط شاه عباس اول در تعدادی از روستاها در رحمت آباد و طایفه عمارلو توسط نادرشاه در شرق سفیدرود کوچ انده شده اند . گویش تاتی که در شهرستان رودبار رایج است، در رده ی تاتی جنوبی دسته بندی می شود. در کتاب های زبان شناسی، از تاتی رودبار بیشتر به نام تاتی دره ی سپیدرود نام می برند و آن را زیرمجموعه ی زبان گیلکی به شمار می آورند.
