شرح حال

در کتاب ره‌آورد حسن، ۶۵ شرح حال از شماری از چهره‌های فرهنگی - سیاسی سال‌های ۱۳۱۰ تا ۱۳۴۰ به خط خود این افراد نوشته شده و اطلاعات کتاب درباره این افراد، نه از قول دیگران، بلکه از قول و قلم خود آنهاست. شرح حال خود ابوالقاسم اعتصام‌زاده اما از زبان سوم شخص بیان شده‌است.

شرح حال دلپذیر من شنو باورم دار و صریر من شنو

حدیث خویش و شرح حال ناظر بیان فرمود ز اول تا به آخر

در منابع شرح حالش گفته شده که او خطی بسیار خوش داشته‌است.

چو شرح حال تو پرسد ز محرمان به اشارت بگو که قاصدم از جانب فلان که تو دانی

شرح حال خود چگویم کز خلل هم مرا باور نمی آید ز من

ز زلف خویش پریشانیم نگر به فراق ز کس مپرس که حاجت به شرح حالی نیست

از میان این آثار، دو اثر اختصاص به علی بن موسی الرضا دارد: مناظرات علی بن موسی الرّضا و عیون اخبار الرّضا. عیون اخبار الرضا به زندگی‌نامه، شرح حال و نقل اقوالِ وی از طریق نقلِ روایاتِ شیعی پرداخته‌است.

شرح حال دل آشفته به شب‌های دراز موبه‌مو با سر آن زلف معنبر می‌شد

ز دیگران بشنو شرح حال من که مرا خبر ز خویش نباشد ز فرط حیرانی

چودیدم گربگویم شرح حال افسرده می گردد بگفتم هیچ داری میل می گفتا بیاور ها

ز سوز دل چو به او شرح حال خویش نویسم هزار بار فتد در زبانه قلم آتش

ای صبا گر می توانی شرح حالم عرض کن چون به خاک درگه شاه غریبان بگذری

ابن ندیم و شرح حال نویسان بعدی از جمله طوسی بر قول نویسنده علوی علی بن احمد العقیق (متوفی ۹۱۱) تکیه کرده‌اند.