شتیت

پایتخت آزتک‌ها تنوشتیتلان نام داشت و از سال ۱۳۲۵ تا ۱۵۲۱، دوازده حاکم بر آن فرمانروایی کردند. پس از جنگ‌های خونین، آخرین حکمران آزتک‌ها خود را در ۱۳ اوت ۱۵۲۱، تسلیم اسپانیایی‌ها کرد.

شب مگر حور بهشتیت به بالین آمد که تواش شیفته زلف و بناگوش شدی

آب تیره است این جهان، کشتیت را بادبان کن دانش و طاعت خله

گاه جنگ آشتی و آشتیت خونریزی ست کشته آشتی و سوخته جنگ توام

همین کوهی همین دریا و بیشه همین زشتیت کار و خو همیشه

هست انگشتیت در هر روزنی ذره ذره دیدهٔ چون روشنی

ترا هادی دلیل راه باشد ز سر کشتیت آگاه باشد

گر هست درآمدن به‌کشتیت نیاز زان دل که زمن ربوده‌ای کشتی ساز

به بوی آشتیت جان همی‌دهم هرچند کز آشتی توام بوی جنگ می‌آید

زشتیت پیدا شد و رسواییت سرنگون افتادی از بالاییت

علم بودیت نقش محض شدیت درد گشتیت اگرچه صاف بدیت

کورتس با قوایی متشکل از تنها ۶۰۰ سرباز و تعدادی اسب در سواحل دریای کارائیب (ساحل شرقی مکزیک امروزی) لنگر انداخت. نیروهای اسپانیایی تحت فرمان او پس از بنیان نهادن شهر ساحلی وراکروز به سمت شمال و مرکز مکزیک حرکت کردند و در نوامبر سال ۱۵۱۹ به پایتخت آزتک‌ها شهر تنوشتیتلان رسیدند. هر چند در ابتدا با استقبال آزتک‌ها مواجه شد، اما پس از آن، جنگ‌هایی بین آزتک‌ها و نیروهایش رخ داد. کورتس پادشاه آزتک‌ها را دستگیر کرد و برای آزادی اش از مردم خواست تسلیم شوند. تا اوت سال ۱۵۲۱ تمام قلمرو وسیع و پرجمعیت امپراتوری آزتک به تصرفش درآمد. به این ترتیب مکزیک به مستعمره اسپانیا تبدیل گشت. استقلال مکزیک تا ۱۸۱۰ محقق نشد.

وی در طول مدت فعالیت حرفه‌ای خود برندهٔ جوایزی همچون جایزه گاردینر، مدال پادشاهی، همکار انجمن سلطنتی، و جایزه پاول ارلیش و لودویگ دارمشتیتر شد.