شتاء

معنی کلمه شتاء در لغت نامه دهخدا

شتاء. [ ش ِ ] ( ع مص ) مشاتاة. یعنی بر شتاء معامله کردن. ( از منتهی الارب ). معامله کردن با کسی در زمستان. ( از اقرب الموارد ).
شتاء. [ ش ِ ] ( ع اِ ) ب-ه گفت-ه مب-رد: ج ِ شَتوَة است و به قولی مفرد است. و جمع آن شُتی و اَشتِیَه آید. ( از اقرب الموارد ). || زمستان و سرما. ج ، شتی. اشتیه. ( منتهی الارب ). زمستان. ( ترجمان القرآن جرجانی ) : رحلة الشتاء و الصیف. ( قرآن 2/106 ). فصل چهارم از فصول چهارگانه ٔسال است که سه فصل دیگر آن ، بهار، تابستان و پائیز است و آن در هر نیمکره از زمانی آغاز میگردد که روزها در نهایت کوتاهی باشد و میل اشعه آفتاب از هر موقع زیادتر. فصل زمستان ، پس از فصل پائیز و قبل از بهار است و سه ماه زمستان در سال شمسی ، دی ، بهمن و اسفند است. مقابل تابستان. فصل و موسم سرما. و در فارسی اغلب به صورت «شتا» بی همزه آید. رجوع به شتا شود.

معنی کلمه شتاء در فرهنگ معین

(ش ) [ ع . ] (اِ. ) زمستان .

معنی کلمه شتاء در ویکی واژه

زمستان.

جملاتی از کاربرد کلمه شتاء

هر که در دشت عمل تخم نکارد بشتاء چه تتمع برد از حاصل تابستانش
إِذْ قالَ مُوسی‌ لِأَهْلِهِ، یعنی اذکر اذ قال موسی لاهله، اهل الانسان من یختصّ به، و المراد بالاهل هاهنا امرأته ابنة شعیب، قال لها فی سفره اذ خرج من مدین یؤمّ الشام و قد ضلّ الطریق و أصلت زنده: إِنِّی آنَسْتُ ناراً ای ابصرتها من بعید، فامکثوا مکانکم، و کان الوقت شتاء، و وجد اهله البرد، فطلب موسی لهم صلاء سَآتِیکُمْ مِنْها بِخَبَرٍ عن الطّریق این هو، أَوْ آتِیکُمْ بِشِهابٍ قَبَسٍ نوّن کوفی و یعقوب و اضاف من بقی، فمن نوّن جعل القبس صفة لل «شّهاب» او بدلا، و من اضاف جعل «الشّهاب» الشّعله و «القبس» النّار، ای بشعلة نار، القبس بالسکون المصدر، و بالفتح الاسم، و الشهاب نور کالعمود من النار و غیرها، و منه الکواکب تمتد فی السماء شهب، و المعنی او آتیکم بشعلة نار ساطع اقتبسها من معظم النار ان لم اجد عندها من یدلّنی علی الطریق لَعَلَّکُمْ تَصْطَلُونَ، الاصطلاء الاستدفاء بالصّلاء و هی النار الموقده. و یقال فلان یصطلی بنار فلان ای یعیش فی ظلّه و یتغرّر به. قال مقاتل: النّار و هو النّور و هو نور ربّ العزة رآه لیلة الجمعة عن یمین الجبل بالارض المقدّسة.
اختلف اهل العلم فی موضع اقامة الجمعة و فی العدد الّذی تنعقد بهم الجمعة و فی المسافة الّتی یجب ان یؤتی منها. امّا الموضع فذهب قوم الی انّ کلّ قریة اجتمع فیها اربعون رجلا من اهل الکمال بان یکونوا احرارا عاقلین بالغین مقیمین لا یظعنون عنها شتاء و لا صیفا الّا ظعن حاجة، تجب علیهم اقامة الجمعة فیها. و هو قول عبید اللَّه بن عبد اللَّه و عمر بن عبد العزیز و به قال الشافعی و احمد و اسحاق. و قالوا: لا تنعقد الجمعة باقلّ من اربعین رجلا علی هذا الصّفة و شرط عمر بن عبد العزیز مع عدد الاربعین ان یکون فیهم وال. و الوالی غیر شرط عند الشافعی. و قال علی (ع): «لا جمعة الّا فی مصر جامع.
لدغ المقارب لا یوترغب ما حمل الشتاء مناکب الایام
ربیع وصیف و خریف تو شد به غفلت صرف غنیمت است به فصل شتاء موسم برف
مُتَّکِئِینَ فِیها ای فی الجنّة عَلَی الْأَرائِکِ ای علی السّرور فی الحجال و لا یکون اریکة الّا اذا اجتمعا. قال مقاتل: الارائک السّرور فی الحجال من الدّر و الیاقوت موضونة بقضبان الذّهب و الفضّة و الوان الجواهر. و قیل: الاریکة ما یتّکاء علیه لا یَرَوْنَ فِیها شَمْساً وَ لا زَمْهَرِیراً ای قیظا و لا شتاء. قال قتادة: علم اللَّه سبحانه انّ شدّة الحرّ یوذی و شدّة البرد یوذی. فَوَقاهُمُ اللَّهُ اذیهما جمیعا.
من حکایات برد لیلتها خمدت الشتاء مقلوبة
وَ النَّجْمُ وَ الشَّجَرُ یَسْجُدانِ النَّجْمُ هاهنا کلّ نبات لا ساق له وَ الشَّجَرُ ماله ساق یبقی فی الشتاء و بیان سجود النجم و الشجر فی قوله عز و جل: یَتَفَیَّؤُا ظِلالُهُ عَنِ الْیَمِینِ وَ الشَّمائِلِ سُجَّداً لِلَّهِ.