سغد

همیدون برو تا در سغد نیز نجوید کس آن پادشاهی بنیز

به یونان زبان چون سخن راندند ورا سغدیانوس می خواندند

یکی را سغد و خوارزم و چغان داد یکی را شام و مصر و قیروان داد

چه سغدی چه چینی و چه پهلوی نگارنده آن کجا بشنوی

داریوش شاه بزرگ؛ شاهنشاه؛ شاه کشورها؛ پسر ویشتاسپ هخامنشی؛ این پادشاهی من است که از سکا و سغد تا کوش و سِند و لیدی گسترده‌است. این چیزی است که اهورامزدا، بزرگترینِ خدایان به من ارزانی داشته. باشد که اهورامزدا من و خاندان وفادارم را نگهدار باشد.

ای دریغا در چنین معموره کآمد به ز سغد جای خود گم کرده از بسیاری ویرانه جغد

ز سغد کشانی سپه بر گرفت جهانی در او مانده اندر شگفت

شد از ناله آن پیر سغدی به جوش که نافش بخاری برآرد خروش

کشانی وسغدی شدند انجمن پر از آب رو کودک و مرد وزن

سغدی و میخی و اوستا همه کرده ز بر مردم دانا همه

برآن که چون بکند مهرگان به فرخ روز به جنگ دشمن واژون کشد به سغد سپاه

رستم شاهنامه، همانند قهرمان حلقه داستانی سکایی، چهرمان پهلوانی است که در گونه‌های خاصی از مضمون‌های داستانی ادبیات روایی و غیر دینی ظاهر می‌شود و از دوران پیش-مسیحی سینه به سینه منتقل شده‌است. داستان رستم فارسی منظوم است و قطعه سغدی رستم به نثر نوشته شده‌است.

سغدی‌ها مردمی ایرانی‌تبار و زرتشتی بودند و این آرامگاه شامل کنده‌کاری‌های سنگی ظریف بر روی تابوت و دیوارهای آن است که صحنه‌هایی از زندگی ورکک (گُرگَک) و تصاویر مربوط به زندگی پس از مرگ با مضمون زرتشتی را به تصویر می‌کشد.

این نام سغدی است و به معنای شهر باد است.

اردشیر دوم کوشانشاه (؟-۲۴۶) دومین شاهزاده ساسانی بود که با عنوان کوشانشاه بر کوشانشهر حکومت کرد. او نیز به مانند اردشیر یکم کوشانشاه، بر بلخ، سغد و گنداره فرمان راند.