سرعت واکنش (rate of reaction) سرعت پیشرفت واکنش شیمیایی. این سرعت را معمولاً در واحد زمان و بر مبنای غلظت واکنش دهندۀ مصرف شده یا محصول تشکیل شده، و معمولاً برحسب مول در لیتر، بیان می کنند. بنابراین، واحد سرعت واکنش به صورت تعداد مول در لیتر ثانیه(فرمول ۱)بیان می شود.فرمول ۱: ممکن است سرعت واکنش تحت تأثیر غلظت واکنش دهنده ها، دمای آن ها، میزان نور در واکنش های فتوشیمیایییا حضور کاتالیزورقرار گیرد. اگر واکنش کاملاً در حالت گازی صورت گیرد، سرعت واکنش از فشار، و اگر یکی از واکنش دهنده ها در حالت جامد باشد، از اندازۀ ذره تأثیر می پذیرد. طی واکنش در دمای ثابت، غلظت واکنش دهنده ها کاهش می یابد و سرعت واکنش نیز کم می شود. این تغییرات را با رسم نمودار نشان می دهند. واکنش در آغاز با بیشترین مقدار سرعت شروع می شود و رفته رفته سرعت آن کاهش می یابد. برای واکنش های گرماگیر، که واکنش گرما جذب می کند، افزایش دما ممکن است سرعت واکنش را بسیار افزایش دهد. افزایش ده درجۀ سانتی گراد دما ممکن است سرعت را دوبرابر کند، در حالی که افزایش ۴۰ درجۀ سانتی گراد دما ممکن است سرعت را ۵۰ تا ۱۰۰ برابر افزایش دهد. برای تشریح این تأثیرات از نظریۀ برخورداستفاده می کنند. با افزایش غلظت یا فشار گاز، ذرات زیادی در واحد حجم جمع می شوند. بنابراین تعداد برخوردها و درنتیجه، تعداد برخوردهای مفید زیاد می شود. افزایش دما جنبش ذرات را سریع تر می کند و این امر منجر به برخورد و برخوردهای مفید بیشتری در واحد زمان می شود. درنتیجه، سرعت واکنش افزایش می یابد.
معنی کلمه سرعت واکنش در ویکی واژه
مقدار مصرف جِرم یک واکنشدهنده در یک واکنش شیمیایی در فاصلۀ زمانی معین.
جملاتی از کاربرد کلمه سرعت واکنش
پس از پخش و تکثیر این اشعار شهربانی و ساواک قم به سرعت واکنش نشان دادند و استاد بهجتی دستگیر و مورد اذیت و آزار و بازجویی قرار گرفت. از آن پس هرگاه شعری در حمایت از امام و انقلاب پانزده خرداد منتشر میشد، استاد بهجتی جزو متهمان ردیف اول بود. به همین دلیل پس از تبعید امام به عراق، روزهای سختی بر استاد بهجتی گذشت.
میزان سرعت واکنش آنزیم به وسیله انواع مختلفی از مهارکنندههای آنزیم قابل کاهش است. بازدارندههای آنزیمی عوامل مولکولی هستند که با کاتالیزوز تداخل پیدا کرده و واکنشهای آنزیمی را آهسته یا متوقف میکنند. بازدارندهها به صورت برگشتپذیر یا برگشتناپذیر هستند. بازدارندههای برگشتپذیر عبارتند از: : 73–74
در فرایند سل- ژل امروزه مسیر الکوکسید بیشتر مورد توجه قرارگرفتهاست و اکثر کارهای انجام شده در این زمینه با استفاده از الکو کسیدها به عنوان پیش ماده بودهاست. زیرا الکوکسید منبع مناسبی برای مونومرهای معدنی هستند و همچنین در مسیر الکوکسید، به وسیلهٔ روشهای شیمیائی مثلاً با کنترل سرعت واکنش ئیدرولیز و تراکم بهتر میتوان سرعت واکنشهای کلی را کنترل کرد. بنابراین شیمی فرایند سل- ژل براساس الکوکسید آسانتر از پدیدههای شیمی کلوئیدی مثل بارهای سطحی با گونههای جذب شده روی سطح ذرات قابل کنترل است. علاوه بر آن مسیر الکوکسید امکان تهیه محصولات با درجه خلوص و همگنی بالا در دمای پائین تر را میسر میسازد.
برای دانستن اثرات آرایش ملکولی بر روی آهنگ تبدیل باید به دنبال اثرات آرایش ملکولی بر روی سرعت واکنش باشیم. در هر ساختار کریستالی سرعتهای مختلف مشاهده میشود.
مونو اتیلن آمین با واکنش بین اتیلن اکسید با آمونیاک آبی تولید میشود که در این واکنش دیاتانل آمین و تری اتانل آمین نیز تولید میشود. سرعت واکنش با تغییر استوکیومتری واکنشگرها قابل کنترل است.
واکنشهای زیستی: در واکنشهای زیستی، آهنگ تبدیل با سرعت واکنش هنگامی که تمامی آنزیمها با واکنشگرها کمپلکس تشکیل دهد.
سرعت واکنش با افزایش دما به حداکثر افزایش مییابد، سپس با افزایش بیشتر دما بهطور ناگهانی کاهش مییابد. از آنجا که بیشتر آنزیمهای حیوانی در دمای بالاتر از ۴۰ درجه سانتیگراد به سرعت دناتوره میشوند، بیشترین تعیین آنزیمها تا حدودی زیر آن دما انجام میشود.
مانند اکثر واکنشهای شیمیایی، با افزایش دما سرعت واکنش کاتالیزور آنزیمی افزایش مییابد. ده درجه سانتیگراد افزایش دما فعالیت اکثر آنزیمها را ۵۰ تا ۱۰۰ درصد افزایش میدهد. تغییرات دمای واکنش به اندازه ۱ یا ۲ درجه ممکن است تغییرات ۱۰ تا ۲۰٪ را در نتایج ایجاد کند. در مورد واکنشهای آنزیمی، این واقعیت پیچیدهاست که بسیاری از آنزیمها تحت تأثیر دماهای بالا قرار دارند.
معرفی کاتالیزورهای آنزیمی تثبیتشده، عملکرد فنی فرایندهای صنعتی را بسیار بهبود بخشیده و در نتیجه راندمان و بهرهوری اقتصادی را افزایش دادهاست. آنزیمهای تثبیتشده معمولاً پایدارتر از آنزیمهای متحرک هستند، میتوان با حذف آنزیم از محلول واکنش، سرعت واکنش را کنترل کرد. یک مزیت این فناوری جداسازی آسان آنزیم از محصول است تا بتوان از آلودگی جلوگیری کرد. همچنین، استفاده از آنزیم تثبیتشده امکان ایجاد یک سیستم واکنش چندآنزیمی را فراهم میکند. طی دهههای گذشته، مطالعات بیوشیمیایی و بیوفیزیکی به منظور افزایش پایداری و فعالیت آنزیمها از طریق تثبیت آنزیمها، بهطور فعال انجام شدهاست.