سرزنش

معنی کلمه سرزنش در لغت نامه دهخدا

سرزنش. [ س َ زَ ن ِ ] ( اِمص مرکب ) نکوهش و ملامت. ( آنندراج ). توبیخ. سرکوفت. سراکوفت. بیغاره. نکوهش :
نه بیغاره دیدند بر بدکنش
نه درویش را ایچ سوسرزنش.ابوشکور.چنین داد پاسخ که بر بدکنش
نباید مگر کشتن و سرزنش.فردوسی.بترسید سخت از پس سرزنش
شد از راه دانش به دیگر منش.فردوسی.نباید که یکباره از بدکنش
بود شاه را جاودان سرزنش.فردوسی.بدکنش را به سخن دست مده بر بد
که به تو بازشود سرزنش از کارش.ناصرخسرو.بر نوح نبی سرزنش نباید
کو رفت به کوه از میان طوفان.ناصرخسرو.در گلستان هر آنکه رود بی جمال دوست
واﷲ که بهر سرزنش خار میرود.سیدحسن غزنوی.ای از پی آشوب ما از رخ نقاب انداخته
لعل تو سنگ سرزنش بر آفتاب انداخته.خاقانی.میخورم می که مرا دایه بر این ناف رواست
نبرد سرزنش تو ز سر کار مرا.خاقانی.در سرزنش عرب فتاده
خود را عجمی لقب نهاده.نظامی.مجنون ز جهان چو رخت بربست
از سرزنش جهانیان رست.نظامی.سعدی از سرزنش خلق بترسد هیهات
غرقه در بحر چه اندیشه کند طوفان را.سعدی.سفله که زیور همه بر خویش بست
شد سرش از سرزنش خلق پست.امیرخسرو.زبان کشیده به تیغی به سرزنش سوسن
سپر گرفته شقایق چو مردم ایناغ.حافظ.گر من از سرزنش مدعیان اندیشم
شیوه مستی و رندی نرود از پیشم.حافظ.- سرزنش کردن ؛ ملامت کردن. توبیخ. ( دهار ). تعییر. ( دهار ) ( زوزنی ).طعن و طنز کردن :
چنین گفت شیرین که آن بدکنش
که چرخ بلندش کند سرزنش.فردوسی.اگر گفت کای شاه برترمنش
همی عیبجویت کند سرزنش.فردوسی.نباید سرزنش کردن بر اینان
که راه حکم یزدان بست نتوان.( ویس و رامین ).فردا همه لشکر اسکندر بر ما سرزنش کنند. ( اسکندرنامه نسخه سعید نفیسی ). شاه بدانست که لشکر بر او سرزنش میکنند. ( اسکندرنامه نسخه سعید نفیسی ). خدای تعالی میفرماید که تو اسماعیل را به بندگی سرزنش کردی. ( قصص الانبیاء ص 58 ).... مانند کوری بود که احولی را سرزنش کند. ( کلیله ودمنه ).

معنی کلمه سرزنش در فرهنگ معین

(سَ زَ نِ ) (اِمص . ) طعنه ، ملامت .

معنی کلمه سرزنش در فرهنگ عمید

سرکوفت، طعنه، ملامت، نکوهش.

معنی کلمه سرزنش در فرهنگ فارسی

سرکوفت، طعنه، ملامت، نکوهش
( اسم ) ملامت طعنه .

معنی کلمه سرزنش در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] سرزنش سخن توبیخ آمیز گفتن به کسی و بازخواست کردن او در برابر لغزشی است که از او سر زده است. سرزنش از الفاظی است که در فقه کاربرد دارد.
سرزنش که در زبان عربی از آن به ملامت، تعییر، عذل و مذمت تعبیر میشود. در لغت به معنای بدگویی از کسی یا چیزی و یا گفتن بدیهای کسی یا چیزی است.
در روایات
در روایات و کتابهای اخلاقی نیز به دلیل روشن بودن این معنا، تعریف خاصی از سرزنش صورت نگرفته و همین معنای لغوی مد نظر واقع شده است.
اقسام سرزنش
سرزنش را می توان به چاقوی دولبه ای تشبیه نمود که هم دارای جنبه های مثبت است و هم دارای اثرات منفی؛ از این رو ضروری است در مرحله ی نخست، سرزنش های سازنده و بجا، از سرزنش های ویرانگر و نابجا شناخته شده و متمایز شود، تا راه استفاده صحیح از این ابزار مشخص گردد.
← سرزنش سازنده
...
[ویکی اهل البیت] سرزنش که در زبان عربی از آن به ملامت، تعییر، عذل و مذمت تعبیر می­شود در لغت به معنای بدگویی از کسی یا چیزی و یا گفتن بدی­های کسی یا چیزی است. در روایات و کتاب­های اخلاقی نیز به دلیل روشن بودن این معنا، تعریف خاصی از سرزنش صورت نگرفته و همین معنای لغوی مدنظر واقع شده است.
سرزنش را می­توان به چاقوی دولبه­ای تشبیه نمود که هم دارای جنبه­های مثبت است و هم دارای اثرات منفی؛ از این­رو ضروری است در مرحله­ی نخست، سرزنش­های سازنده و بجا از سرزنش­های ویران­گر و نابجا شناخته شده و متمایز شود تا راه­ استفاده­ صحیح از این ابزار مشخص گردد.
- انتقاد از عمل ناپسند به ­جای سرزنش اشخاص:
در سیره و روش معصومین علیهم السلام بیش از آن که اشخاص مورد سرزنش قرار گیرند، صفت­ها و شیوه­های نادرستی که در شخص یا جامعه مرسوم و شایع می­شد، مورد ملامت و سرزنش قرار می­گرفت. برای همین در سخنان و کلمات معصومین علیهم السلام بسیار مشاهده می­شود که روش­ها و رفتارهای ناپسند بدون در نظر گرفتن این که چه کسی آن را انجام می­دهد، مورد نکوهش واقع شده­اند.
با این روش، سرزنش­کننده این امر را به سرزنش­شونده یا سرزنش­شوندگان القاء می­کند که مقصود از سرزنش، تخریب شخصیت فرد یا جامعه نیست بلکه پرهیز دادن از این صفت زشت و ناپسند یا روش نادرست است و این­چنین رفتاری در هر کس باشد لایق سرزنش خواهد بود.
- سرزنش نکردن در حضور دیگران:
از دیگر روش­های صحیح سرزنش، یادآوری کاستی­ها در خفا و نهان است؛ چرا که سرزنش در حضور دیگران، چه به قصد اصلاح باشد و چه به قصد آزار، به هر ترتیب موجب مخدوش نمودن شخصیت فرد مقابل خواهد شد و این جزء آدابی است که حتی در باب نصیحت دیگران نیز بدان سفارش شده است.

معنی کلمه سرزنش در ویکی واژه

طعنه، ملامت.

جملاتی از کاربرد کلمه سرزنش

ترس از برقرار کردن روابط عاطفی و اجتماعی و سرزنش‌های والدین در انتخاب دوستان به دلیل متفاوت بودن فرهنگ و آداب و رسوم و ارزش‌های خانواده‌ها، باعث اضطراب در نوجوان می‌شود. برای جلوگیری از پنهان‌کاری، پدر و مادر باید در زمان مناسب و با منطق و ملایمت او را متوجه نتایج نامطلوب بعضی از معاشرت‌ها کنند.
رواج افسانه‌های تجاوز، دلیل اصلی سرزنش و انگ زدن به قربانی تجاوز است. افسانه‌های تجاوز می‌تواند باعث شود قربانیان تجاوز خود را به خاطر تجاوز خود سرزنش کنند، یا تجاوز را گزارش نکنند، و همچنین این افسانه‌ها می‌توانند پاسخ قاضیان و هیئت منصفه را شکل دهند و بر قربانیان تجاوز تأثیر منفی بگذارد. برخی مطالعات نشان داده‌است که افسران پلیس معمولاً به گفته قربانیان تجاوز در مورد بزه دیدگی خود بی‌اعتماد هستند و بسیاری از آنها برخی افسانه‌های معمول تجاوز را باور دارند. مردان بیشتر از زنان افسانه‌های تجاوز را تأیید می‌کنند.
همچو دیوار ز بس واله این گلزارم سر مویی خبر از سرزنش خارم نیست
مردم بصره موضوع آخر — مالیات نواحی ایران — را نمی‌پذیرفتند و آن را متعلق به خود می‌دانستند؛ ولیری در دانشنامهٔ اسلام بر این باور است که شرایط دیگری نیز در منابع آمده که ممکن است بعدها به‌خاطر کاهش سرزنش‌های وارده بر حسن و القای این مطلب که حسن با این صلح از موضع قبلی‌اش کناره‌گیری نکرده، ساخته شده‌باشد. از این شرایط می‌توان به انتقال قدرت از معاویه به حسن پس از مرگ معاویه اشاره کرد. اما تعیین کردن پیشاپیش خلیفهٔ آتی در بین مسلمانان آن زمان جا نیفتاده بود و معلوم بود که معاویه بعدها در مورد قبول این مطلب از سوی جامعهٔ مسلمانان با مشکل مواجه خواهدشد. نامه‌ای از معاویه حاکی از آن است که قرار شد این شرط در آینده اجرا شود. اما ضمانت محکمی از معاویه گرفته نشد.
یاران، سرزنشش کردند و پرسیدند که نمیگذاریش تا شفای کامل حاصل آید؟ گفت: زمانی که عافیت یابم، بمنصبم خوانند و ناگزیر بدان گردن نهم.
وگر بدنشان باشی و بدکنش ز چرخ بلند آیدت سرزنش
اگر کین آورم عذر کنش هست که جای صد هزاران سرزنش هست
زلیخا گفت هست این آن یگانه کز اویم سرزنش ها را نشانه
در بسیاری از کشورها مانند کشورهای اسلامی، سرزنش قربانیان رایج‌تر است، اینها کشورهایی هستند که در آن‌ها شکاف اجتماعی قابل‌توجهی بین آزادی‌ها و موقعیتی که برای زنان و مردان قائل می‌شود وجود دارد.
چو حلقه بر درم دایم ز هرکس سرزنش دیده چه چاره چون مرا در خلوت وصل تو راهی نیست
دوست خواهم چه غم از سرزنش دشمن و دوست کعبه خواهم چه غم از خار مغیلان دارم
مرغ دل در طلب دانهٔ خالت مشغول من چه باکم بود از سرزنش عامی چند
نایافته در زبانش افکند در سرزنش جهانش افکند
شنیدم که بدخو زنی بد کنش شبی کرد مر شوی را سرزنش
دالی یانگ، دانشمند علوم سیاسی از دانشگاه شیکاگو، اظهار داشت که اظهارات مقامات در این مورد ممکن است خشم عمومی را به‌دلیل تلقی شدن به‌عنوان سرزنش قربانیان افزایش بدهد.
آیهٔ دوم به کسانی اشاره کرده و آنها را سرزنش کرده‌است که تنها در حال جمع کردن ثروت هستند.