سردابه

به سردابه در زندگی کرد جای به تنگ آمد از دل در آن تنگنای

در سال ۱۳۷۵ در محل پیشین آن، مرکز تهران‌شناسی بر پاشد و موزه‌ای به نام موزه هنر زمان در سردابه‌های کارخانه تشکیل شد. این سردابه‌ها در ژرفای بیش از ۱۲ متری زیر زمین قرار دارد.

این آرامگاه که بر اساس شیوهٔ معماری «نخجوان- مراغه» ساخته شده‌است، دارای دو بخش نظیر سردابه بالایی و پایینی می‌باشد. در درون بنا، تندیس حسین جاوید نصب گردیده‌است. مؤلف طرح آرامگاه معمار معروف آذربایجانی «راسیم علی‌اف»، و مجسمه سازش «عمر ائلدارف» هستند.

به‌طور کلی گنبد سرخ بنایی مربع‌شکل است متشکل از سردابه و اتاق اصلی که بر روی سکوی سنگی قرار دارد و به وسیلهٔ هفت ردیف پله می‌توان به آن دسترسی یافت. پنج پله در جلوی سکو واقع شده و پلهٔ ششم و هفتم جزء آستانهٔ درگاه محسوب می‌شوند.

از دیگر جاذبه‌های گردشگری اردبیل، آب‌های معدنی که اغلب مزین به زیبایی‌های بی‌نظیر طبیعی می‌باشند عبارت‌اند از: خلخال سویی، قطورسویی، دودو، ایلاندو (که بر اثر زلزله ویران شده‌است)، مشه سویی، شابیل، قینرجه، ویلادره، سردابه و… همچنین آبشارها و عوارض طبیعی دیدنی مانند آبشار سیبیه خانی «آق بلاغ» در روستای لرد خلخال که در کوه آق داغ مرتفع‌ترین نقطهٔ خلخال واقع است، آبشار نره‌گر در روستای اسبوی خلخال، آبشار شورشورنه عنبران، آبشار سردابه، دریاچه واقع در قله سلطان سبلان، روستای زیبای اندبیل (خلخال) و سواحل رود قزل اوزن، مراتع وسیع دامنه سبلان

شد به سردابه هم خطا پایش جزم شد بر هلاک خود رایش

این بنا با توجه به ویژگی‌های معماری و کاربری از آثار منحصربه‌فرد استان خراسان شمالی است که دارای ویژگی آرامگاهی است. اگر چه در سنگ‌نوشته قبر داخل مقبره تاریخ این اثر تاریخی 785 ه.ق عنوان شده است، اما اطلاعات کافی از زمان دقیق ساخت خود بنا موجود نیست و در متون هم به ساخت آن اشاره نشده و بخش‌های کمی از کتیبه باقی‌مانده و سنگ بنا نیز از محل اصلی به سرقت رفته است. همچنین با وجود انتساب این بنا به دوره تیموری، «هشت‌ضلعی» بودن سقف و همچنین سردابه‌ای بودن آن، گمانه هم‌دوره بودن با دوره ایلخانی را قوی‌تر می‌کند.

پس عاشق دایم در رقص و حرکت مشغول است، اگرچه بصورت ساکن نماید. و تری الجبال تحسبها جامدة و هی تمر مر السحاب، خود چگونه ساکن تواند بود؟ که هر ذره از ذرات کاینات را محرک اوست، چه هر ذره کلمه است و هر کلمه را اسمی و هر اسم را زبانی دیگر است و هر زبانی را قولی دیگر و هر قولی را ازمحب سمعی، چون نیک بشنوی قایل و سامع را یکی یابی که: السماع طیر یطیر من الحق الی الحق؛ جنیدبا شبلی قدس سرهما عتاب کرد، گفت: سری که مادرسردابها پنهان می‌گفتیم تو بر سر منبر آشکارا کردی، شبلی گفت: انا اقل و انا اسمع و هل فی الدارین غیری؟

در آن کنج سردابه شمعی به دست دو چشمش دو جادوئی نیم بست

اروانق روستایی است که در استان اردبیل، شهرستان اردبیل، بخش مرکزی، دهستان سردابه قرار دارد.

ز سردابه و کار و مرگ و ستیز کزو خاست در دهر صد رستخیز

پیری بود در طوس نام وی بو بکر بن عبد اللَّه از طوس بیرون آمد تا غسلی کند، جامه ور کشید بر کنار سردابه نهاد و بآب فرو شد، بی‌ادبی بیامد و جامه‌ شیخ ببرد. شیخ در میان آب بماند، گفت: بار خدایا اگر دانی که این غسل بر متابعت شریعت رسول میکنم دست ازو بستان تا جامه من باز آرد هم در ساعت آن مرد می‌آمد و جامه شیخ می‌آورد و دست او خشک گشته جامه بر کنار سردابه نهاده شیخ گفت بار خدایا اکنون که جامه باز رسانید دست او باز رسان. دست وی نیکو شد.

همه بند او را به هم برشکست درآمد به سردابه مانند مست

چنین گفت شاید که سام سوار ز سردابه بر دست آن گلعذار

آن خانه که سازی ز پی پیله تلبیار تیماس بود جنگل و سردابه سغانه

ولایت سیردریا از ۹ شهرستان تشکیل شده‌است. مرکز این ولایت، شهر گلستان، با جمعیت ۷۷٬۳۰۰ نفر می‌باشد. از شهرهای دیگر این ولایت می‌توان به سردابه، بایاوُت، فرهاد، خَواست، قهرمان، نوروز، سیحون، ینگی‌یِر و شیرین اشاره کرد.

گرماش ز باغ کرد بیرون ما را سردابه گزید باید اکنون ما را