سحاب

عباس سحاب مؤلف، نقشه‌نگار و ناشر صدها اطلس و نقشهٔ جغرافیایی از شهرها و استان‌های ایران، کشورهای خاورمیانه، خلیج فارس و دودمان‌های تاریخی ایران است. او با ابداع سبکی نوین در طراحی و ترسیم نقشه‌های جغرافیایی به عنوان یکی از نقشه‌نگاران صاحب سبک در دنیا مطرح شد.

چهره ی آفتاب عالمتاب گر نقابی نباشدش ز سحاب

چو دست مردم غواص دست باد صبا بباغ روشن گوهر دهد ز تیره سحاب

در مونت ویلسون هابل در اولین رصد خود از تلسکوپی استفاده کرد که آینه‌ای با قطر ۱۵۲ سانتی‌متر داشت. او سوژه‌هایی را در درون کهکشان زمین مشاهده کرد و دربارهٔ سحابی‌ها به کشف مهمی نائل شد. هابل گفت نوری که از سحاب‌ها می‌تابد در واقع از ستارگان نزدیک آن‌ها ناشی می‌شود. به گفته هابل سحاب ابری از اتم و غبار است. سحاب‌ها مانند ستاره‌ها آنقدر گرم نیستند که بتوانند نور بتابانند.

هابل با مشاهدات خود عنوان کرد که بسیاری از اجرام سحابی گونی که مشاهده می‌شوند، اجرامی هستند که بسیار بزرگ‌تر از اجرام داخل کهکشان راه شیری‌اند. او این اجرام را «جهان‌های جزیره‌ای» نامیده بود. در سال ۱۹۳۲ او موفق شد تا یک خوشهٔ کروی را در خارج از راه شیری و در ام۳۱ کشف کند و ثابت کرد که‌ام۳۱ کهکشانی مثل کهکشان ماست.

چون ببینی چشم‌گریانم بپوشی رخ بلی از نظر پنهان‌شود خورشید چون‌گرید سحاب

گوهر شهوار گردیده است در مهد صدف قطره ما گرچه از چشم سحاب افتاده است

تویی کاندیشه نبود از (سحاب) ورنه اندیشد فلک از آه غمناک و زمین از چشم نمناکش

ستارگان غول سرخ در اواخر عمرشان لایه‌های گازی بیرونی شان را به دور می‌اندازند. این لایه‌ها پوسته منبسط شونده‌ای از گازهای تابان را تشکیل می‌دهند که سحابی سیاره‌ای نامیده می‌شوند. علت این نامگذاری این است که ویلیام هرشل، منجم آلمانی الاصل (۱۸۲۲–۱۷۸۳)، تصور کرد که این پوسته‌ها شبیه سیاره‌اند. شاید از دید ناظر زمینی، این پوسته گازی به شکل ساعت شنی، حباب یا حلقه به نظر آید. این سحابی با سرعت تقریبی ۲۰ کیلومتر (۱۲ مایل) در ثانیه رو به بیرون حرکت می‌کند و بعد از ۳۵ هزار سال در محیط میان‌ستاره‌ای پراکنده خواهد شد.

بادهٔ روشن علاجِ ظلمتِ غم می‌کند می‌شکافد تیغ برق از هم سحابِ تلخ را

پرده ی ما نمیدرند (سحاب) که خطابخش ما خطا پوش است

جهان و نعمت او همچو گلستان و سحاب روان و طاعت او همچو بوستان و گیاه

در این دوران، سیدمحمدکاظم شریعتمداری روحانی معروف، صادق قطب‌زاده، وزیر وقت امور خارجه و عضو شورای انقلاب، «سید مهدی هاشمی» از مؤسسان سپاه پاسداران و برادر داماد «حسینعلی منتظری»، «طاهر احمدزاده» نخستین استاندار خراسان و از هواداران «نهضت مقاومت ملی» و «عزت‌الله سحابی» عضو شورای انقلاب و نماینده اولین دوره مجلس شورای اسلامی از نمونه‌های بارزی بودند که مجبور به اعتراف تلویزیونی شدند.

دومین اثر او کتاب بچه‌های نیمه‌شب است که در سال ۱۹۸۱ منتشر شد. برندهٔ جایزه ادبی من بوکر شد و سال‌ها بعد در سال ۱۹۹۳ برندهٔ جایزهٔ بوکرِ بوکرها شد که به این معنی بود که این کتاب بهترین اثر از میان رمان‌های برندهٔ جایزهٔ بوکر در ۲۵ سال اول اعطای این جایزه است. بچه‌های نیمه‌شب را مهدی سحابی به فارسی ترجمه کرد.

جایی که توان کرد (سحابا) گله از یار من شکر ز چرخ و گله ز اغیار ندارم

در سال ۱۲۹۰ با انتقال به تهران و ادامه تحصیل موفق به تدریس در مدرسه آلیانس گردید. ابوالقاسم سحاب که شغل معلمی را برگزیده بود به کار تدریس و پژوهش ادامه داد و به استخدام وزارت معارف درآمد. در ۱۲۹۹ به تقاضای شیخ جلال نهاوندی به ریاست معارف ثلاث (ملایر و نهاوند و تویسرکان) برگزیده شد.

به باغ دوستی هر گل کز آب دیده پروردی (سحاب) از دیده مانند منش اکنون به دامن کن

درمیان ستارگان یک واسط بین ستاره‌ای قرار دارد که ناحیه‌ای است حاوی مواد پراکنده. در چگال‌ترین قسمت، ابرهای مولکولی از جنس هیدروژن و دیگر عناصر نواحی تشکیل ستاره را تشکیل می‌دهند. سحابی‌های تیره نامنظم (که در محدوده‌ای که توسط طول جینز مشخص می‌شود تمرکز یافته‌اند) ستارگان نوزاد فشرده را تشکیل می‌دهند.

عباس سحاب افزون بر مؤسسه جغرافیایی و کارتوگرافی سحاب، کتابخانهٔ جغرافیایی سحاب را نیز به یادگار گذاشته‌است. بنیان این کتابخانه تخصصی را پدرش ابوالقاسم سحاب گذاشت اما او با گردآوری منابع فراوان از سراسر جهان در جهت هرچه غنی‌ترکردن آن کوشید. این کتابخانه تخصصی هم‌اکنون دارای چندین هزار جلد کتاب و تقریباً به همین اندازه نشریات ادواری در زمینهٔ جغرافیا و نیز بیش از ۸۰ هزار قطعه نقشه از ایران و جهان است. پس از درگذشت سحاب نیز علی‌رغم کمبود جا و فضای لازم، با تلاش مدیر و کارکنان مؤسسه همواره اطلس‌ها، نقشه‌ها و دیگر منابع جدید از سراسر جهان تهیه و به این کتابخانه تخصصی اضافه می‌شود.

۱۳۴۰: تأسیس نهضت آزادی به همراه مهدی بازرگان و یدالله سحابی و … انتخاب توسط نمایندگان کنگره جبهه ملی جهت شورای مرکزی جبهه ملی ایران