ستم

معنی کلمه ستم در لغت نامه دهخدا

ستم. [ س ِ ت َ ] ( اِ ) رجوع کنید به استم. پهلوی ستهم ، از ایرانی باستان ستخمه ، قیاس کنید با اوستا ستخره ( قوی )، و هم در پهلوی ستهمک ، ستهمکیه و ستخمک و ستخمکیه ( جبری ، جور )، نیز اوستا ستخمه ، قیاس کنید با ستخره. ( حاشیه برهان قاطع چ معین ). تعدی و آزار. ( برهان ) :
با فراخی است ولکن بستم تنگ زید
آن چنان شد که چون او هیچ ختنبر نبود.ابوالقاسم مروزی.از پس آن نیز او را [ یوسف را ] به ستم بخویشتن بخواند. ( تاریخ طبری ترجمه بلعمی ).
همی گفت بازو چلیپا بهم
ز قیصر بود بر مسیحا ستم.فردوسی.ترسی که کسی نیز دل من برباید
کس دل نرباید به ستم چون تو ربایی.منوچهری.نخواهی مر مرا بر تو ستم نیست
چو من باشم مرا دلدار کم نیست.( ویس و رامین ).اگر خشم نیافریدی... خویشتن را از ننگ و ستم نگاه داشتی. ( تاریخ بیهقی ). به ستم مردی را عاصی کردند که سبب فتنه خراسان... بود. ( تاریخ بیهقی چ ادیب ص 407 ).
ندانی همی جستن از داد نفع
ازیرا حریفی چنین به رستم.
ناصرخسرو ( دیوان چ کتابخانه طهران ص 263 ).
ستم مَپْسند از من بر تن خویش
ستم از خویش بر من نیز مَپْسند.ناصرخسرو.عدل او زهره ستم بشکافت
بذل او فاقه کرم بشکافت.خاقانی.پشت دست از ستم چرخ بدندان خوردم
که ز خوانپایه غم قوت دگر می نرسد.خاقانی.در دلشدگی قرار میدار
صبری به ستم بکار میدار.نظامی.رحم آوردن بر بدان ، ستم است بر نیکان. ( گلستان ).
جفا پیشگان را بده سر بباد
ستم بر ستم پیشه عدل است و داد.سعدی.ز تو گر تفقد و گر ستم بود آن عنایت و این کرم
همه از تو خوش بود ای صنم چه جفا کنی چه وفا کنی.هاتف ( دیوان چ وحید ص 84 ). || دیده و دانسته و به عربی عمداً خوانند. ( برهان ) ( جهانگیری ) ( آنندراج ). نابجا. نابحق :
تو داده ای به ستم زرّ و سیم خویش بباد
تو کرده ای به ستم روز خویش ناپدرام.فرخی. || نفرین. لعنت :
ستم باد بر جان آن ماه و سال
کجا بر تن شاه شد بدسگال.فردوسی. || زور. جبر : پنجاه تن برون آمدند از حصار که صلحنامه نویسند و سلمه را به ستم فرود آوردند. ( تاریخ طبری ترجمه بلعمی ). || مشقت. کلفت. رنج : بس رنج بردم و جهد و ستم بر خویشتن نهادم و این راپارسی گردانیدم به نیروی ایزد عز و جل. ( تاریخ طبری ترجمه بلعمی ).

معنی کلمه ستم در فرهنگ معین

(س تَ ) [ په . ] (اِ. ) ظلم .

معنی کلمه ستم در فرهنگ عمید

ظلم، جور، آزار.
* ستم دیدن: (مصدر لازم ) = * ستم کشیدن
* ستم کردن: (مصدر لازم ) جوروجفا کردن، ظلم کردن.
* ستم کشیدن: (مصدر لازم ) تحمل ظلم و ستم کردن.

معنی کلمه ستم در فرهنگ فارسی

ظلم، آزار، جور
( اسم ) ظلم جور تعدی ایذائ .

معنی کلمه ستم در ویکی واژه

ظلم.

جملاتی از کاربرد کلمه ستم

سوی می خانه میکشی دستم عاشق و مفلس و تهی دستم
غلام و خاک آن مستم که شد هم جام و هم دستم غلامش چون شوی ای دل که تو خود عین آنستی
نشستم با امیران و فقیران ز خاص و عام دل یکسان گرفتم
اگر من نیستم چون کبک بسمل وگر من نیستم همچون سمندل
هرگزم عهد بسته وا نشود دستم از دامنش جدا نشود
اگر چه خَرمَنِ عمرم غمِ تو داد به باد به خاک پایِ عزیزت که عهد نشکستم
در دست یک ستمگر افتاد دلم در پای غمش به سر در افتاد دلم
دانی ز جهان چه طرف بر بستم هیچ وز حاصل ایام چه در دستم هیچ
وصل محیط می‌برد از قطره ننگ عجز کم نیستم به عالم بسیارت آمدم
گفتم ای شیخ چه رو داد وتو را حال چه شد که چنین کرد تو رانفس ستمگر پامال