زنگی

همراه موید الدین ریحان به فارس حمله کرد تا اتابک تکلت زنگی را از میان بردارد و آن سرزمین را به حکومت خود اضافه کند؛ ولی از او شکست خورد و اسیر شد؛ با همه این‌ها تکله او را بزرگ داشت و به یزد برگرداند.

خلاص شمع‌ها شمعی برآمد که بر زنگی ظلمت‌هاست پیروز

دلم ز هجر تو هرگز نترسد ای دلبر از آنکه چهره زنگی ز خال نندیشد

این شهر اگر چه توسط شاپور یکم ساسانی ویران شد، اما تا قرن ۱۲ و ۱۳ میلادی همچنان مسکونی بود و این شهر پی‌درپی به دودمان آل زنگی و ایلخانان تعلق داشت. سپس رها شد و تا حدی به عنوان قبرستان استفاده شد.

چنان سیاه وشی اندکی سپید بروی چو زنگیی که بخنده گشاده باشد لب

گاه چون زنگیان بوی اسود گه چو سقلابیان شوی احمر

روی فلک را همی به در و گهر این شب زنگی چرا نگار کند؟

العادل پسر نجم‌الدین ایوبی و برادر کوچک صلاح‌الدین ایوبی بود. او در ژوئن ۱۱۴۵ میلادی در دمشق متولد شد. او در ابتدا به عنوان افسر نظامی در ارتش نورالدین زنگی خدمت می کرد و در جریان سومین لشکرکشی عمویش شیرکوه به مصر به درجه ممتازی رسید. پس از مرگ نورالدین در سال ۱۱۷۴ از جانب صلاح الذین بر مصر حکومت می کرد و منابع کشور را برای حمایت از برادرش در سوریه می فرستاد. او سپس به عنوان فرماندار حلب برگزیده شد اما در طول جنگ صلیبی سوم به مصر بازگشت.

خط بر آیینه رخش زنگی ست که دل و دیده را ازوست جلا

اَبش خاتون دختر اتابک سعد بن ابوبکر بن سعد بن زنگی و ترکان خاتون٬ ملکه سلغری در قرن هفتم قمری بود و تنها فرمانروای زن استان فارس می‌باشد که از سوی ایلخان مغول، اتابک فارس بوده است.

این ماس وا ز قلیه زنگی کجا شود نتوان به سعی شست چو بخت سیاه ازو

همچنین جامی در نفحات الانس در شرح حال ابوحامد الأَسْوَد معروف به الزَّنجی (زنگی؟) آورده: «وی از استادان ابوعلی رودباری است.»

نورالدین زنگی که جانشین پدرش عمالدین شده بود شیرکوه را برای وساطت اختلاف میان وزیران خلفای فاطمی در ۱۱۶۳ میلادی به مصر فرستاد. درگیری میان وزیران بالاگرفت و یکی از آنان به نام شاور بن مجیر به صلیبیون پناهنده‌شد. این اقدام بهانه‌ای به دست آنان داد تا به مصر لشکر بکشند. در این میان شیرکوه در شهر بلبیس حصاری شد و صلیبیون شهر را در محاصره گرفتند. به تلافی این اقدام نورالدین شاهزاده‌نشین انطاکیه را تسخیر نمود.

چه آتش درافتاد در زنگیان برآمد غو نای ارژنگیان

اتابک مظفرالدین ابوبکر بن سعد بن زنگی یا اتابک ابوبکر (۶۲۳–۶۵۸ هجری قمری/۱۳۲۶–۱۲۶۰ میلادی) پسر سعد بن زنگی و ششمین و معروفترین اتابکان سَلغُری فارس (۱۱۴۸–۱۲۸۶ میلادی) بود. به روزگار پادشاهی او، شکوه و شوکت این سلسله به اوج بلندی رسید و «پارس» رونق و آبادانی فراوان یافت.

آشپزی آمریکایی همچون سرزمین آمریکا دارای تنوع و گوناگونی فراوانیست و از آشپزی آمریکایی چینی تا آشپزی مستعمرات سیزده‌گانه، غذای آمریکاییان دارای طعم و خواص منحصربه‌فردیست که برخی از این غذاها همانند استیک و باربیکیو و چیزبرگر در دنیا محبوبیت عام دارند و برخی دیگر همانند خوراک مار زنگی، پاستای گولاش آمریکایی، پیتزای نیویورکی و گامبو کمتر در خارج از مرزهای آمریکا شهرت یافته‌اند.[نیازمند منبع]

چون ز سرمای صبح زنگی زشت دم دمید اندر آتش و انگِشت

امپراتوری بیزانس در سال ۱۰۳۱ مجدداً کنترل شهر را به دست گرفت، اگرچه مدت زیادی تحت حکومت آنها باقی نماند و قبل از پایان قرن چندین بار دست به دست شد. کنت‌نشین ادسا، یکی از ایالت‌های صلیبی که پس از موفقیت در اولین جنگ صلیبی ایجاد شد، این شهر مرکز این کنت‌نشین بود، صلیبی‌ها شهر را از سلجوقیان گرفتند. این شهرستان تا زمان محاصره ادسا در سال ۱۱۴۴ دوام آورد، که در آن عمادالدین زنگی، بنیانگذار دودمان زنگیان، شهر را تصرف کرد و به گفته ماتئوس اورهایتسی، بسیاری از ادسایی‌ها را کشت. سرزمین‌های دودمان زنگی در نهایت در سال ۱۵۱۷ پس از نبرد چالدران در سال ۱۵۱۴ توسط امپراتوری عثمانی تصرف شد.

سوی بیشه زنگیان کرد روی که قلواد یکل را کند جست‌وجوی