معنی کلمه زندگی‌نامه خودنوشت در دانشنامه آزاد فارسی
(یا: حَسْب حال) سرگذشت یا شرح احوالشخص به قلم خودش. آنچه این نوع نوشتار را از یادداشت های روزانه یا خاطرات متمایز می کند شکل داستانی به هم پیوستۀ آن و آنچه آن را از گزارش های شخصی جدا می کند نگاه گذاری آن به رویدادها و شخصیت های هم عصر نویسنده است. قدیمی ترین زندگی نامۀ خودنوشت مشهور به انگلیسی کتابِ مارجری کِمپ (ح ۱۴۳۲ ـ ۱۴۳۶م) است. زندگی نامه های خودنوشت مشتمل اند بر اعتراف نامهها، که هدفشان توصیف صادقانۀ ضعف اخلاقی و زندگی روحی و معنوی فرد است؛ نمونه های تأثیرگذار آن ها عبارت اند از اعترافات اوگوستین قدیس (اوایل قرن۵م) و اعترافات ژان ژاک روسو، فیلسوف و نویسندۀ فرانسوی (۱۷۸۱)؛ کتاب نبرد من، نوشتۀ آدولف هیتلر، دیکتاتور آلمانی، در دهۀ ۱۹۲۰، که با هدف طرح مسئله یا دیدگاه موردنظر نویسنده نوشته می شود؛ زندگی نامۀ خودنوشت جان استوارت میل(۱۸۷۳)، فیلسوف انگلیسی؛ و سرانجام خاطرات نظامی و سیاسی، که هدف آن کمک به تاریخ نویسی است. در زبان فارسی، اگر بتوان با تسامیح نوشتن یادداشت های روزانه را نیز نوعی زندگی نامۀ خودنوشت دانست، باید از آثاری چون تذکرۀ شاه طهماسب اول صفوی در قرن ۱۰ ق و تزوک جهانگیری نوشتۀ جهانگیر گورکانی یا شرح حال عباس میرزا ملک آرا نیز نام برد. اما نوشتن زندگی نامۀ خودنوشت فارسی، به مفهومی جدا از نوشتن یادداشت های روزانه، در قرن اخیر به یکی از شایع ترین صورت های نوشتاری بدل شد. انگیزۀ نخستین نویسندگان زندگی نامه های خودنوشت، شرح زندگی نامۀ سیاسی شان بوده است. این آثار بخشی از میراث تاریخ نویسی معاصر نیز به شمار می روند. ازجملۀ این آثار می توان به خاطرات و اسناد علی خان ظهیرالدوله، خاطرات سیاسی میرزا علی خان امین الدوله، شرح زندگانی من عبدالله مستوفی، و زندگانی من احمد کسرایی اشاره کرد. برخی نویسندگان و ادبا نیز زندگی نامه یا بخشی از زندگی نامۀ خود را نوشته اند، از آن شمار: از هر دری ... نوشتۀ م. ا. به آذین، شرح احوالات نوشتۀ جلال آل احمد، خاطرات یک مترجم نوشتۀ محمد قاضی و درها و دیوار بزرگ چین نوشتۀ احمد شاملو.