روم

معنی کلمه روم در لغت نامه دهخدا

روم. [ رَ ] ( اِ ) درختی که مقل صمغ آن است و این ماده را ازآن می گیرند. ( ناظم الاطباء ). نام درختی است که مقل مکی ثمر آن است و بعضی گویند آن درخت است. ( برهان ).
روم. ( اِ ) موی زهار. ( ناظم الاطباء ) ( از برهان ). به معنی رم است که موی زهار باشد. ( انجمن آرا ) ( از آنندراج ).
روم. [ رَ ] ( ع اِ ) روم. نرمه گوش. ( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ) ( آنندراج ). و رجوع به روم شود. || ( اصطلاح تجوید ) حرکتی است خفی یعنی حرکتی را جهت تخفیف میان دو حرکت خواندن و هی اکثر من الاشمام لانها تسمع و هو لایسمع. و هی بزنة الحرکة و ان کانت مختلسة کهمزة بین بین. ( منتهی الارب ).در اصطلاح تجوید یکی از اقسام نه گانه وقف مستعمل است که در موقع وقف ثلث حرکه تلفظ می شود. ( یادداشت مؤلف ). آنچه با حرکه خفیف آید به طوری که شخص کر آنرانشنود. ( از تعریفات جرجانی ). و رجوع به نفایس الفنون قسم اول ص 166 و نیز رجوع به ادغام و اظهار شود.
روم. [ رَ ] ( ع مص ) خواستن و جستن. ( منتهی الارب ). طلب کردن و خواستن چیزی را. ( ناظم الاطباء ). جستن. ( المصادر زوزنی ) ( تاج المصادر بیهقی ) ( یادداشت مؤلف ).
روم. ( ع اِ ) رَوم. نرمه گوش.( ناظم الاطباء ) ( منتهی الارب ). و رجوع به رَوم شود.
روم. ( اِخ ) دهی از بخش قاین شهرستان بیرجند سکنه آن 671 تن. محصول آنجا غلات و زعفران آب آن از قنات راه آن ماشین رو. ( از فرهنگ جغرافیایی ایران ج 9 ).
روم. ( اِخ ) سوره سی ام از قرآن کریم ، مکیه. و آن شصت آیه است ، پس از عنکبوت و پیش از لقمان. ( یادداشت مؤلف ).
روم. ( اِخ ) ج ِ رومی. ( ناظم الاطباء ). بر حسب روایات داستانی روم نام رومیان. ( ترجمان القرآن جرجانی ). گروهی است از اولاد روم بن عیصو، و رومی منسوب است به آن. گویند: رجل رومی و قوم روم ؛ ومیان مفرد و جمع جز یاء فرقی نیست. ( از منتهی الارب ). نام گروهی از اولاد روم بن عیصو. ( ناظم الاطباء ). ملت معروف که پادشاه قسطنطنیه از آن ملت است. برخی آنهارا از بنی کیتم بن یونان دانسته اند و آن یابان بن یافث بن نوح است و برخی از نسل روم بن یونان بن علجان بن یافث بن نوح و بعضی دیگر از نسل رعویدبن عیصوبن اسحاق بن ابراهیم علیه السلام ، و جوهری آنان را از نسل روم بن عیصوبن اسحاق شمرده است. ( از صبح الاعشی ج 1 ص 367 ).
روم. ( اِخ ) رُم. در تداول مورخان اسلامی شهر پایتخت ایتالیا ومقر پاپ واقع در کنار رود تیبریس که 1178000تن جمعیت دارد. ( ناظم الاطباء ). نام پایتخت کشور ایطالیا که در قدیم پایتخت رومیان بوده است. این کلمه را بجای کلمه رُم که نام شهر کرسی کشور ایتالیاست و توسعاً به تمام آن کشور اطلاق می شده است به کار برده اند اما در اصطلاح مسلمین و مورخان اسلامی مراد از روم آسیای صغیر و توابع آن است بدین توضیح که دولتهای جمهوری و امپراطوری روم چون وسعت پیدا کرد و تا حدود آسیای صغیر مسخر آنان شد از قرن پنجم میلادی به این طرف منقسم به غربی و شرقی شد غربی همان ایتالیا بود به پایتختی شهر رم و شرقی آسیای صغیر به پایتختی استانبول ، بدین مناسبت آن قسمتهای آسیای صغیر و استانبول را حتی بعد از ورود سلجوقیان و ترکان هم روم و رومیه می گفتندچنانکه مولانا جلال الدین بلخی را به مناسبت اقامت درلارنده و قونیه آسیای صغیر رومی نام دادند. بیزانس نام خود قسطنطنیه بوده است بعد بر همه مملکت روم ( آسیای صغیر ) اطلاق شد. ( از یادداشت مؤلف ). در حدودالعالم مشخصات و حدود روم قدیم به تفصیل آمده که خلاصه آن چنین است : حدود: از خاور به ارمینیه و سریر والان.از جنوب : حدود شام و دریای مدیترانه و حدود اندلس. از باختر: دریای اوقیانوس مغربی. از شمال : ویرانی شمال و حدود صقلاب و برجا و دریای خزران. این کشور دارای شهرها و دهها و آبادیهای پرنعمت و دریایکها و کوهها و حصارها و قلعه ها و جمعاً دارای چهارده ناحیه است سه ناحیه پس از خلیج قسطنطنیه و یازده ناحیه در خاور خلیج. قسطنطنیه پایتخت روم است و ناحیت دیگر مقدونیه است که اسکندر از آنجاست. در گذشته در روم شهر زیاد بود ولی اکنون ده فراوان است -انتهی :

معنی کلمه روم در فرهنگ معین

(اِ. ) موی زهار.

معنی کلمه روم در فرهنگ عمید

سی اُمین سورۀ قرآن کریم، مکی، دارای ۶۰ آیه.

معنی کلمه روم در فرهنگ فارسی

یکی از کشورهای جنوبی اروپا که سابقا وسعت زیادی داشت و پس از مرگ تئودسیوس کبیر بدو قسمت تقسیم شد ( ۳۹۵ م . ) : روم شرقی و روم غربی . اکنون ایتالیا جانشین کشور روم قدیم است و پایتخت آن شهر رم میباشد .
در تداول مورخان اسلامی شهر پایتخت ایتالیا و مقر پاپ واقع در کنار رود تیبریس .

معنی کلمه روم در دانشنامه عمومی

روم (آلمان). روم ( به آلمانی: Rom ) یک شهر در آلمان است که در لودویگسلوست - پارشیم واقع شده است. روم ۹۰۸ نفر جمعیت دارد.
روم (بلژیک). شهر روم ( به فرانسوی: Rumes ) در شهرستان تورنه در استان انو در منطقه فدرال والوون در کشور بلژیک واقع شده است.
روم (تیرول). روم ( به آلمانی: Rum ) یک منطقهٔ مسکونی در اتریش است که در اینسبروک لند واقع شده است. روم ۸٫۶ کیلومتر مربع مساحت دارد ۶۲۱ متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است.
روم (قائنات). روم روستایی در دهستان سده بخش سده شهرستان قائنات استان خراسان جنوبی ایران است. بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۰ جمعیت این روستا ۵۲۳ نفر ( در ۲۱۴ خانوار ) بوده است.
روستای «روم» بزرگترین روستای بخش سده از توابع شهرستان قاین استان خراسان جنوبی است که به دلیل احیای جاجیم بافی به قطب صنایع دستی شرق کشور تبدیل شده است. این روستا در طول جغرافیائی ۵۹ درجه و ۱۱ دقیقه شرقی و عرض ۳۳ درجه و ۲۷ دقیقه شمالی در ارتفاع ۱۷۲۰ متری از سطح دریا واقع شده است. روستای روم از شرق به کلاته بالا، از جنوب شرقی و جنوب به سده و زمانی، از غرب به آفریز و از شمال و شمال غربی به گل گنج، سراب و نارگندل محدود می گردد. روم روستایی است که در دره ای به عرض سه چهارم مایل در کنار جاده قاین بیرجند و در فاصله ۷۴ کیلومتری بیرجند و ۴۰ کیلومتری قاین واقع شده است. کوه انجیری در ۵ کیلومتری شمال و میزبان گردشگران زیادی از همه نقاط کشور در روزهای تعطیل می باشد و کوه سفیدکمر در ۱۲ کیلومتری جنوب آن واقع و رود روم از کنار روستا می گذرد. این روستا که زمانی از روستاهای پرجمعیت محسوب می شده اما با گذشت زمان و به دلیل خشکسالی و نداشتن چاه عمیق و تغییر مسیر جاده اصلی از وسط روستا باعث کوچ جوانان و بسیاری از مردم این روستا به شهرهای رم ( ایتالیا ) ، قاین ، مشهد، بیرجند و… شد . البته در سالهای اخیر با همت جوانان این روستا و ایجاد اشتغال باعث کند شدن مهاجرت شده است. در حال حاضر این روستا با دارا بودن چندین مرغداری و همچنین دارا بودن شرکت تعاونی، شرکت جاجیم بافی، بازارچه ( مجاور جاده اصلی ) باعث ایجاد اشتغال برای جوانان روستا شده است و سهم بزرگی در صادرات غیر نفتی کشور دارد. میزرا خانلرخان اعتصام الملک که در سال ۱۲۹۳ هجری قمری از این روستا گذشته در خصوص وضعیت آن زمان روستا اینگونه شرح می دهد: «سه ساعت مانده به غروب به قریه روم رسیدیم، این قریه به قدر شصت و هفتاد خانه رعیت دارد. اغلب گوسفند دارند، زراعت آنها کم است، اما خوب زراعت می کنند. رعیت خوب دارد. چند سال قبل زلزله قلعه آنها را خراب کرده، امیر قاین صد تومان از خود داده تعمیر کرده اند ولی حالا مردم در بیرون قلعه بسیار خانه ساخته اند. میان قلعه خالی است . هوای آنجا خوب سرد است. حالا که اول جوزاست من با یک شنل معتبر که لباس زمستانی است سرما می خورم و شب با یک لحاف نتوانستم بخوابم. ( سفر نامه میرزا خانلر خان اعتصام الملک –چاپخانه فردوسی - ص۱۸۲». روستای روم در کتاب نامه هایی از قهستان اثراف هیل، ترجمه دکتر محمد حسین گنجی چنین معرفی شده است:« ساعت ۳ صبح ۱۳ سپتامبر ۱۹۱۳ مطابق با ۱۰ ذیقعده ۱۳۳۱ هجری قمری قاین را ترک کرده، پس از عبور از باغستانها در طول راه جلگه ای به ارتفاعات رسیدیم، ساعت ۸ صبح بود که بعد از یک جاده پر پیچ وخم به قله سردی رسیدیم، و پس از آن با گرم شدن تدریجی هوا جاده سرازیری را طی کردیم تابه «روم» دهکده ای کوچک در میان تپه ها رسیدیم در طول راه از چهار پنج مزرعه کوچک عبور کردیم که همه تلاش می کردند از چشمه های کم آب حداکثر استفاده را برای مزارع جو بعمل آودند در دامنه ها خربزه فراوان بود و قاطر چیهای من هرچه توانستند از خربزه هایی که به هر حال هیچ یک بیشتر از یک شاهی در سر جالیز نمی ارزید خوردند در میان بوته های خربزه، چند بوته کوچک به چشم می خورد و در ورای آن روی شیبهای پوشیده از سنگهای سیاه رنگ، خار شتری بسیار روییده بود. کشاورزان روم زندگی خود را با محصولات ناچیز خویش می گذرانند و لباس خود را با بافتن پشم گله های لاغر گوسفند و بز تامین می کنند خانه هاشان از کاه گل ساخته شده بود و کف آنها گود و درهای آنها کوتاه است آنها از ما سکه های نقره و نیکل قبول نکردند و گفتند آنچه بین آنها رواج دارد، سکه های مسی است که هر یک کمتر از یک فارزینک ارزش دارد. درباره حاکم منطقه خیلی با احترام صحبت می کردند و دلیل عمده وفاداری خود را در این می دانستند که دو سال بود هیچ گونه مالیاتی از آنها اخذ نشده بود من چادر خود را در یک محوطه محصور بر پا کردم ولی در ساعت ۲ بعد از نصف شب راه افتادیم و مجددا از جاده کوهستانی که سر بالاییهای کم و سرازیریهای درازتری داشت، گذشتیم تا این که کوهها را پشت سر گذاشته وبعد از آن از یک شیب ملایم بالا رفتیم و پس از عبور از مزارع خربزه، چغندر و جو دیر کاشت ( ولگار ) راه خود را در میان کوهستان انبوه ادامه دادیم تا به قیبگ رسیدیم». روستای روم از پیشینه طولانی برخوردار بوده که کثرت گورستانها، قلعه، رباط، آسیابهای بادی و آبی و بیان مورخین همه گویای چنین حقیقتی است. از دیگر دلایل معروفیت روستای روم نام روستاست که هم نشانگر ارتباط بین ساکنان این روستا و مردم شهر رم پایتخت ایتالیا می باشد. در تاریخ ۲۵ مرداد ۱۳۶۷ هجری شمسی قرارداد خواهرخواندگی بین این دو شهر توسط شهردار رم و دهیار روم امضا گردید.
روم (مجارستان). روم ( به مجاری: Rum ) یک شهرداری در مجارستان است که در شهرستان واش واقع شده است. روم ۱۶٫۸۵ کیلومتر مربع مساحت و ۱٬۲۸۳ نفر جمعیت دارد.

معنی کلمه روم در دانشنامه اسلامی

[ویکی الکتاب] معنی رُّومُ: روم (امپراتوری روم)
تکرار در قرآن: ۱(بار)
. روم امپراطوری بزرگی بود که بر متصرفان وسیعی در آسیا و اروپا و آفریقا حکومت داشت و ایتالیا نیز قسمتی از آن محسوب می‏شد میان آنها و اهل فارس (ایرانیان) جنگهای بزرگی واقع شده است و مخصوصاً در نواحی رخ داد که به هزیمت رومیان تمام شد قرآن عظیم خبر داد که روم پس از مغلوب شدن در عرض از سه تا نه سال پیروز خواهد شد. ظاهر آن است که مراد از «الارض» در آیه حجاز و الف و لام برای عهد است و نیز «غلبهم» مصدر از برای مفعول و به معنی مغلوبیّت است معنی آیه چنین می‏شود: روم در نزدیکترین محل به حجاز مغلوب شد آنهاپس از مغلوب شدن در عرض سه تا نه سال غالب می‏شوند. یعضی احتمال داده‏اند ضمیر «غَلَبِهِمْ» به فارس راجع است یعنی روم پس از غلبه فارس پیروز می‏شوند (استفاده از المیزان) از آیه شریفه بدست می‏آید که علّتی درباره نزول آن بوده است از غلبه روم خبر بدهد در مجمع از زهری نقل شده کهخ مشرکین در مکّه به مسلمین می‏گفتند: روم اهل کتاب است فارس بر آنها غلبه کرد شما می‏گوئید چون کتاب بر شما نازل شده غلبه می‏کند ولی ما بر شما غالب خواهیم شد چنانکه فارس بر روم غلبه کرد آیه نازل شد که روم در آینده بر فارس پیروزخواهد گردید. المیزان از درّ منثور نقل می‏کند: مشرکان دوست داشتند که فارس بر روم غلبه کند چون فارس بت پرست بودند و مسلمانان دوست می‏داشتند که روم بر فارس پیروز گردد که آنهااهل کتاب بودند. این سخن را به ابوبکر گفتند ابوبکر آن را به حضرت رسول صلی اللّه علیه و اله و سلم گفت حضرت فرمود: رومیان به زودی غالب خواهند شد، خواهیم گفت که این سخن و نظیر آن قابل قبول نیست. در برهان از امام باقر علیه السلام نقل شده که فرمود: چون خدا بر پادشاه روم و فارس نامه نوشت شاه روم نامه آن حضرت را تعظیم کرد و بفرستاده‏اش احترام نمود ولی پادشاه فارس نامه آن حضرت را پاره کرد و به نماینده‏اش اهانت نمود و در آن موقع فارس و روم در جنگ بودند مسلمانان دوست می‏داشتند که رومیان غلبه کنند و به شاه روم امید بیشتر داشتند ولی غلبه نصیب فارس شد مسلمانان غمگین گشتند خدا آیه غلبت الروم را نازل فرمود... روایت سندش خوب نیست و ذیلش بسیار مشوّش است و در صورت قبول کردن باید آیه را مدنی دانست نه مکّی حال آنکه سوره مکّی است در سوره روم از مغلوب شدن روم سپس از غلبه آنها خبر رفته و در و فرموده و در آخر سوره درباره پیروزی دین به رسول خدا مژده می‏دهد که «فَاصْبِرْ اِنَّ وَعْدَاللّهِ حَقٌ» لذا باید گفت: خدا که وعده پیروزی روم را داده و آن را وعده بی تخلّف خوانده در صورت غلبه روم معلوم می‏شد که مسلمانان نیز بر مشرکین غلبه خواهند کرد و علت جمله «یَوْمَئِذٍ یَفْرَحُ الْمُؤْمِنُونَ» همین است و گرنه روم اهل کتاب و غلبه آنها نسبت به یکدیگر ربطی به مسلمین نداشت. بلکه آیات می‏خواهند بگویند: همانطور که روم مغلوب در کمتر از ده سال غلبه خواهد یافت مسلمانان نیز که امروز مغلوب اند غالب خواهند شد.
[ویکی فقه] روم (ابهام زدایی). روم ممکن است در معانی ذیل به کار رفته باشد: • سوره روم، سی امین سوره قرآن کریم• روم (تجوید)، از اصطلاحات بکار رفته در علم تجوید، به معنای انداختن دو سوم از حرکت حرف و باقی گذاشتن یک سوم دیگر• سرزمین روم، در منابع عربی و اسلامی قدیم، سرزمین های آسیای صغیر
...
[ویکی فقه] روم (تجوید). روم، از اصطلاحات بکار رفته در علم تجوید بوده و به معنای انداختن دو سوم از حرکت حرف و باقی گذاشتن یک سوم دیگر می باشد.
به معنای اراده کردن و طلب نمودن و جستن می باشد، و در اصطلاح تجوید، ضعیف گردانیدن حرکت است. به عبارت دیگر انداختن دو سوم از حرکت حرف، و باقی گذاشتن یک سوم دیگر را «روم» می گویند. بنابراین وقف به روم در حکم وصل است. و به همین سبب هنگام وقف به روم، بدون مد خوانده می شود.
وقف به روم
«روم» یکی از اقسام وقف است. البته این نوع وقف شیوه قاریان کوفه است. اختلاس ضد روم می باشد. گفته شده فایده وقف به «روم» آن است که شنونده و اشخاص نابینا که نزدیک قاری باشند می توانند حرکت کلمه موقوف علیها را در نتیجه اظهار یک سوم حرکت آن درک نمایند.«روم» در ضمه و کسره و رفع و جر جایز می باشد مانند:نستعین ـ من قبل ـ علیم ـ من نصیر.ولی در فتحه و نصب جایز نیست مانند: صادقین ـ قلیلا، گرچه بعضی جایز شمرده اند.
منبع
سایت اندیشه قم، برگرفته از مقاله «قرائات از دیدگاه روایات»، تاریخ بازیابی ۱۳۹۶/۲/۶.
...

معنی کلمه روم در ویکی واژه

موی، زهار.
یکی از امپراتوران باستان که همه‌ی اروپا را زیر سلطه داشت.
(رُوم): در گویش گنابادی یعنی خجالت، شرم، حیا داشتن، رودربایستی داشتن ( معمولا این واژه به صورت مرکب «رُوم‌نَمِش» یا روم نمیشه بکار می‌رود و معنای فعل منفی را می‌دهد).
در شاهنامه اقصاء نقطه غربی مرز کشور کاموس در برهه‌ای، و مشرق سرزمین کاموس که به سپیجاب منتهی می‌شد یعنی اراضی ترکان‌چین. ز مرز سپیجاب تا دشت روم ..... سپاهی که بود اندر آباد بوم (شاهنامه)

جملاتی از کاربرد کلمه روم

فراز کنگره قصر جاه او کیوان یکی بود ز فرومایگان صف قعود

فرومایگی کردم و ابلهی که این همچنان پر نشد وآن تهی

از ایران، وز روم، وز ترک و چین سپاهی گزین کرد شاه زمین

صفت و نعت او به روم و به چین همچنان ظاهرست که ایدر

شنیدم که نشنید پند وزیر سوی روم شد پادشاه «‌اپیر»

جهانجوی ده نامور برگزید ز مردان رومی چنانچون سزید

دارم هوای مکه به پابوسیت روم مالم رخ نیاز بر آن خاک آستان

غازیان نابوده در غزوِ غزای روم و هند لافِ خود افزون ز پور زال و نوذر کرده‌اند

به روم اندرون هرچ بودش ز گنج فراز آوریده ز هر سو به رنج

عظیم آمد چو گشت آن حال معلوم عظیم‌الروم را آن فال در روم