آبان
معنی کلمه آبان در لغت نامه دهخدا

آبان

معنی کلمه آبان در لغت نامه دهخدا

( آبان ) آبان. ( اِخ ) نام فرشته موکل بر آب و تدبیر امور و مصالحی که در ماه آبان و روز آبان واقع شود. || ( اِ ) ماه هشتم از سال شمسی مطابق برج عقرب و تشرین اول یعنی ماه دوم خزان میان مهر و آذر و آن را آبانماه و اَبان نیز گویند :
ز میغ و نزم که بد، روز روشن از مه تیر
چنان نمود که تاری شب از مه آبان.عنصری.آب انگور بیاریدکه آبان ماهست
وقت منظر شد و وقت نظر خرگاهست
دست تابستان از روی زمین کوتاهست.منوچهری.و آفتاب در این ماه [ آبان ] در برج عقرب باشد. ( نوروزنامه ).
گرم خونم چو آب در مرداد
سردآهم چو باد در آبان.سنائی.گرچه درغربت ز بی آبی شکسته خاطرم
زآتش خاطر به آبان ضیمران آورده ام.خاقانی. || نام روز دهم ازماههای فرس و برحسب رسم مطرد که چون نام ماه با روزتطابق کند آن روز را عید گیرند، روز آبان در این ماه یکی از اعیاد دوازده گانه سال است. و روز آبان را آبان روز و آبانگان نیز گویند :
آبان روز است و ماه آبان
خرم گردان به آب رز جان.مسعودسعد.و گویند در این روز زَو پادشاه ایران بر افراسیاب پیروزی یافته و او را از ملک خویش برانده است و نیز در این روز پس از پنج یا هفت سال خشکی و قحط باران آمده است.
- امثال :
آبان ماه را بارانکی دیماه رابرفکی ، فروردین ماه شب ببار روز ببار ؛ برای خوبی زرع بارانی اندک به آبان و برفی کم به دی و به فروردین باران بسیار باید.
ابان. [ اَ ] ( اِ ) آبان. آبانماه. ماه هشتم سال شمسی فارسی مطابق عقرب عربی و تشرین اول سریانی. و آن ماه دوم خزانست. اقطمبریوس رومی از دهم مهر تا دهم آبان باشد :
پس از شهریور و مهر و ابان و آذر و دی دان
که بر بهمن جز اسفندارمذ ماهی نیفزاید.ابونصر فراهی.
ابان. [ اَ ] ( اِخ ) نام دو کوه است ؛ ابان ابیض در مشرق حاجز و ابان اسود از بنی فزاره باشد و آن دو را ابانان گویند.
ابان. [ اَ ] ( اِخ ) نام شهری بوده است به کرمان از ناحیه روذان.
ابان. [ اِب ْ با ] ( ع اِ ) هنگام. گاه. وقت. حین. اوان. || اول هر چیز. ج ، ابابین.

معنی کلمه آبان در فرهنگ معین

( آبان ) [ په . ] ( اِ. ) ۱ - ایزد نگهبان آب . ۲ - هشتمین ماه از سال خورشیدی . ۳ - روز دهم هر ماه شمسی .
( اَ ) (اِ. ) آبان ، هشتمین ماه سال خورشیدی .

معنی کلمه آبان در فرهنگ عمید

( آبان ) ۱. ماه هشتم از سال خورشیدی ایرانی، ماه دوم پاییز، آبان ماه.
۲. فرشتۀ موکل بر آب.
۳. [قدیمی] روز دهم از هر ماه خورشیدی: آبان روز است روز آبان / خرم گردان به آبِ رَز جان (مسعودسعد: ۵۴۶ ).
= آبان

معنی کلمه آبان در فرهنگ فارسی

( آبان ) نام ایزد نگهبان آب در آیین زرتشتی موکل بر روز دهم هر ماه شمسی ( آبان روز ) و ماه هشتم هر سال شمسی ( آبان ماه )
( اسم ) ۱ - ( اسم ) ایزد نگهبان آب ۲ - ماه هشتم از سال شمسی که طبق تقویم کنونی مطابق با ماه دوم پاییز است . ۳ - روز دهم هر ماه شمسی.
نام فرشته موکل بر آهن و تدبیر
روز دهم از هر ماه خورشیدی
آبان
وقت هنگام اول هر چیز

معنی کلمه آبان در فرهنگ اسم ها

اسم: آبان (دختر، پسر) (پهلوی، فارسی) (طبیعت) (تلفظ: ābān) (فارسی: آبان) (انگلیسی: aban)
معنی: نام ماه هشتم از سال شمسی، نام فرشته نگهبان آب، آبها، ( در گاه شماری ) ماه هشتم از سال شمسی، ( در قدیم ) نام روز دهم از هر ماه شمسی، ( در آیین زرتشتی ) نام فرشته ی موکل آب و تدبیر امور مسائل آبان ماه، نام روز دهم از هر ماه شمسی در ایران قدیم

معنی کلمه آبان در دانشنامه عمومی

شهر تاریخی آبان از شهرهای کهن ایران است که هم اکنون شهرستان انار نام دارد. انار یکی از شهرستان های استان کرمان است که شمال این استان واقع شده است. "شهر انار تا پیش از حمله عرب ها به ایران، "آبان" نام داشته است. این شهر در دوران باستان بخشی از "ولایت اصطخر" فارس بوده اما از حدود ۱۵۰۰ سال پیش در قلمروی کرمان قرار گرفت. " آبان یشت یکی از یشت های اوستاست و با توجه به اینکه مردم کهن این شهر، زرتشتی بوده اند؛ احتمال داده شده که نام آبان از اوستا گرفته شده باشد. در مرکز شهر انار، یک ارگ بزرگ قرار دارد که در دوران ساسانیان ساخته شده است.
ارگ اناردارای ۲۳۴۰ متر طول، ۱۸۶۰ متر عرض و ۳۳۴۰ متر قطر است. این ارگ سه طبقه بوده است.
بناهای داخلی این ارگ حدود ۲۵ سال پیش سالم بوده، به خصوص اتاق های دو طبقه آن که کاملاً قابل استفاده بوده اند اما یک عضو سپاه پاسداران در نخستین سال های پس از انقلاب سال ۱۳۵۷ ایران، با ورود به این ارگ، بخش زیادی از ساختمان های داخلی آن را به این دلیل که "محل فساد" بوده اند، تخریب کرده است.
این ارگ مورد فعالیت های پژوهشی نظیر کاوش ها و حفاری های باستان شناسانه قرار نگرفته است.
پلان ارگ به شکل مستطیل می باشد که در جهت شرق به غرب کشیده شده است. این پلان مستطیل شکل بر روی تپه ای واقع شده که توسط شش برج و بارو، محصور گردیده است.
"با توجه به شواهد موجود می توان گفت که برخی از فضاها دو طبقه و برخی دیگر یک طبقه ساخته شده اند، که همین فضاهای یک طبقه عموماً در حاشیه قلعه قرار گرفته اند و عمدتاً کاربری مسکونی، خدماتی و عامه نشین داشته اند.
این ارگ متشکل از فضاهای یک طبقه و دو طبقه ای است که فضاهای یک طبقه عمدتاً در حاشیه ارگ قرار گرفته اند و دارای کاربری خدماتی، مسکونی بوده اند و در واقع بخش عامه نشین آن محسوب می شود که شامل فضاهای خدماتی نظیر اصطبل ها، طویله ها و. . . و همچنین محل سکونت مردم عادی و خدم و حشم می باشد.
بناهای دو طبقه که در مرکز ارگ واقع شده اند مقر حکومتی و مرکز سیاسی ارگ می باشد که کاوش های باستان شناسی می تواند در بررسی دقیق نوع نقشه، معرفی فضاها، عناصر تشکیل دهنده و نحوه استقرار آن ها در مجموعه کمک شایانی کند.
معنی کلمه آبان در فرهنگ معین

معنی کلمه آبان در دانشنامه آزاد فارسی

آبان. واژه آبان در فارسی میانه به معنی «آب ها»ست، کلمۀ آب با «ان» جمع بسته شده است. آب در زبان های هندو ایرانی مؤنث است، از این رو آن را مظهر و جلوه خدایان مادینه یا ایزدبانوان می دانستند و حرمت و ستایش می کردند، ازجمله آناهیتا ایزدبانوی آب بود. در تقویم زردشتی که هر روز ماه نام خاصی داشت، روز دهم هر ماه را آبان روز می نامیدند. در تقویم شمسی ایران، آبان ماه هشتم سال است.

معنی کلمه آبان در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] آبان. آبان، نام هشتمین ماه از سال در تقویم شمسی و دومین ماه از فصل پاییز در تقویم کنونی ایرانی و نیز نام دهمین روز از ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم است.
آبان (به همین تلفظ در فارسی میانه) به معنی « آب ها» است و نامگذاری این ماه بدین نام به اعتبار تقدس آب در نظر ایرانیان قدیم و انتساب آن به ایزدِ ناهید (اَناهیتا = ایزد آب ها) است و همچنین به این سبب است که در این ماه انتظار بارندگی می رفته است.
برگرفته از تقویم زردشت
این نام مانند ماههای دیگر ایرانی از تقویم زردشتی گرفته شده (نک : تقویم) که آغاز کاربرد آن احتمالاً از دوره هخامنشیان ( سده ۵ ق م) و رواج آن از دوران اشکانیان (حدود سده اول ق م) بوده است. در اواخر دوران ساسانی به سبب رعایت نکردن کبیسه ها، اول فروردین یا نوروز با ماه ژوئیه رومی در تابستان مقارن شده بود.
بیرونی، ابوریحان، ساقطات الآثار الباقیة (استاد منتشر نشده اسلامی)، ص۴۰، به کوشش فوک، یوهان، لایپزیگ، ۱۹۵۲.
اما اهمال در اجرای کبیسه ها همچنان ادامه یافت تا در زمان ملکشاه در ۴۶۷ق/۱۰۷۴م، اول فروردین با ۱۲ حوت مطابق شده بود. به دستور این پادشاه اول فروردین را ۱۸ روز جلو تر بردند و در اول حَمَل قرار دادند.
تقی زاده، سیدحسن، بیست مقاله، ج۱، ص۴۳۰، تهران، بنگاه ترجمه و نشر کتاب، ۱۳۴۶ش.
...
[ویکی شیعه] آبان. آبان، نام هشتمین ماه از سال در تقویم شمسی و دومین ماه از فصل پاییز در تقویم کنونی ایرانی و نیز نام دهمین روز از ماه شمسی در تقویم ایرانیان قدیم است.
۱۳۵۸ش. شهادت آیت الله سید محمدعلی قاضی طباطبایی
[ویکی شیعه] آبان (ماه). آبان هشتمین ماه از سال خورشیدی (شمسی) است. این ماه در تقویم کنونی ایران ۳۰ روز دارد.
[ویکی فقه] ابان (ابهام زدایی). ابان ممکن است اسم برای اشخاص ذیل باشد: • ابان تغلب، اَبانِ بن تَغْلِب، ابوسعید بن رُباح بَکری جُرَیری کِنْدی رَبَعی کوفی (د ۱۴۱ق/۷۵۸م)، ادیب، قاری، فقیه، مفسّر و از محدّثان بنام امامیّه• ابان بن ابی عیاش، اَبانِ بْنِ اَبی عَیّاش، ابواسماعیل فیروز بصری تابعی (د ۱۳۸ق/۷۵۵م)، محدث شیعی در سدۀ ۲ق/۸م• ابان بن سعید، اَبانِ بن سَعید (د ۱۳ق/۶۳۴م)، از اصحاب پیامبر اسلام (صلی الله علیه وآله)• ابان بن عثمان، اَبانِ بنِ عُثْمان، ابوسعید، ابان بن عثمان بن عفّان قرشی اموی مدنی (د ۱۰۵ق/۷۲۳م)، فرزند سومین خلیفه (از خلفای راشدین)
...

معنی کلمه آبان در ویکی واژه

آبان ماه از ماه هشتم سال شمسی و ایزد یا امشاسپند نگهبان آب؛ نام فرشته ی موکل بر آب و تدبیر امور و مصالحی که در ماه آبان و روز آبان واقع شود. آبان ممکن به دو بخش آب - آن شکل گرفته باشد، و در زبان معیار باستان به معنی آب‌ها یا شاید موسم و فصل بارش باران بوده است.

جملاتی از کاربرد کلمه آبان

او مجدد در آبان ۱۳۹۵ بازداشت و زندانی شد.
احمد پیدایش (زادهٔ ‎۱۲ آبان ۱۳۲۶) بازیکن واترپلو اهل ایران بود.
احسان عبدی‌پور (زادهٔ ۱۸ آبان ۱۳۵۹ در بوشهر) کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس اهل ایران است.
شفایی از اوائل دهه ۱۳۹۰ تا سال ۱۳۹۴ فرماندهی تیپ ۸۸ انصارالرضا را برعهده داشت، در فاصله سال‌های ۱۳۹۴ تا ۱۳۹۷ به‌عنوان جانشین فرمانده سپاه انصارالرضا خراسان جنوبی فعالیت می‌کرد، از ۱۳۹۷ تا ۱۳۹۹ جانشین فرمانده سپاه امام رضا خراسان رضوی بود و از آبان‌ماه ۱۳۹۹ فرمانده سپاه سلمان سیستان و بلوچستان است.
احمد رضایی میرقائد (زادهٔ ۱۳۵۵ – درگذشتهٔ ۲۲ آبان ۱۳۹۰) فرزند ارشد محسن رضایی بود. او در دور اول ریاست‌جمهوری محمد خاتمی به ایالات متحده آمریکا پناهنده شد و در آنجا به موضع‌گیری‌های تندی علیه مقام‌های جمهوری اسلامی ایران پرداخت.
ایمن از کوه نشینان به گذر باد آبان شوم انشاء الله
ماه آبان چو آب جوی ببست آب انگور باید اندر دست
حکومت و گروه‌های غیر اسلامی به تعهدات خود عمل نکرده از صفوف مردم سوء استفاده می‌کنند، موضوع را به آنها اعلام و از تاریخ آبانماه ۱۳۵۸ صف مبارزات سیاسی خود را از آنها جدا می‌کند.
۲۰ آبان ماه، هادی حسینی در پیام دیگری اضافه کرد: اگر به جز ورژن لو رفته بحر تفکر تا فاصله انتشار آلبوم، آهنگ دیگری لو نرود طبق توافق با شرکت پخش، بحر تفکر در آلبوم خواهد بود و در این صورت با احتساب این قطعه، آلبوم با ۱۱ تراک منتشر خواهد شد.
در سال ۱۳۹۱ مهران مدیری ساخت مجموعه‌ای جدید را برای پخش در شبکه نمایش خانگی با نام ویلای من شروع کرد. تیم بازیگران و سازندگان این مجموعه اشتراک زیادی با قهوه تلخ داشت. تولید این مجموعه با سرمایه‌گذاری مؤسسه فرهنگی «گلرنگ رسانه» از ۲۰ آبان ماه در منطقه ازگل کلید خورد.
تا چون مه آبان بنباشد مه آذار تا چون گل سوری بنباشد گل نسرین
هفت رخشان مه آبان بهم آیند چه باک که سعود از مه آبان به خراسان یابم
ابر آبستن به آبان می‌شود کژدم اندر لانه پنهان می‌شود
بمیر امر شه آمد که اندران سامان رود چو ابر به آبان و باد در آذر
این کتاب ۱۴ آبان ۱۳۹۴ در سالن همایش‌های پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی قم رونمایی شد، تصحیح کتاب به درخواست آیت الله زنجانی آغاز شده بود.
پرویز اسکندرپور خرمی، پژوهشگر و مدرس هنر و طراح و ناظر کیفی و هنری ستاد بازسازی عتبات عالیات، در ۲ آبان ۱۳۹۹ بر اثر بیماری کرونا درگذشت.
وز حسرت دود مطبخ خوانت چشمی است پر آب ابر آبان را
کجا لشکر کشد خسرو به ماه آذر و آبان چو فروردین شود آبان و چون نیسان شود آذر
به چالاکی به بید انجیر منگر در مه نیسان بدان افتادگی بنگر که بینی ماه آبانش
در هر روش و راه خواه اندک خواه بسیار، سست تا استوار؛ آشکارا و نهان؛ با فروغ دیده و چراغ دوده صفائی کنکاش و سگالش پیوند، و بی دستوری و دانست وی اندیشه و پیشه هیچگونه بالش و مالش و آشتی و چالش مفرمای کاری که بر آنت فرمان انجام بخشد، بی سوادی بوک و مگر و پوزش اکنون و یکدم دیگر آرایش پایان و پیرایش سامان انگیز. ماه آبان است و هر که بینی اندیشه خرما و بار و سرو کار خویش را چار اسبه به گرمه شتابان، پیداست همراه سرکار صفائی رخت بدانجا خواهی افکند و تخت خواهی زد و سخت خواهی ستاد، تا بار درختان بریده گردد و به انبار کشیده و نهاد آرمیده.