اردوکشی

خطر سهمناک تری در راه بود. کارتاژها، که حکومت سجستا از آن‌ها تقاضای مداخله نظامی کرده بود، از اولین اردوکشی خود در ۴۰۹ قبل از میلاد که به تصرف سلینوس و هایمرا انجامید، خرسند بودند.اما در دومین لشکر کشی در ۴۰۶ قبل از میلاد این آگریجنتوبودکه باید در معرض راستای اولین ضربت حمله قرار گیرد.

اردوکشی ناخدا پری مأموریت دیپلماسی و نظامی در دوره باکوماتسو در ژاپن بود که در دو سفر جداگانه توسط نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا به فرماندهی متیو سی. پری در سال‌های ۱۸۵۳–۵۴ میلادی انجام شد.

اردوکشی به سامسات از رویدادهای نخستین جنگ صلیبی بود که در نزدیکی سامسات به وقوع پیوست. در این اردوکشی بالدوین یکم تلاش کرد تا با تصرف سامسات مسیر ارتباطی ادسا به انطاکیه را امن ساخته و خطر ترکان سامسات که توسط امیر بالدوک فرماندهی می‌شدند را برطرف سازد. هرچند این اردوکشی با شکست روبرو شد ولی به علت جلوگیری از ادامه تاخت و تازهای ترکان به سوی شهر ادسا، توانست اعتبار خوبی برای بالدوین در نزد مردم ادسا فراهم آورد.

آناباسیس روایت‌گر اردوکشی کورش کوچک[الف] علیه برادرش اردشیر دوم با امید تسخیر تخت شاهنشاهی هخامنشی برای خودش، عقب‌نشینی «ده هزار» مزدور یونانی ارتش کورش از بابل تا دریای سیاه پس از کشته شدن او، و در نهایت بازگشت ایشان به غرب آسیای صغیر است. نگارندهٔ این اثر، گزنفون، همراه این نیرو بود و شاهد عینی وقایعی بود که شرحشان در آناباسیس رفته‌است.

در همین بازه زمانی نمایندگانی از سوی فردیناند یکم نیز به سوی ایران رهسپار شدند اما هیچگاه موفق به اتمام مأموریت نگردیدند. سفرای دیگری در سال‌های بعد (۹۱۰ و ۹۱۱) به ایران فرستاده شدند. پس از این مبادلات جنگ طولانی مدت صفویان و عثمانی (۱۵۵۵–۱۵۳۲) روی داد. از آن زمان به محض اردوکشی عثمانیان به اروپا ایرانیان با حمله به مرزهای شرقی سلطان عثمانی را وادار به بازگشت سریع به استانبول می‌کردند.

شاهان صفوی و قاجار برای تضعیف عنصر در حال رشد کردی، بارها بدان اردوکشی تنبیهی کردند، جمعیت امارت مکری را قتل‌عام کردند، هزاران کرد را از منطقه غرب دریاچه جابجا کردند و قبایل ترک افشار و قره‌پاپاخ را در آن اسکان دادند.

تجاوز روس‌ها از روزهای ۲۸ و ۲۹ آذر ۱۲۹۰ (برابر با ۲۰ و ۲۱ دسامبر ۱۹۱۱) با اردوکشی قزاق‌های روس به سه شهر تبریز، رشت و انزلی شروع شد. هر چند اقدامات روس‌ها در تبریز از دو شهر دیگر شدیدتر بود.

خواجه الیاس یا الیاس خواجه والی تیموریان در قم بود. در سال ۸۲۴ هجری که شاهرخ تیموری از اردوکشی به آذربایجان بازمی‌گشت، خواجه الیاس را به ولایت قم نهاد و ارتش قدرتمندی در اختیار او قرار داد. خواجه الیاس شهر قم را به مرکزیت ناحیه جبال درآورد. او بسیاری از شورش‌ها و تهاجمات علیه دودمان گورکانی را سرکوب نمود و به علت دوری هرات، پایتخت شاهرخ، از مناطق غربی قلمروش، نفوذ و قدرت الیاس اهمیت دوچندانی یافت. از جمله دشمنان و رقیبان الیاس در این دوره، حاکمان لر کوچک، ملک کیومرث یکم، قره قویونلوها و… بودند.

در سال ۹۴۱ روس‌ها حملهٔ ناموفقی به بیزانس داشتند که با پیمان صلح خاتمه یافت. در این دوره ایگور یکم، رهبری روس‌ها را در دست داشت. او تصمیم گرفت با نیروهایی که در این جنگ استفاده نشدند، جنگ دیگری را آغاز کند. به نظر واسیلی بارتلد خود ایگور در این اردوکشی حضور نیافت زیرا منابع از کشته شدن سردستهٔ روس‌ها نوشته‌اند، در حالی که ایگور پس از آن در دیگر منابع حضور دارد.

اردوکشی به سند یکی از آخرین عملیات‌های نظامی نادرشاه در جریان حمله او به هند بود. نادر پس از پیروزی خود در برابر امپراتوری گورکانی، تمام مناطقِ غرب رود سند را به شاهنشاهی ایران ضمیمه کرد. او در مسیر بازگشت به ایران، تمام فرمانروایان مناطق فتح شده را به حضور خود فراخواند و آن‌ها نیز با هدایای بسیار به پیشواز او آمدند؛ همه به جز خدایارخان، فرمانروای منطقه سند.