ابر و باد

وز برای آنکه ماهی بی‌نمک ندهد مزه ابر و باد آنک نمک‌ها پیش خوان افشانده‌اند

تا ابر و باد تیره و گل خاک روشن است تا جام آب خشک و شراب آتش تراست

و چون از سیر دریاها پرداختی چشمی بگشای و به عالم هوا نظری افکن از ابر و باد و باران و برف و تگرگ و رعد و برق و صاعقه و شهب و ببین که ابر، که جسمی است خفیف، چگونه آب ثقیل را برمی دارد و محافظت می کند و بر شهرها و دریاها و بیابانها عبور می کند، به نوعی که قطره ای از آن نمی ریزد تا به محلی که مأمور شده است در آنجا می ایستد و آب را قطره قطره پی در پی بر آنجا می افکند، به نوعی که قطره ای به قطره دیگر نمی خورد تا به زمین رسند و اگر سواد هوشت گشوده، باشد در هر قطره خواهی دید که به قلم الهی و خط خداوندی نوشته که «این روزی فلان حیوان یا نصیب فلان مکان است».

(ابر و باد و مه و خورشید و فلک همگی جز عناصر و پدیده‌های طبیعت هستند)

ابر و باد و مه و خورشید و فلک درکارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

غیرت صمصام جان انجام است اول صبر را از راه بردارد تا عاشق ناصبور شود و ازولایت خود دور شود چون ابر و باد در تک و پوی آید و چون مرگ و رزق درجست و جوی آید و می‌گوید:

بپاسخ چنین گفت جوشنده را همان ابر و باد خروشنده را

ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

چنانکه خاطر من شکر نعمت توکند درخت تازه کند شکر ابر و باد شمال

هر زمان بستان و صحرا را به نیرنگ ابر و باد رنگ دیگرگون فزاید نقش دیگر سان کند

به باغ و راغ مگر ابر و باد داشته‌اند به توده عنبر ناب و به رشته درِّ خوشاب