آسمانه

آسمانها پرتوی از نور رایت برده‌اند نام او خورشید و ماه عالم آرا کرده‌اند

آسمانها بندهٔ ماه وی‌اند شرق و مغرب جمله نانخواه وی‌اند

آسمانها را در آن دادی محل جل شأن ربنا عزوجل

چون سحرگرد نفس بر آسمانها برده‌ایم بی‌طنابی خیمهٔ ما ناکجا برداشته‌ست

ابتدا با امید، عشق، زیبایی و نگاهی عرفانی به اطراف دارد. در قسمت‌های ابتدایی سخن از " آسمانها آبی /پر مرغان صداقت آبی "می‌شود. طوری که مخاطب در فضایی قرار می‌گیرد که احساس می‌کند با وجود "تلخی سرد کدورت" و حتی "ابر خاکستری بی باران " شاعر با چشمانی که "چشمه زاینده اشک" می‌باشند، با این حال "خواب پروانه شدن می‌بیند "

آسمانهٔ تخت، سایه‌بانی معمولاً پارچه‌ای است که بر بالای تختگاه‌های شاهان و بر بالای برخی تابوت‌های قدیسان ساخته می‌شد.

محمد در مرحله دوم سفرش، در آسمانهای مختلف دوباره با ابراهیم خلیل و موسی و عیسی در میان عده‌ای زیاد از انبیاء برخورد می‌کند که همگی آماده برای نماز بودند که به همراه محمد بن عبدالله نماز اقامه می‌شود.

نام شاه لولاک از قسمتی از حدیث قدسی «لولاک لما خلقت الافلاک» برگرفته شده‌است. به گفته علمای دینی در این حدیث خداوند به محمد می‌گوید که «اگر به خاطر تو نبود آسمانها و زمین را نمی‌آفریدم».

وَ ما قَدَرُوا اللَّهَ حَقَّ قَدْرِهِ بندانستند چندی و چونی اللَّه، وَ الْأَرْضُ جَمِیعاً قَبْضَتُهُ یَوْمَ الْقِیامَةِ و زمینها همه بدست گرفته او روز رستاخیز، وَ السَّماواتُ مَطْوِیَّاتٌ بِیَمِینِهِ و آسمانها در نوشته در راست دست او، سُبْحانَهُ وَ تَعالی‌ عَمَّا یُشْرِکُونَ (۶۷) پاکی او را و برتری از ان انبازان که با او میگیرند.

همی پیچید سر را بر بهانه گهی دیدی زمین گه آسمانه

خدا خالق همه چیز است و در کتاب مقدس گزارش معتبری از کار خلقتش را آشکار نموده‌است. خداوند در شش روز «آسمانها و زمین» و همه موجودات زنده بر روی زمین را آفرید و در روز هفتم هفته آسود. بدینسان او روز سَبْت را به عنوان یادبود همیشگی از کار خلقت بنیان نهاد. اولین مرد و زن به عنوان شاهکار خلقت شبیه خدا خلق گردیدند و تسلط بر دنیا به آنان واگذار شد و با مسئولیت عهده‌دار مراقبت از آن شدند. وقتی کار خلقت دنیا به اتمام رسید «بسیار نیکو» بود و جلال خدا را اعلان می‌کرد.

«آیا کسانی که کفر ورزیدند ندانستند که آسمانها و زمین هر دو به هم پیوسته بودند، و ما آن دو را از هم جدا ساختیم»

آسمانه بر آسمان بردند آسمان ماند و آسمانه نماند

در فضای داخلی گنبدخانه، فضایی مستطیل شکل یا آسمانه با سقفی تیرپوش و مسطح قرار دارد. زیر سقف چوبی نقاشی و خوشنویسی با خط نستعلیق دیده می‌شود؛ که کار استاد محمود نجار و استاد یوسف خوانساری است.

خاکستریست غبرا، دودیست آسمانها دنیاست گلخن امّا، گلزار می نماید

أَ لَمْ تَعْلَمْ و نمیدانی ای آدمی! أَنَّ اللَّهَ لَهُ مُلْکُ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ که اللَّه راست پادشاهی آسمانها و زمین وَ ما لَکُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ و نیست شما را جز از اللَّه مِنْ وَلِیٍّ وَ لا نَصِیرٍ یاری و نه کارسازی و خداوندی.

قوله تعالی: لِلَّهِ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ ملکا و ابداعا، و خلقا و اختراعا، اوجدهم من العدم، فملکهم ملک عزة و اقتدار، لا ملک استفادة و اکتساب، یفعل فیهم ما یشاء و یحکم ما یرید. میگوید هر چه در آسمانهاست و در زمینها، همه ملک خدای است، ملک ایجاد و عزت، نه ملک اکتساب و وراثت، آن ملک آدمیانست که بحکم بیع و هبت یا باکتساب و وراثت حاصل شد، لا جرم آن حکم که ملک ایشان را درست کرد، هم آن حکم حق مملوک بر ایشان واجب کرد، و ملک خدای از نیست هست کردن است، و پس نبود آفریدن و از آغاز نوساختن، پس ملک وی بملک کس ماننده نیست، و کس را بروی در آن حکم نیست، و آنچه کند در آفریده خود بحجت خداوندی خود، از وی داد است و ستم نیست. بیداد آن باشد که کسی کاری کند که آن کار آن کس را نرسد، و اللَّه را رسد هر چه کند بحجت آفریدگاری و کردگاری و پادشاهی، جل سلطانه و عظم شأنه و عز کبریاؤه و حقت کلمته و علت عن درک العقول حقیقته.

به‌عنوان مثال، پیرزنی، دخترک ربوده شده‌ای را، با نقل داستان پسوخه و کوپیدو [عاشقان معروف در اساطیر روم، مثل: لیلی و مجنون ایرانی]، دلداری می‌دهد و برای دخترک تعریف می‌کند که چگونه کوپیدو که پسر ونوس بود، شیفتهٔ دختر زیبایی به نام پسوخه گردید و تمام شادی‌ها به جز لذت دیدار خویش را، به وی داد، حسادت بی رحمانهٔ مادرش را برانگیخت، و سرانجام همه چیز در آسمانها، پایانی خوش یافت.

سقف یا آسمانه به سطح بالایی یک اتاق یا یک سازه گویند. در ساختمان‌های یک طبقه سقف برای محافظت از نور آفتاب، برودت، باران و برف و در ساختمان‌های چند طبقه علاوه بر این کار برای جداسازی طبقات از یکدیگر استفاده می‌شود به گونه‌ای که سقف یکی زمین دیگری محسوب می‌شود. در مناطق سردسیر ارتفاع سقف تا کف معمولاً کم می‌باشد تا محل راحتتر گرم شود و در مناطق گرمسیر به خاطر جریان داشتن هوا عموماً ارتفاع سقف زیادتر می‌باشد.

در دوره‌های بعد، در معماری ساختمان‌های مذهبی و غیره، آسمانه‌های تخت را از جنس‌های سفت و حتی بتنی نیز می‌ساختند. آسمانه‌های سفت که بر بالای محراب‌های کلیساها قرار می‌گیرند را «آسمانه محراب» می‌نامند.