آناً

و قیل: حم» اسم القرآن، ای هذا القرآن تَنْزِیلٌ مِنَ الرَّحْمنِ الرَّحِیمِ ثمّ فسر فقال: کِتابٌ فُصِّلَتْ آیاتُهُ بالامر و النهی و الحلال و الحرام و الوعد و الوعید و قیل: فصّلت آیاته بفواصل فصاحت و بلاغة و اعجاز و قیل: فُصِّلَتْ آیاتُهُ ای انزلت متفرّقة. قُرْآناً عَرَبِیًّا بلسان العرب، لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ العربیّة، و قرآنا نصب علی المدح. و قیل: علی التمییز. و قیل: نصب علی الحال.

إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا، ما کردیم قرآنی تازی، لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ (۳) تا مگر شما دریابید.

وَ کَذلِکَ أَوْحَیْنا إِلَیْکَ قُرْآناً عَرَبِیًّا ای کما اوحینا الی الانبیاء قبلک کتبا بلغات اممهم، اوحینا الیک قرآنا عربیا، بلغة قومک لیفهموا ما فیه.

چنان که جای دیگر گفت: کَذلِکَ لِنُثَبِّتَ بِهِ فُؤادَکَ وَ رَتَّلْناهُ تَرْتِیلًا جای دیگر گفت وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ عَلی‌ مُکْثٍ نه چون توریت موسی که بیکبار از آسمان فرود آمد. گویند هفتاد شتروار بود، و یک جزو از آن بیکسال بر می خواندند، و در همه بنی اسرائیل هیچ کس همه توریت برنخواند، مگر چهار کس: موسی عمران و یوشع بن نون، و عزیز و عیسی علیهم السلام. پس از این جهت توریت و انجیل را أنزّل، گفت و نزّل، نگفت. معنی دیگر گفته‌اند که. نزّل، قرآن را گفت از بهر آنکه این بناء مبالغت است و حکم قرآن مؤبّد است تا لا جرم باین لفظ مخصوص گشت، و حکم توریت و انجیل مؤبّد نیست، ازین جهت ببناء مبالغه نگفت.

«وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ» سبب نزول این آیت آن بود که قریش بهم آمدند، گفتند یا محمد: ان سرّک ان نتبعک فسیر لنا جبال مکة بالقرآن، اگر میخواهی که ترا پس رو باشیم و بتو ایمان آریم این کوه‌های مکه باین قرآن روان گردان، از جای خویش ببر تا زمین مکه بر ما فراخ شود و چشمه‌های آب روان پدید آر تا کشت زار کنیم و درخت نشانیم که تو بر خدای خویش نه کم از داود پیغامبری که اللَّه تعالی کوه‌ها مسخر او کرد تا با وی تسبیح می‌کرد، و همچنین باد ما را مسخر کن تا مرکب ما شود ازینجا تا بشام از بهر تجارت و قضاء حاجت که نه تو بر خداوند خویش کم از سلیمان پیغامبری که باد وی را مسخر بود، و نیز جدّ خویش را قصی از بهر ما زنده گردان یا آن کس که میخواهیم ازین مردگان تا از وی پرسیم که آنچ تو آوردی حق است یا باطل چون ایشان بر مصطفی (ص) اقتراح این آیات کردند، رب العالمین بجواب ایشان این آیت فرستاد: «وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً» ای و لو انّ کتابا، «سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتی‌» جواب لو محذوف است یعنی لکان هذا القرآن، ای لو سیرت جبال لقراءة کتاب لکان هذا القرآن اذ لیس فی کتب اللَّه ما یجمع من الحکم و الدّلایل و الشواهد و البیّنات ما یجمعه القرآن معنی آنست که اگر هرگز کوهی روان کردندی بقراءت کتابی یا بوی مرده زنده گردانیدندی این قرآن بودی، «بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِیعاً» ای هذا و امثاله یفعله اللَّه القادر الّذی له کلّ الامر و لیس لاحد ان یقترح علیه آیة. و قیل تقدیر الآیة «وَ لَوْ أَنَّ قُرْآناً سُیِّرَتْ بِهِ الْجِبالُ أَوْ قُطِّعَتْ بِهِ الْأَرْضُ أَوْ کُلِّمَ بِهِ الْمَوْتی‌» لما آمنوا هذا کقوله «وَ لَوْ أَنَّنا نَزَّلْنا إِلَیْهِمُ الْمَلائِکَةَ» الآیة... ثمّ قال: «بَلْ لِلَّهِ الْأَمْرُ جَمِیعاً» ای هو المالک لجمیع الامور یفعل ما یشاء، «أَ فَلَمْ یَیْأَسِ الَّذِینَ آمَنُوا» قال ابن عباس أ فلم یعلم الّذین آمنوا، و الیأس بمعنی العلم لغة نخع و قیل لغة هوازن، و انشد:

این کاف و میم در «یأتکم» خطاب با جن و انس است، و کاف و میم در «منکم» خطاب با انس است خاصة، و روا باشد که رسول جن رسول رسول انس باشد، چنان که آنجا گفت: «وَ إِذْ صَرَفْنا إِلَیْکَ نَفَراً مِنَ الْجِنِّ» الایة. و سمی اللَّه عز و جل رسل عیسی رسله، فقال تعالی: إِذْ أَرْسَلْنا إِلَیْهِمُ اثْنَیْنِ فَکَذَّبُوهُما. ابن عباس گفت: رسل الجن هم الذین استمعوا القرآن، و ابلغوه قومهم، یعنی الذین «فَقالُوا إِنَّا سَمِعْنا قُرْآناً عَجَباً»، فهم بمعنی الرسل.

إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا، ای بیناه و انزلناه علی لغة العرب. و قیل وصفناه و سمیناه کقوله: ما جَعَلَ اللَّهُ مِنْ بَحِیرَةٍ وَ جَعَلُوا الْمَلائِکَةَ الَّذِینَ هُمْ عِبادُ الرَّحْمنِ إِناثاً، الَّذِینَ جَعَلُوا الْقُرْآنَ عِضِینَ، أَ جَعَلْتُمْ سِقایَةَ الْحاجِّ، کلها بمعنی الوصف و التسمیة و یستحیل ان یکون بمنی الخلق، لَعَلَّکُمْ تَعْقِلُونَ. لکی تفهموا معانیه و ما شرع لکم فیه. وَ إِنَّهُ، یعنی القرآن، فِی أُمِّ الْکِتابِ، ای فی اللوح المحفوظ، کقوله: بَلْ هُوَ قُرْآنٌ مَجِیدٌ فِی لَوْحٍ مَحْفُوظٍ ای: القرآن نسخ من اللوح المحفوظ الذی عند اللَّه. قال ابن عباس: ان اول ما خلق اللَّه القلم، فامره ان یکتب ما یرید ان یخلق بالکتاب عنده ثم قرأ: وَ إِنَّهُ فِی أُمِّ الْکِتابِ لَدَیْنا لَعَلِیٌّ حَکِیمٌ ای علیّ الشأن رفیع الذکر، محکم من التناقض و الاختلاف، تقدیر الایة، «و انه لعلی حکیم فی ام الکتاب لدینا».

ثمّ عاد الی وصف الذکر فقال: وَ لَوْ جَعَلْناهُ قُرْآناً أَعْجَمِیًّا ای لو جعلنا هذا الکتاب الذی تقرءه علی الناس قرآنا اعجمیا بغیر لغة العرب لَقالُوا لَوْ لا فُصِّلَتْ آیاتُهُ ای هلّا بیّنت آیاته بالعربیة حتی نفهمها من غیر ترجمان أَعْجَمِیٌّ وَ عَرَبِیٌّ یعنی: اکتاب اعجمیّ و رسول عربیّ؟ و هذا استفهام علی وجه الانکار ای انهم کانوا یقولون المنزل علیه عربیّ و المنزل اعجمیّ. الاعجمیّ و الاعجم الذی لا یفصح و ان کان عربیا، و العجمیّ الذی ولدته العجم و ان کان فصیحا. و الاعرابیّ هو الذی یفصح و ان کان ولدته العجم، و العربیّ الذی ولدته العرب و ان کان لم یفصح.

شعر را توسط علاء به شاه رساند و عفو او را گرفت و آن سید جلیل القدر که مهندس سید احمد رضوی باشد، به محض آن که پا از ایران خارج گذاشت، در فرودگاه آتن که هواپیما برای سوخت‌گیری نشسته بود، به مخبرین جراید گفت: ایران باید جمهوری شود و هنوز طنین این صدا از رادیوهای خارجی در گوش مردم ایران بود که اتومبیل مهندس رضوی در حوالی مرز فرانسه و بلژیک به تیر چراغ برق _ با یک درخت _ درست نمی‌دانم، تصادف کرد و مهندس آناً در گذشت و جسد او را آوردند و در پرلاشز کنار قبر صادق هدایت دفن کردند، در واقع او نیز جزء اولین‌ها بود که قدرت مطلقه بعد از کودتا را زیر سؤال قرار داد.

«وَ قُرْآناً فَرَقْناهُ» و قرآنی که آن را پراکنده فرستادیم، «لِتَقْرَأَهُ عَلَی النَّاسِ» تا بر مردمانی خوانی آن را، «عَلی‌ مُکْثٍ» بر درنگی، «وَ نَزَّلْناهُ تَنْزِیلًا (۱۰۶)» و فرو فرستادیم آن را فرو فرستادنی.

فیلم کنایات مکرری به روحیه مدرنیزاسیون آمرانه شاه و روند نوسازی سطحی او دارد. کارگردان که از مشکل‌دار بودن موضوع آگاه بود و امکان توقیف فیلم را می‌داد، از مجموعه بازیگران فیلمهای صمدآقا استفاده کرد و با دادن ظاهری کمیک آن را به اکران رسانید. ابراهیم گلستان ایده تهیه فیلم را پس از پیشنهاد همکاری از طرف پرویز صیاد با او مطرح می‌کند که صیاد «آناً» منظور او را متوجه می‌شود. افزون بر آن فرخ غفاری نیز پیش از ساخت فیلم از جنبه انتقادی این فیلم مطلع می‌شود و قول سکوت می‌دهد. گلستان مانع از نمایش این فیلم در دربار پیش از اکران عمومی آن می‌شود. تا این که سرانجام پس از دو هفته به دنبال اکران در دربار از پرده پایین آمد

قوله عز و جل: «کهیعص» در بعضی تفسیرها آورده‌اند که رب العزة این حروف تهجی در اوایل سور بدان فرستاده است تا خلق را دلالت کند بر مدت بقاء اسلام، یعنی که این حروف بحساب جمل بر گیرند بی‌تکرار چندان که بر آید روزگار اسلام و بقاء این امت چندان باشد و این مدت ششصد و نود و سه سالست چون این مدت بسر آید قیامت برخیزد و رستاخیز پدید آید، و این قول بنزدیک اهل تحقیق ضعیف است از سه وجه: یکی آنکه این دعوی علم قیامتست و علم قیامت نزدیک خلق نیست، اللَّه تعالی میگوید: «قُلْ إِنَّما عِلْمُها عِنْدَ اللَّهِ». دیگر وجه آنست که عرب هرگز حساب جمل نشناخته‌اند و عادت ایشان نبوده، یقول اللَّه تعالی: «إِنَّا جَعَلْناهُ قُرْآناً عَرَبِیًّا».

«اله» مسلماً با אֱלָהָא یکی‌است و شکل گسترش‌یافته مؤلفه «اِل/ایل» است که در زبان‌های سامی رایج است. زبان‌شناسان تاریخی عرب به‌طور مفصل در مورد ریشه و معنی کلمات «اله» و «الله» بحث کرده‌اند. مکتب نحوی بصره ارتباط مستقیمی بین اله و الله نمی‌بیند، به دلیل اینکه الله یا آناً ساخته شده (مرتجل) یا «لاه» از ریشه «ل-ی-ه» است که حرف تعریف «ال» به آن چسبیده است. برخی الله را وام‌واژه‌ای عبری یا سریانی دانسته‌اند، ولی اغلب اسم خاص «الله» برگرفته از الإله در نظر گرفته‌اند و سعی کرده‌اند اله را به ریشه‌ای سه‌حرفی (ثلاثی) ربط دهند. حدود ده صورت اشتقاق پیشنهاد شدند از ریشه‌های زیر: