آرایش جهان

آرایش جهانی و آسایش بشر سرمایه حیاتی و پیرایه حیا

آشوب عقل و جانی، آرایش جهانی چون ماه آسمانی، ای آسمان زمینت

همچو فانی بنده شاهم کز آرایش جهان چو نموداری‌ست از باغ جهان‌آرای او

معنی آنست که ربّ العالمین جلّ جلاله نظام کار عالم و آرایش جهان و صلاح کار خلق و معاش بندگان و استقامت ایشان در هفت گروه بسته. چون این هفت گروه بر سنن صواب و بر استقامت روند و در شرایع دین و امر معروف و نهی منکر متفق باشند و دل با خدا و با خلق راست دارند و مخالفت بخود راه ندهند ربّ العالمین ببرکت همت راست و استقامت رای ایشان از آسمان باران رحمت فرستد و از زمین نبات و نعمت رویاند و درهای خیر و راحت بر خلق گشاید و بلاها و فتنها بگرداند، اوّل پادشاهانند که بندگان خدای را نگهبانند و خلق در امان و زینهار ایشانند، السّلطان ظلّ اللَّه فی الارض یأوی الیه کلّ مظلوم. دیگر وزیرانند که کار مملکت پادشاه راست می‌دارند و بر سنن صواب می‌رانند، ان نسی ذکره و ان ذکر اعانه، لفظ خبرست. سوم نوّاب ایشانند در اطراف عالم تا از احوال خلق ایشان را خبر می‌دهند و ضعیفان و مظلومان را در گوشه‌ها باز میجویند و اگر در همه عالم گوسفندی گرگن در گوشه‌ای بماند که آن را روغن نمالند و شفقت نبرند نخست ان نوّاب بآن گرفتار شوند، پس وزراء پس ملوک چهارم قاضیانند که حقوق خلق بر خلق نگاه می‌دارند و دستهای متغلبان و متمرّدان بقوت و عدل پادشاه از ضعفا کوتاه می‌دارند. پنجم گواهان عدولند که بگفتار و گواهی ایشان حق از باطل جدا می‌کنند و حق بمستحق می‌رسانند، و فی الخبر: اکرموا الشّهود فانّ اللَّه یستخرج بهم الحقوق و یدفع بهم الظّلم.

مینای دل به ذوق خیالی شکسته‌ام آرایش جهان پریزاد می‌کنم

هم اکنون باز نقاش طبیعی خامه بر گیرد ز نقش عالم آرایش جهان زیب دگر گیرد

ای کلک نقشبند تو آرایش جهان وی لفظ دلگشای تو آسایش جنان

همانا زحق نبود جز او خواهش جهان چو جولان دهد سمند بر آرایش جهان

کوی او گلشنی است کز خوبی کرده آرایش جهان خوارش

همیشه تا بود آرایش جهان از مهر کتان ز تابش مه تا که هست در نقصان