آب چشم

تونل کوهرنگ ۲: طراحی و اجرای سد انحرافی و تونل دوم کوهرنگ به وسیلهٔ «مهندسان مشاور سوگرا» انجام‌گرفت و از این سیستم در سال ۱۳۶۴ خورشیدی بهره‌برداری شد. از سال ۱۳۶۶ خورشیدی با پایان یافتن ساختمان سد و تونل ماربران و انتقال ۱۱۵ میلیون متر مکعب آب چشمه‌های ماربران و کلنچین به پشت این سد، سد و تونل دوم کوهرنگ سالانه به‌طور میانگین حدود ۲۵۵ میلیون متر مکعب آب را به مخزن سد زاینده‌رود انتقال می‌دهند.

همچو دیو از وی فرشته می‌گریخت بهر نانی چند آب چشم ریخت

چون جهان را بیم طوفان است ز آب چشم من رخت هستی گر توانم، زین جهان بیرون کشم

در ورودیه مسجد یک حوضچه دایره‌ای شکل قرار دارد که آب چشمه روستا از طریق کانالی به آن می‌ریزد. این مسجد دارای دو مناره زیبا به ارتفاع ۶ متر می‌باشد و همچنین دارای محرابی مشرف به روستا است.

یکدم مباش از آنکه دو دم پیش نیست عمر بی حسرت و ندامت و بی آب چشم و آه

سقف یک ۱۶ ضلعی است با تزئینات مقرنس (استالاگمیتی) است و توسط پنجره‌هایی که بر روی گنبد نصب شده‌اند و نوری که بر روی آب چشمه کف منعکس می‌شود، روشن می‌شود. سقف تالار دو خواهر نیز بسیار شگفت‌انگیز است و از بیش از ۵۰۰۰ خانه لانه زنبوری ساخته شده‌است.

ربع از دلم پر خون کنم اطلال را جیحون کنم خاک دمن گلگون کنم از آب چشم خویشتن

ز مژگان آب چشمم می زند جوش که دریا را نشاید کرد خس پوش

برای آبگیری معمولاً آب جاری در کوهستان و دشت‌ها را به آب‌انبارها هدایت می‌کردند. این آب‌ها با حوضچه‌های شنی ساکن و تصفیه شده و سپس وارد مخزن می‌شدند. این ترتیب البته در تمامی آب‌انبارها صادق نیست. برای مثال در آب‌انبارهای کاشان که از آب چشمه‌های فین استفاده می‌شده‌است. استرابون جفرافی‌دان یونانی می‌نویسد: «ایرانیان در آب جاری استحمام نمی‌کنند، در آن لاشه و مردار نمی‌اندازند و عموماً آنچه ناپاک است در آن نمی‌ریزند.»

آن خسرو شیرین دهن خندد به آب چشم من چون ابر گرید در چمن گل های خندان پرورد

نرگس و گل شدم که نگشایم جز به باد و به آب چشم و دهن

فتاده ناقه در غرقاب از آب چشم مهجوران و فوق النوقِ خیماتٌ و فِی الخیمات مَعشوقِ

آبی که می‌آشامیم، کلریزه است. این آب زیان‌آور است و مزه آن نیز ناخوشایندتر از مزه آب چشمه‌است. آب ضدعفونی شده با ازون، عاری از هر گونه باکتری زیان‌آور است و مزه آن نیز خوشایندتر است.

از آب این چشمه، جهت آبیاری نخلستان و استحمام استفاده می‌شود. آب چشمه گنو از دسته آبهای گوگردی خیلی گرم، کلر و سولفات، کلسیک گوگردی محسوب می‌شود.

آرامگاه خواجوی کرمانی در شمال شیراز، در دامنه کوه صبوی و در ابتدای جاده شیراز - اصفهان، در تنگ الله اکبر قرار گرفته‌است. قبر وی مشرف بر دروازه قرآن می‌باشد. آب چشمه رکناباد نیز از کنار مقبره خواجو می‌گذرد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۵ شمسی با اعتبارات اداره فرهنگ فارس ساخته شد. بنای آرامگاه خواجوی کرمانی به شماره ۹۱۶ در فهرست آثار تاریخی به ثبت رسید.

حتی برای یک پیاده‌روی چندساعته در جنگل هم با خودتان قمقمه آب ببرید،روی آب چشمه‌ها و برکه‌های جنگل حساب باز نکنید.

زانکه چون لعل بدخشانیست او را روی و لب زآب چشمم روی چون لعل بدخشانی کند

وسعت هر باغ بستگی به حجم و مقدار آب موجود برای آبیاری آن دارد. باغ‌های شهرهای خشک و کویری به علت گرمی هوا در تابستان، همواره اهمیت خاصی داشته‌اند که از آن جمله باغ‌های کاشان را می‌توان نام برد. باغ فین کاشان که از باغ‌های معروف دوره صفویه، زندیه، قاجاریه و هم‌چنین زمان ما است به علت وفور آب چشمه سلیمانی و حوض و استخر و فواره‌های فراوان و درختان کهنسال و عمارت‌های تاریخی، همواره جزو معرف‌ترین و پرجاذبه‌ترین باغ‌های کشور ما بوده‌است.

با ساربان بگویید احوال آب چشمم تا بر شتر نبندد محمل به روز باران

آبشار غسلگه قبلاً دارای حوضچه‌ای به مساحت ۳۰ متر مربع در پایین بود. معمولاً هرسال تا اواسط تابستان دوام می‌آورد و پس از آن از جریان می‌افتد. اما آب چشمه‌ای که در کنار حوضچه واقع است، تقریبآ در تمام فصول جاری است.