اخکوک

معنی کلمه اخکوک در لغت نامه دهخدا

اخکوک. [ اَ ] ( اِ ) معنی آنرا زردآلوی نارسیده گفته اند و بیت ذیل را شاهد آورده اند :
ز پیروزه و از زمرد مگر
نمایند اخکوک نارس ببر.اسدی.اگر این معنی درست است نارس حشو قبیح است ولی معنی درست نیست. واخکوک هر میوه ایست سبز و نارس. چغاله و نارسیده هرمیوه. هر میوه نارسیده : المسلاخ و الخضیره ؛ آنکه [ نخلی که ] اخکوکش فروریزد. ( السامی فی الاسامی ). قَلب ؛سرخ شدن اخکوک خرما یعنی غوره آن.
- امثال :
عرب اخکوک ندیده ؛در مورد کسی گویند که نسبت به طعام یا هر چیز دیگر حریص و ولوع باشد.

معنی کلمه اخکوک در فرهنگ عمید

میوۀ سبز و نارس، به ویژه زردالو، چغاله.

معنی کلمه اخکوک در فرهنگ فارسی

میوه نارس، میوه سبزنارسیده، بخصوص زرد آلوی نارس، چغاله، اخکوش و اخکوکش نیزگفته شده
( اسم ) زردالوی نارس ( این کلمه بیشتر در خراسان بخصوص مشهد متداول است )

جملاتی از کاربرد کلمه اخکوک

بر مثال تخم زردآلو که بکارند از ان سبزه و درخت و شاخ و برگ و شکوفه و اخکوک و زردآلو پدید آید یک تخم کشته باشند هزار تخم از آن جنس بعینه باز آید و پوست زردآلو و برگ و شاخ و درخت و بیخ که تخم در اول نداشت با خود افزونی بیارد و در هر یک از اینها خاصیتی که دردیگری نباشد و در پوست ذوقی و خاصیتی که در مغز نبود. و اول از ان تخم دهان را حظی بود و بس اکنون از ان ثمره و شجره هم دهان را حظی است بیش از آنک بود و هم چشم را از سبزه آن حظی است که «الخضره تزیدفی البصر» هم شم را از شکوفه آن حظی است که بوی خوش دارد. و هم دست را حظی است که از شاخ آن عصا سازد و هم‌پای راحظی است که از ان نعلین سازد. و بسیار خواص و فواید و منافع و مصالح دیگر در ان هست که در تخم نبود اگرچه در تخم تعبیه بود.
پس همچنین از تخم روح شجره تن پدید آمد و شاخهای نفس و صفات نفس پدید آمد و بر طرفی دیگر شاخهای دل و صفات دل پدید آمد و برگهای حواس ظاهری پیدا شد و بخهای قوای باطنی پدید آمد و شکوفه سر بشکفت و اخکوک خفی بیرون آمد و زردآلوی معرفت ظاهری شد.
اخکوک و نون کنجل وزردک اگررسید کارگر دمین کرخنه آقای پندری