آواکس

هدف اصلی از طراحی این موشک، جلوگیری از پرواز آواکس و سایر پرنده‌های پیش اخطار بود. هرچند که به راحتی می‌توانست به عنوان یک موشک ضد بالیستیک نیز بکار رود که افشای این موضوع، موجب تیره شدن روابط روسیه با ایالات متحده می‌گشت؛ زیرا دو طرف روسیه و ایالات متحده، پیمان منع تولید موشکهای ضد بالیستیک را امضا کرده بودند تا بدین وسیله از گسترش بی‌حد و حساب موشک‌های اس‌اس، به نوعی جلوگیری شود.

ترکیه، استرالیا و کره جنوبی هم از آواکس بوئینگ ۷۳۷ استفاده می‌کنند. این هواپیما برعکس ای-۲ و ای-۳ برای عملیات بر روی ناوهای هواپیمابر ساخته نشده‌است.

نخستین فروند از این هواپیمای آواکس که بر اساس هواپیمای ترابری و مسافربری بوئینگ ۷۰۷ ساخته شده، در مارس ۱۹۷۷ به نیروی هوایی آمریکا تحویل داده شد. از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۹۲ در خط تولید شرکت دفاع، فضا و امنیت بوئینگ قرار داشت و در مجموع ۶۸ فروند از آن ساخته شده و در خدمت نیروی هوایی کشورهای ایالات متحده، بریتانیا، فرانسه، عربستان سعودی و نیروهای ناتو قرار گرفته‌است. حکومت ایران اولین مشتری خارجی این هواپیما بود که در سال ۱۹۷۷ سفارش خرید هفت فروند از آن را داده بود اما با وقوع انقلاب ۱۳۵۷ این قرارداد لغو شد.

در سال ۱۹۵۸ سفارش ساخت اولین هواپیمای آواکس شوروی به گروه طراحی توپولف داده شد. این گروه برای ساخت این سامانه هواپیمای بمب‌افکن توپولف-۱۱۴ را انتخاب کرده و آن را با نام توپولف-۱۲۶ به یک هواپیمای هشدار سریع و کنترل هوایی تبدیل کردند. توپولف-۱۲۶ در سال ۱۹۸۴ با هواپیمای بریف آ-۵۰ جایگزین شد که هنوز هم هواپیمای آواکس اصلی نیروهای مسلح روسیه محسوب می‌شود.[نیازمند منبع]

این موشک تنها جهت نصب بر روی هواپیماهای سوخو-۳۵، سوخو-۳۷ و میگ-۳۱ طراحی شده‌است؛ هرچند گزارش‌هایی مبنی بر استفاده از این موشک دوربرد بر روی آواکس‌های ای-۵۰ نیز منتشر شده‌است.

نیروی هوایی ایالات متحده (۳۲ فروند)، ناتو (۱۸ فروند که یکی سقوط کرد)، نیروی هوایی بریتانیا (هفت فروند)، نیروی هوایی فرانسه (چهار فروند)، نیروهای نظامی عربستان سعودی (پنج فروند) و نیروهای دفاعی ژاپن از سامانه آواکس استفاده می‌کنند. ایران نیز در سال ۱۹۷۷ سفارش هفت فروند از این هواپیما را داده بود. کنگره آمریکا به دلیل احتمال دستیابی شوروی به تکنولوژی آنها و همچنین نبود متخصص لازم برای بهره‌برداری از آنان در ارتش ایران، مخالف فروش این هواپیما به ایران بود. که با وقوع انقلاب سفارش ایران لغو شد. اما در سال ۱۳۶۹ یک فروند آواکس مدل ایلیوشین ایل-۷۶ به رایگان همراه ده‌ها هواپیمای دیگر از عراق غنیمت گرفت.

ئی-۲ هاوکی ساخت شرکت گرومن رایج‌ترین و پراستفاده‌ترین هواپیمای آواکس دنیا است که تاکنون ۱۶۸ فروند از آن ساخته شده‌است. ای-۲ در سال ۱۹۶۵ وارد خدمت ارتش ایالات متحده شد و در کشورهای آمریکا، فرانسه، مکزیک، ژاپن، مصر و تایوان از آن استفاده می‌شود و در گذشته اسرائیل (تا سال ۱۹۹۹) و سنگاپور (تا سال ۲۰۱۲) هم آن را به کار می‌گرفتند. ئی-۲ یک هواپیمای دوموتوره توربوپراپ است و از ابتدا به عنوان هواپیمای آواکس طراحی و ساخته شد در حالی‌که ئی-۳ و بیشتر سامانه‌های آواکس با استفاده از طرح یک هواپیمای موجود نصب شده‌اند.