شب برات

معنی کلمه شب برات در فرهنگ معین

( ~ . بِ یا بَ ) [ فا - ع . ] شب پانزدهم شعبان .

معنی کلمه شب برات در دانشنامه اسلامی

[ویکی فقه] شب برات (نیز برائَت)، شب پانزدهم و به قولی چهاردهم ماه شعبان است.
برائت به معنی بیزاری و دور بودن، و بری الذمه شدن از دَین، و برات ـ مخفف آن و یا کلمه دیگری از همان اصل ـ سند و نوشته ای است که به کسی دهند تا به استناد آن، پول یا هر چیز دیگر را از دیگری بگیرد. در ادبیات به هر حواله یا وارد معنوی برات می گویند.
وجه تسمیه این شب به شب برات
وجه تسمیه این شب به شب برات نیز به قولی آن بوده است که «هر کس در آن عبادت کند و نیکی به جای آرد، بیزاری یابد از دوزخ». بدین ترتیب، در این شب، آمرزش یافتگان از مجازات تبرئه می شوند و به تعبیر مجازی، سند آزادی آنان از کیفر دوزخ صادر می شود. به قولی دیگر، شب برات، شب تعیین روزی افراد است و به تعبیر مجازی اسناد ارزاق آنان صادر، و به حکم الهی عمر و رزق هرکس معین می شود.
معادل شب برات در فارسی
اعتقاد به صدور برات ارزاق در این شب و اطلاق کلمه چک به برات در فارسی، سبب شده است آن را شب چک نیز بخوانند که معرّب آن لیلة الصک است.
معتقدین به شب قدر بودن شب برات
...

معنی کلمه شب برات در ویکی واژه

شب پانزدهم شعبان.

جملاتی از کاربرد کلمه شب برات

نک رمضان آمد و قدرست و عید وز تو رسیدست در آن شب برات
اگرچه زلف سیاه تو لیلة الاسراست مرا جز آن شب قدر و شب برات مباد
وجهی ز برات دلربایی یا نسخه ئی از شب براتست
وَ لَیالٍ عَشْرٍ بشبهای دهه ذی الحجّه که روز عرفه در آنست، بشبهای دهه محرّم که عاشورا آخر آنست، بشبهای دهه آخر رمضان که شب قدر تعبیه آنست، بشبهای دهه نیمه شعبان که شب برات با آنست، بشبهای دهه موسی که: وَ أَتْمَمْناها بِعَشْرٍ بیان آنست و مناجات موسی با حق حاصل آنست.
ای روز عید خلق وز خلق را نجات بر تو بخیر باد و سعادت شب برات
صحابه رسول را بیافرید، ازیشان بو بکر تیمی و عمر عدوی و عثمان اموی و علی هاشمی (علیه السّلام) برگزید. بسیط زمین بیافرید از آن مکّه برگزید، موضع ولادت رسول (ص) مدینه برگزید، هجرت‌گاه رسول، بیت المقدس برگزید موضع مسرای رسول. روزها بیافرید و از آن روز آدینه برگزید، و هو یوم اجابة الدعوة. روز عرفه برگزید،و هو یوم المباهاة. روز عید برگزید، و هو یوم الجائزه. روز عاشورا برگزید، و هو یوم الخلعة. شبها بیافرید و از آن شب برات برگزید که حقّ جلّ جلاله بخودی خود نزول کند و بندگان را همه شب بنداء کرامت خواند و نوازد. شب قدر برگزید که فریشتگان آسمان بعدد سنگ ریز بزمین فرستد و نثار رحمت کند بر بندگان. شب عید برگزید که در رحمت و مغفرت گشاید و گناه‌کاران را آمرزد. کوه‌ها بیافرید و از ان طور برگزید که موسی در آن بمناجات حقّ رسید. جودی برگزید که نوح در ان نجات یافت، حرّا برگزید که مصطفای عربی بر ان بعثت یافت. نفس آدمی بیافرید و از ان دل برگزید و زبان، دل محلّ نور معرفت و زبان موضع کلمه شهادت. کتابها از آسمان فرو فرستاد و از آن چهار برگزید: تورات و انجیل و زبور و قرآن. و از کلمتها چهار برگزید: سبحان اللَّه و الحمد للَّه و لا اله الا اللَّه و اللَّه اکبر.
چون جرم تو نقد و توبه نسیه‌ست دادت امشب برات نسیه
فِیها یُفْرَقُ کُلُّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تنزل النسخة من السماء لما یحصل فی السنة من اقسام الحوادث. شب نیمه شعبان را نامهاست: شب برات گویند و شب نسخة، شب فرق، شب عرض. هر که از این شب تا دیگر سال از دنیا رفتنی است، نسخت آن از لوح محفوظ بردارند و بعزرائیل دهند، گویند این شغل تو است تا دیگر سال.
هر روز نه روز عید باشد هر شب نه شب برات باشد
بی یاد او مباش شب و روز تا بود روزت چو روز عید و شبت چون شب برات