آرادان

الیکایی‌ها که عمدتاً در اوایل قرن حاضر در روستاهای دشت گرمسار اسکان یافته‌اند، بنیان روستاهای متعدد از جمله کَهَک، فروان، عدل آباد، نورالدین آباد، ده پیران، حاجی‌آباد، سهرابخانی، کهن تل (گندل)، احمدآباد، حسین‌آباد کردها، غیاث آباد (نوده خالصه) را نهادند. بخشی از جمعیت الیکایی نیز شهرنشین شده و در شهرهای گرمسار و آرادان یا شهرهای خارج از شهرستان مانند شهر مجن در استان سمنان به سر می‌برند.

امامزاده شاه نظر مربوط به دوره قاجار است و در آرادان، مرکز شهر، روی قلعه سابق آرادان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۷۹ با شمارهٔ ثبت ۳۵۴۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

الیکایی (به مازندرانی: اَلیکایی) نام ایل بزرگی از قوم طبری است که درمناطق گرمسار،مجن، آرادان،ورامین، شاهرود، فیروزکوه، دماوند، آمل، چالوس، نوشهر، شمیرانات و ساوجبلاغ زندگی می‌کنند. این ایل تبری‌تبار در قدیم به صورت عشایری زندگی می‌کردند. این دسته از مردمان طبری خود را اَلیکایی می نامند و زبان خود را نیز زبان اَلیکایی می‌نامند.

از شهر آرادان در کتب و سفرنامه‌های مختلف نام برده شده‌است. نکته جالب توجه در اکثر کتابها در وصف آرادان این جمله است که «آرادان؛ از دهات معتبر و آباد ری{شهر ری امروزی} و پایتخت خوار[گرمسار فعلی] است». در ادامه به بررسی برخی از این کتب می‌پردازیم.

بقعه امامزاده خلیل‌الله مربوط به دوره قاجار است و در آرادان، خارج بافت شهری واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ اسفند ۱۳۸۰ با شمارهٔ ثبت ۵۶۶۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

آرادان با ۸۸۰ متر ارتفاع، در ۳۵۰ و ۱۴۰ عرض شمالی و در آغاز سده ۱ قم، در آراخوسیا و نواحی شرقی، پادشاهانی ۵۲۰ و ۲۹ طول شرقی و تقریباً در ۱۴ کیلومتری شرق شهر همچون گندوفر و پاکر که عنوان و نام اشکانی داشتند و ظاهراً گرمسار قرار دارد. . از جمله آثار کهن این شهر می توان به قلعه آرادان، سلطان شاه نظر، امام زاده خلیل الله، تکیه، آب انبار و یخچال اشاره کرد.

الوئک، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان آرادان در استان سمنان ایران است.

آب‌انبار دهنمک مربوط به دوره قاجار است و در شهرستان گرمسار، بخش آرادان، روستای دهنمک واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۵ خرداد ۱۳۸۱ با شمارهٔ ثبت ۵۸۱۳ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.

«در آرادان هفته‌ای سه روز تدریس می‌کردم. سه روز دیگر هم در دانشکده هنرهای زیبا دانشگاه تهران تحصیل می‌کردم. در آرادان و در حین رفت‌وآمدی که با ماشین‌های متفرقه به آنجا داشتم با انواع و اقسام آدم‌ها و تیپ‌ها آشنا شدم. زندگی کردن در آنجا سخت می‌گذشت. آب شور و هوا گرم یا بسیار سرد بود و در عین حال تا زمانی که از ایران رفتم. آنجا ماندم و درس دادم. زندگی در آرادان به من فرصت نقاشی، مطالعه، تنهایی و گاه گم شدن را می‌داد».

امامزاده علی‌اکبر، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان آرادان در استان سمنان ایران است.