ایزدی

شمار مهاجران ایزدی در چند دهه اخیر در اروپا رو به فزونی‌ست. ایزدیان به زبان کردی کرمانجی صحبت می‌کنند. آیین ایشان، ایزدی با ایمان بر تنها یزدان پاک مسلط است. یزدان پاک یا ایزد منان نیز به معنای خدای بخشنده و مهربان می‌باشد؛ که ایرانیان باستان قبل از ورود اسلام در ستایش خداوند شان بکار می‌بردند. آیین ایزدی یا یزدانی علیرغم شباهتهایی با اسلام سنی، مسیحیت شرقی، زرتشتی، یهودیت و احتمالاً مهرپرستی است. دین ایزدی (یزیدی) با وحودی که ارتباط کامای با دین زرتشت ندارد ولی مشخصه‌های بسیاری از دین آریایی و ایرانی زرتشت اقتباس کرده‌است.

ایزدی‌ها پنج بار در روز ملک طاووس را عبادت می‌کنند. نام دیگر او شیطان است که در عربی به فرشته رانده شده از درگاه خدا گفته می‌شود. همین موجب شده که به ایزدی‌ها انگ اشتباه «شیطان‌پرست» زده شود. ایزدی‌ها به تناسخ اعتقاد دارند، به این معنی که روح به‌طور متناوب تا تطهیر کامل در جسم حلول می‌کند و به این شکل کاربرد دوزخ از بین می‌رود.

معنای لغوی این آتشکده در فارسی به معنی «درخشانی ایزدی» بوده و از دو کلمه «آذر» و «فرنبغ» تشکیل شده‌است. همچنین آذرفرنبغ به معنای فره ایزدی نیز می‌باشد. در نهایت گفتنی است که تولیت آن آتشکده با ساسان نیای ساسانیان بوده‌است.

یمین است مر دولت ایزدی را امین است بر حکم دین پیمبر

سخن گستر طوس پیغمبری بد، و نامه اش، ایزدی دفتری

چون خواب را درهم زدی درده شراب ایزدی زیرا نشاید در کرم بر خلق بستن هر دو در

بپیچی ز باد افره ایزدی هم از کرده و کارهای بدی

چونک رسول از قنق گشت ملول و شد ترش ناصح ایزدی ورا کرد عتاب در عبس

دین باستانی «ایزدی» با کیش یارسان (آیین یاری، کاکه‌ای) هم‌ریشه است که البته هر دو از ادیان کهن کرد ها و جدا از اسلام هستند.

ز پندار خودی و بخردی رست گرفتش فیض فضل ایزدی دست

در پی طرح اتهام آزار جنسی توسط سمیه میرشمسی، انجمن صنفی برنامه‌ریزان و دستیاران کارگردان سینمای ایران در حمایت از سمیه میرشمسی، بیانیه‌ای صادر کرد. همچنین صدها بازیگر و کارگردان زن شناخته شده از جمله هدیه تهرانی، پریناز ایزدیار، نیکی کریمی، پوران درخشنده، ترانه علیدوستی، سحر دولتشاهی و نرگس آبیار در بیانیه‌ای بی‌سابقه، با تأیید وجود خشونت سیستماتیک علیه زنان در سینمای ایران، خواستار برخورد قانونی جدی با متخلفان شدند. این اولین بار بود که اعتراض زنان سینما ایران به یک فریاد جمعی تبدیل می‌شد.

پاره‌ای از پیروان اهل حق نیز در مورد شیطان نگرشی همچون ایزدی‌ها دارند. ایزدی‌ها نیز به اهل حق احساس نزدیکی می‌کنند و آنان را در جمع خود شرکت می‌دهند با این حال با آنان وصلت نمی‌کنند.

اقلیت‌های دینی دیگر عبارتند از: بهائیان، بابیان، مندائیان، یارسان، ایزدیان، شیطان‌پرستان، رائلیان، بوداییان، هندوها و سیک‌ها.

ترا زیور ایزدی در دلست به زیور چه پوشی تنی کز گِلست‌‌؟

در جنگ حبیب‌الله کلکانی، مردم المیتو همگام با سایر هزاره‌ها از امان‌الله حمایت کردند که قربان‌علی سلطان در جنگ ترکی حضرت غزنی کشته شد. امان‌الله پس از پیروزی سپاس‌نامه‌ای به بزرگان ایزدیاری نوشته و از قربان‌علی سلطان، محمد عیسی سلطان، علی احمد سلطان و محمد رحم ارباب نام برده‌است.

آرزو ایزدی (زاده ۱۱ فرودین ۱۳۷۴) بازیکن چپ دست هاکی روی یخ اهل ایران است.

درآن شب که فرمان معراج یافت به سرزین شکوه ایزدی تاج یافت

د‌ایرهٔ سرخ گل گشته مضرّس‌ چراست بر تنش این ایزدی جامهٔ اطلس چراست

که کشتند فرزند آن شاه را که بنمودشان ایزدی راه را

اژی‌دهاک ترسان خود را عقب می‌کشد و در این هنگام فرهٔ ایزدی می‌گریزد و میترا آن را دریافت می‌کند.