الارض

سبحان من یمیت و یحیی و لااله الا هوالذی خلق الارض والسما

دابه‌الارض ار جهان بر هم زند شاید که ما چون نزاری حالیا ساکن درین کاشانه‌ایم

کتاب جغرافی خوارزمی با عنوان صورةالارض، شامل طول‌و عرض جغرافیایی محل‌های مختلف روی ربع مسکون بود و در هر بخش جاها بر حسب تقسیم‌بندی قدیمی «هفت اقلیم» مرتب شده‌است. نام مکانها با کتاب بطلمیوس یکی است و مختصات آنها، گاه یکسان یا بنابر روشی منظم متفاوت است ولی بسیار دور از آن است که ترجمه یا اقتباسی از رساله بطلمیوس بوده باشد و ترتیب نقشه‌ها و کتاب از ریشه متفاوت است.

فلم یغدر لهم فی الارض من اثر فی غمض دیوسن اولمح ذی سبل

حمزه اصفهانی در کتاب سنی ملوک الارض و الانبیا می‌نویسد: «پارسیان، دیلمیان (یکی از گروه‌های مهم ایرانی‌تبار) را کردهای طبرستان می‌دانستند - چنان‌که اعراب را کردهای سورستان.»

به گفتهٔ سوات سوجک در کتاب‌های تاریخ کلاسیک اسلامی، نام این استان، خوزستان بوده‌است. ابن حوقل جغرافی‌دان قرن ۱۰ میلادی در کتاب «صورت‌الارض» در فصلی جداگانه، این استان را همراه با نقشه توصیف می‌کند و یاقوت در سدهٔ ۱۳ میلادی در معجم البلدان جزئیاتی از خوزستان نوشته‌است.[۴]

از جمله تکایایی که در قسمت لسان الارض واقع شده تکیه ملا اسماعیل خواجویی است که به واسطه وجود تعداد بی‌شماری از عالمان حوزه حکمت و فلسفه از اهمیت بالایی برخوردار است.

در قرآن الارض المقدسة هفت بار نام برده شده‌است و یکی از آنها زمانی هست که ذکر می‌کند که موسی بر قوم بنی اسرائیل مبعوث می‌گردد. از طرفی اهمیت بیت‌المقدس و مسجد الاقصی بدین خاطر است که در صدر اسلام قبله اول مسلمانان بود ولی بنا به دلایلی بعد از گذشت چند سال قبله مسلمانان از مسجد الاقصی به کعبه تغیر داده شد

ملاصدرا پس از بازگشت به شیراز، تدریس در این مدرسه نوساز را آغاز کرد. در این مدرسه افزون بر حکمت و فقه، ادبیات، اخترشناسی، ریاضیات، شیمی، معرفةالارض (زمین‌شناسی) و علوم طبیعی نیز تدریس می‌شد. اهمیت این مدرسه از مدرسه خواجه اصفهان نیز فزونی یافت.

تا اکنون اطلاعی از سرنوشت فولادوند در دسترس نیست اما اتهام احتمالی او با توجه به قوانین مجازات اسلامی، محاربه و فساد فی الارض است که با درنظرگرفتن این موارد با پیامد شکنجه و اعدام روبرو است.

کذلک تنشا لینة هو عرقها و حسن نبات الارض من کرم البذر

و فی الحدیث: «تزلزل الارض حتّی تکفأ باهلها».

هم خلیفه است از محمد هم ز حق چون آدمش سر «انی جاعل فی‌الارض» درشان آمده

نصیرالدوله مردی ادیب، خوش‌خط، کتاب‌دوست و متمول بود. تألیفات مهم او عبارتند از: رساله در هندسه، رساله در خواص اعداد، شرح حال حسین بن منصور حلاج، تاریخ نادرشاه افشار، ترجمه زمین یا معرفت‌الارض. روستای نصیراباد بدر در شهریار نیز از موقوفات اوست.

و عالم امر عبارت از عالمی است که مقدار و کمیت و مساحت نپذیرد بر ضد عالم خلق که آن مقدار و کمیت و مساحت پذیرد و اسم امر بر عالم ارواح ازان معنی افتاد که باشارت «کن» ظاهر شد بی‌توقف زمانی و بی‌واسطه ماده و اگرچه عالم خلق هم باشارت «کن» پدید میآید اما بواسطه مواد و امتداد ایام «خلق السموات و الارض فی سته ایام». و آن اشارت که میفرماید «قل الروح من امر ربی‌» یعنی از منشا کاف و نون خطاب «کن» برخاسته ببدیع فطرت بی‌ماده و هیولا حیات از صفت «هوالحی» یافته قایم بصفت قیومی گشته او ماده عالم ارواح آمده و عالم ارواح منشا عالم ملکوت شده و عالم ملکوت مصدر عالم ملک بوده‌ جملگی عالم ملک بملکوت قایم و ملکوت بارواح قایم و ارواح بروح انسانی قایم و روح بصفت قیومی قایم «فسبحان الذی بیده ملکوت کل شی و الیه ترجعون».

قوله وَ تَفَقَّدَ الطَّیْرَ، التفقّد تطلب المفقود، و انّما قیل له التفقّد لانّ طالب الشی‌ء یدرک بعضه و یفقد بعضه، لذلک قال ابو الدرداء: من یتفقّد یفقد و من لم یعدّ الصبر لعظائم الامور یعجز. و انّما تفقّد سلیمان الهدهد لانّه مهندس الماء یری الماء من تحت الارض کما تری من وراء الزّجاج، فانّه کان یضع منقاره فی الارض فیخبرهم بعد الماء و قربه، ثمّ یأمر الجنّ بحفر ذلک الموضع، فیظهر الماء فاحتاج فی ذلک الیوم الی الماء فتعرّف عن حاله و تفقّده. و قیل سبب تفقّده انّه کان اذا سار بجنوده جاءت الطّیر فتقف فی الهواء مصطفّة موصولة الاجنحة او متقاربة، و سار ذلک الیوم بجنوده، فوقعت الشمس علیه، فنظر فوجد موضع الهدهد خالیا، فتعرّف من حاله و قال: ما لِیَ لا أَرَی الْهُدْهُدَ؟

و قال ابن عباس: ما السماوات السبع و الارضون السبع فی ید اللَّه الّا کخردلة فی ید احدکم سُبْحانَهُ وَ تَعالی‌ عَمَّا یُشْرِکُونَ.

قال: فأخبرنی عن اماراتها. قال: «ان تلد الامة ربتها، و أن تری الحفاة العراة الصم البکم ملوک الارض». قال: ثم انطلق، فلبثت ملیا، ثم قال لی: «یا عمر أ تدری من السائل؟» قلت: اللَّه و رسوله اعلم. قال: «فانه جبرئیل اتاکم یعلمکم دینکم».

اگر افق اعلی از زخرف دنیا خالیست ولکن در خزاین توکّل و تفویض از برای ورّاث میراث مرغوب لا عدل له گذاشتیم. گنج نگذاشتیم و بر رنج نیفزودیم… از ملکوت بیان مقصود عالمیان نازل شد آنچه که سبب حیات عالم و نجات اممست. نصایح قلم اعلی را بگوش حقیقی اصغا نمائید. انّها خیر لکم عمّا علی الارض. یشهد بذالک کتابی العزیز البدیع."

سرزمین مقدس (به عبری: ארץ הקודש با تلفظ: اِرِتص هاقُدِش) (به عربی: الارض المقدسة) سرزمینی در خاور نزدیک است که برای پیروان ادیان ابراهیمی ارزش مذهبی بالایی دارد. در یهودیت به پادشاهی اسرائیل اشاره دارد که در تنخ ذکر شده‌است و در مسیحیت و اسلام به سرزمین میان رود اردن و مدیترانه گفته می‌شود و در قرآن در آیه ۲۱ سوره مائده آن را ارض مقدس نامیده‌است.